Ευρωεκλογές στη Γερμανία: Κόμματα και προγράμματα

Συνολικά 96 εκπροσώπους θα στείλει και φέτος η Γερμανία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Σε αντίθεση από ό,τι πριν από πέντε χρόνια, στις 9 Ιουνίου μπορούν να ψηφίσουν για πρώτη φορά πολίτες από 16 ετών και άνω. Πρόκειται για απόφαση της γερμανικής Βουλής, η οποία μείωσε το όριο για το δικαίωμα του εκλέγειν από τα 18 στα 16 έτη. Τα γερμανικά κόμματα ετοιμάζονται πυρετωδώς και υπάρχει αγωνία για τα εκλογικά αποτελέσματα του κυβερνητικού συνασπισμού, της αντιπολίτευσης και περισσότερο από όλα για το ακροδεξιό εθνολαϊκιστικό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD). Αν κοιτάξει κανείς τα πρόγράμματά τους, υπάρχουν ομοιότητες, αλλά και έντονες διαφορές. Και μερικές φορές προκαλεί έκπληξη το ποιος μοιράζεται ποιες θέσεις και με ποιον στο προεκλογικό πρόγραμμα.

SPD: Επέκταση των εργασιακών δικαιωμάτων

Η αλληλεγγύη και η κοινωνική ασφάλιση αποτελούν βασικούς πυλώνες και έννοιες του σοσιαλδημοκρατικού προγράμματος. Ισότητα σε ελάχιστα πρότυπα στα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης της ΕΕ και ένας πανευρωπαϊκός κατώτατος μισθός αποτελούν μέρος αυτού του προγράμματος. Αυτό βέβαια απαιτεί πολλούς πόρους, που το SPD θέλει να συγκεντρώσει μέσω της ανάληψης νέου χρέους, αλλά και μέσω αύξησης των φόρων. Η φράση "θα κάνουμε την Ευρώπη την πρώτη βιώσιμη και ουδέτερη κλιματικά ήπειρο το αργότερο μέχρι το 2050" θα μπορούσε να συμπεριληφθεί στο πρόγραμμα των Πρασίνων με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Συνεπής κλιματική πολιτική, υψηλά πρότυπα για το δίκαιο ασύλου, μαζικές δημόσιες επενδύσεις - όλα αυτά ακούγονται πολύ κοντινά με το πρόγραμμα των Πρασίνων.

Αλλά το SPD ξεχωρίζει σε ένα σημείο: "Η ειρήνη στην Ευρώπη δεν μπορεί να επιτευχθεί ενάντια στη Ρωσία, αλλά μόνο μαζί της". Εδώ το SPD βλέπει τον εαυτό του "ως το κόμμα της ειρήνης στη Γερμανία", ζητώντας μια "νέα ευρωπαϊκή Οστπολιτίκ", παρά την κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου από τη Ρωσία.

Πράσινοι: Ομοσπονδιακό κράτος αντί συνομοσπονδίας

Κανένα γερμανικό κόμμα δεν πρεσβεύει τόσο προωθημένες θέσεις όσο οι Πράσινοι όταν πρόκειται για τον μακροπρόθεσμο στόχο της ΕΕ, δηλαδή τη μετεξέλιξή της σε ένα "ομοσπονδιακό ευρωπαϊκό κράτος". Χάρη στους Πράσινους αυτό αναφέρεται και στη συμφωνία κυβερνητικού συνασπισμού μεταξύ του SPD, των Πρασίνων και των Φιλελευθέρων (FDP). Σύμφωνα με τους Πράσινους τα γερμανικά συμφέροντα είναι ευρωπαϊκά συμφέροντα, δεν βλέπουν δηλαδή αντιφάσεις. Η ΕΕ θα πρέπει να γίνει "στρατηγικά κυρίαρχη", δηλαδή να μπορεί να ενεργεί ανεξάρτητα όσον αφορά την εξωτερική και αμυντική πολιτική.

Οι Πράσινοι θέλουν να στηρίξουν ακόμη περισσότερο την Ουκρανία και τη βλέπουν ως μελλοντικό μέλος της ΕΕ, με το οποίο θα πρέπει να ξεκινήσουν το συντομότερο δυνατόν ενταξιακές διαπραγματεύσεις. Όλα τα άλλα κόμματα είναι πολύ πιο επιφυλακτικά. Η πολιτική για το κλίμα παραμένει σήμα κατατεθέν των Πρασίνων, για την οποία πρέπει να γίνουν τεράστιες επενδύσεις, ακόμη και αν αυτό σημαίνει νέα χρέη. Σε ό,τι αφoρά την πολιτική ασύλου οι Πράσινοι επιμένουν σε μια φιλελεύθερη πολιτική, παρόλο που η πλειονότητα των Γερμανών βλέπει πλέον το θέμα πολύ κριτικά.

Φιλελεύθεροι: Προσωπική ευθύνη και αποταμίευση

Ο τρίτος εταίρος της κυβέρνησης συνασπισμού υπό τον Όλαφ Σολτς, οι Φιλελεύθεροι (FDP), έχει σημαντικά διαφορετικό προσανατολισμό. "Τα σχέδια της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, όπως μια γραφειοκρατική οδηγία της ΕΕ για την αλυσίδα εφοδιασμού ή μια απαγόρευση θέρμανσης στην ΕΕ, απειλούν να επιβαρύνουν επιπλέον την οικονομία και τους πολίτες", αναφέρει το κόμμα. Αντί για "όλο και πιο εκτεταμένους κανονισμούς και απαιτήσεις", το κόμμα τάσσεται μεταξύ άλλων υπέρ ενός ανοίγματος στην τεχνολογία. Εκτός από τη θέρμανση, αυτό που εννοεί αφορά τον τύπο κίνησης των αυτοκινήτων, όπου το FDP όμως δεν δεσμεύεται στη χρήση ηλεκτρικών αυτοκινήτων.

Το κόμμα ζητά ακόμη περισσότερη στήριξη της Ουκρανίας, αλλά επιμένει ότι τα κονδύλια, ανεξάρτητα για ποιον σκοπό χρησιμοποιούνται, πρέπει πρώτα να εξοικονομηθούν, πριν δοθούν. Αντί για ανάληψη νέου χρέους ζητούν εξοικονόμηση πόρων, μεταξύ άλλων και στην ΕΕ. Ο αριθμός των Επιτρόπων θα πρέπει να μειωθεί από 28 σε 18, λένε, και το Κοινοβούλιο δεν θα πρέπει πλέον να συνεδριάζει εναλλάξ σε δύο πόλεις, το Στρασβούργο και τις Βρυξέλλες, αλλά μόνο σε μία.

CDU/CSU: Εξισορρόπηση συμφερόντων, ισχυρή άμυνα

Το CDU μαζί με το αδελφό Χριστιανοκοινωνικό Κόμμα της Βαυαρίας (CSU) θεωρεί ότι είναι το τελευταίο λαϊκό κόμμα στη Γερμανία, το οποίο αντιπροσωπεύει θέσεις που βρίσκουν ευήκοον ους σε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού. Το πρόγραμμά του είναι επομένως λίγο από όλα. Προστασία του κλίματος, ναι, αλλά χωρίς καταναγκασμό. Οικονομία της αγοράς, ναι, αλλά με κοινωνική ασφάλιση. Ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, ναι, αλλά με υγιή δημοσιονομική πολιτική. Αυτή η άσκηση ισορροπίας δεν είναι πάντα επιτυχής.

Για παράδειγμα, το CDU υποστηρίζει την ομοϊδεάτη πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία έχει κάνει εκστρατεία για το τέλος του κινητήρα εσωτερικής καύσης από το 2035, αλλά το CDU θέλει να αντιστρέψει το συγκεκριμένο μέτρο. Σε ό,τι αφορά στην προστασία του κλίματος και τη μετανάστευση, οι θέσεις του CDU είναι σήμερα πολύ πιο περιοριστικές από ό,τι κατά την περίοδο της καγκελαρίου Μέρκελ, η οποία κυβέρνησε μέχρι το 2021. Εάν υπάρχει ένα χαρακτηριστικό που διακρίνει το CDU στην ευρωπαϊκή πολιτική σε αυτή την προεκλογική εκστρατεία, αυτό είναι η ασφάλεια και η άμυνα μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα θέλει μαζικό επανεξοπλισμό της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων αεροπλανοφόρων και της δικής της αντιπυραυλικής ασπίδας.

AfD: Μακριά από την ΕΕ!

Η Εναλλακτική για τη Γερμανία είναι ο αντίποδας των Πρασίνων, όχι μόνο όταν πρόκειται για την ευρωπαϊκή πολιτική. Η AfD είναι το μόνο κόμμα στη γερμανική Βουλή που θέλει να καταργήσει την ΕΕ, τουλάχιστον με τη σημερινή της μορφή. "Πιστεύουμε ότι η ΕΕ δεν μπορεί να μεταρρυθμιστεί και τη βλέπουμε ως ένα αποτυχημένο σχέδιο" αναφέρεται στο προοίμιο του προεκλογικού της προγράμματος. Η AfD τάσσεται συνεπώς υπέρ μιας "ένωσης ευρωπαϊκών εθνών", ενός νέου ευρωπαϊκού σχηματισμού οικονομίας και συμφερόντων, στον οποίο θα διατηρείται η κυριαρχία των κρατών-μελών. Θέλει όμως να διατηρηθεί η ενιαία αγορά της ΕΕ.

Στη μεταναστευτική πολιτική η AfD ζητά μια "Ευρώπη-φρούριο", σύμφωνα με την οποία η ΕΕ θα πρέπει να στηρίζει τα κράτη-μέλη με την προστασία των εξωτερικών συνόρων και τις απελάσεις. Για την AfD η προστασία του κλίματος είναι εντελώς περιττή, επειδή το κλίμα πάντα άλλαζε. Ως εκ τούτου το κόμμα απορρίπτει επίσης όλα τα μέτρα για μείωση των εκπομπών CO2, για παράδειγμα στις μεταφορές ή τη θέρμανση. Υιοθετεί επίσης μια ριζικά διαφορετική προσέγγιση για τη Ρωσία. Ζητά τον τερματισμό των οικονομικών κυρώσεων και την επαναπροσέγγιση με τη Μόσχα.

Die Linke: Νέα αρχή μέσω αναδιανομής

Το Κόμμα της Αριστεράς (Die Linke) δεν αμφισβητεί ριζικά την ΕΕ, αλλά τάσσεται υπέρ δραστικών μεταρρυθμίσεων. "Αν θέλετε την Ευρώπη πρέπει να την αφαιρέσετε από τους πλούσιους" γράφει στο προεκλογικό του πρόγραμμα. Επίσης θέλει να επεκτείνει ριζικά την κοινωνική πολιτική, επιβάλλοντας σημαντικά υψηλότερους φόρους, ιδίως στις επιχειρήσεις. Στη Γερμανία, για παράδειγμα, τάσσεται υπέρ μίας τετραήμερης εβδομάδας εργασίας με πλήρη μισθολογική αποζημίωση, ενός κατώτατου ωρομισθίου 15 ευρώ (σήμερα είναι στα 12,41 ευρώ) και ενός ευρωπαϊκού βασικού συστήματος βοήθειας για τα παιδιά.

Η πολιτική για το άσυλο και τους πρόσφυγες δεν πρέπει να περιοριστεί με κανέναν τρόπο, όπως υποστηρίζει ήδη η πρώην ναυαγοσώστρια και νυν συνυποψήφια για τις ευρωεκλογές, η Καρόλα Ρακέτε.  Υπάρχουν παραλληλισμοί με την AfD σε ένα σημείο: το Κόμμα της Αριστεράς επιδιώκει επίσης προσέγγιση με τη Ρωσία και τάσσεται κατά της χορήγησης όπλων στην Ουκρανία.

Συμμαχία Σάρα Βάγκενκνεχτ: Υβρίδιο Αριστεράς και AfD

Η Σάρα Βάγκενκνεχτ εγκατέλειψε το Αριστερό Κόμμα και μπήκε στην προεκλογική εκστρατεία με τη νεοσύστατη Συμμαχία Σάρα Βάγκενκνεχτ (BSW). Όσον αφορά το πρόγραμμά της, η BSW συνδυάζει κάποια από τα στοιχεία της παλιάς πολιτικής της στέγης με κάποια από την AfD. Όπως και το Αριστερό Κόμμα, τάσσεται υπέρ της μεγαλύτερης αναδιανομής εισοδημάτων από τους πλούσιους στους πιο φτωχούς και υπέρ των μαζικών δημόσιων επενδύσεων και θέλει την προσέγγιση με τη Ρωσία. Από την άλλη πλευρά, συμμερίζεται το αίτημα της AfD για περιοριστική μεταναστευτική πολιτική, αν και με λιγότερο σκληρούς όρους. Το κόμμα πιστεύει ότι η Γερμανία έχει επιβαρυνθεί υπερβολικά από τον μεγάλο αριθμό μεταναστών και ότι οι φτωχοί θα πληρώσουν τελικά το τίμημα, φέρνοντας ως παράδειγμα το στεγαστικό, όπου τα σπίτια γίνονται όλο και λιγότερα.

Η BSW δεν εμφανίζεται τόσο ριζοσπαστική όσο η AfD σε ό,τι αφορά την προστασία του κλίματος, αλλά καταδικάζει "τον τυφλό ακτιβισμό και τα κακοσχεδιασμένα μέτρα που δεν βοηθούν το κλίμα, αλλά θέτουν σε κίνδυνο την οικονομική υπόσταση, κάνουν τη ζωή των ανθρώπων πιο ακριβή και υπονομεύουν την αποδοχή της κοινής γνώμης για λογικά μέτρα προστασίας του κλίματος".

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου