Ο Καρά Μουρζά και η τύχη των αντιφρονούντων στη Ρωσία

Ο Βλαντιμίρ Καρά Μουρζά καταδικάστηκε σε κάθειρξη 25 ετών για υποτιθέμενη «εσχάτη προδοσία» και «διασπορά ψευδών ειδήσεων» σχετικά με τον ρωσικό στρατό. Πρόκειται για τη βαρύτερη ποινή που έχει επιβληθεί ποτέ σε επικριτή της ρωσικής κυβέρνησης.

Το καθεστώς Πούτιν έχει στο στόχαστρο εδώ και καιρό τον ιστορικό και πρώην δημοσιογράφο Καρά Μουρζά, σε βάρος του οποίου είχαν γίνει δύο δολοφονικές απόπειρες δηλητηρίασης, το 2015 και το 2017, οι οποίες του προκάλεσαν μία μόνιμη νευρική ασθένεια. Το Κρεμλίνο αρνήθηκε οποιαδήποτε ανάμειξη στα περιστατικά.

«Στην ουσία πρόκειται για θανατική καταδίκη»

«Υπό τις συνθήκες που επικρατούν στα προανακριτικά κέντρα κράτησης στη Μόσχα, η ασθένεια έχει επιδεινωθεί. Είναι σαφές ότι δεδομένης της κατάστασης της υγείας του, πρόκειται ουσιαστικά για θανατική καταδίκη», εξήγησε ο δικηγόρος του καταδικασθέντος, Βαντίμ Προχόροφ. «Αλλά ακόμη και δύο με τρία χρόνια φυλάκισης, σε σωφρονιστικό κατάστημα υψίστης ασφαλείας, θα μπορούσαν να είναι εξίσου μοιραία».

Ο Καρά Μουρζά είχε συλληφθεί τον Απρίλιο του 2022, αφ’ ότου άσκησε έντονη κριτική στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Σε συνέντευξή του στο αμερικανικό κανάλι CNN, χαρακτήρισε τότε τις ενέργειες της Ρωσίας ως επιθετικές και τη ρωσική κρατική εξουσία ως δολοφονικό καθεστώς.

Αλεξέι Ναβάλνι – θύμα επίθεσης και μετά συλληφθείς

Εκτός από τον Καρά Μουρζά και άλλα στελέχη της αντιπολίτευσης έχουν επίσης φυλακιστεί στο παρελθόν ή έχουν τελεστεί σε βάρος τους απόπειρες δηλητηρίασης. Ένας από τους πιο γνωστούς επικριτές του Κρεμλίνου είναι ο Αλεξέι Ναβάλνι. Ο 46χρονος ακτιβιστής της αντιπολίτευσης επέζησε από επίθεση με τον νευροπαραλυτικό παράγοντα Novichok το 2020 και στη συνέχεια ανάρρωσε στη Γερμανία. Όταν το 2021 πέταξε για τη Μόσχα, συνελήφθη στο αεροδρόμιο και λίγο αργότερα καταδικάστηκε σε πολυετή φυλάκιση.

Οι συνθήκες κράτησης θεωρούνται ιδιαιτέρως σκληρές. Η υγεία του Ναβάλνι συνεχίζει να επιδεινώνεται. Υπό τον φόβο μίας νέας απόπειρας σε βάρος του Ναβάλνι, ο δικηγόρος του, Βαντίμ Κομπσέφ αιτήθηκε να υποβληθεί ο πελάτης του σε τοξικολογικές και ακτινολογικές εξετάσεις. Ο ίδιος ο Ναβάλνι κατηγόρησε τον πρόεδρο Πούτιν για τις επιθέσεις σε βάρος της ζωής του όμως το Κρεμλίνο απέρριψε τις κατηγορίες.

Γιεβγκένι Ρόισμαν - ένας «ξένος πράκτορας»

Ο Γιεβγκένι Ρόισμαν, αντιπολιτευόμενος και πρώην δήμαρχος της Αικατερινούπολης, θεωρούνταν ένας από τους τελευταίους γνωστούς επικριτές του Πούτιν εν ζωή. Τον Νοέμβριο, το Υπουργείο Δικαιοσύνης τον κατέταξε ως «ξένο πράκτορα». Στα μέσα Μαρτίου καταδικάστηκε σε 14 ημέρες κράτηση για δήθεν διάδοση εξτρεμιστικών συμβόλων. Αν και ο ίδιος αρνείται τις κατηγορίες, ο Ρόισμαν φέρεται να κοινοποίησε ένα βίντεο στο ρωσικό κοινωνικό δίκτυο VKontakte (vk.com) αναφορικά με την καταδίκη του Αλεξέι Ναβάλνι, στο οποίο εμφανιζόταν το έμβλημα του Ταμείου του για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς (FBK), το οποίο θεωρείται εξτρεμιστικό στη Ρωσία. Μια άλλη υπόθεση σε βάρος του βρίσκεται επίσης σε εξέλιξη.

Ίλια Γιασίν - κριτική ακόμη και μετά τη σύλληψη

Ο Ίλια Γιασίν είναι επίσης ένας από τους τελευταίους εναπομείναντες που εκφράζουν ανοιχτά κριτική προς το καθεστώς. Ακόμη και η σύλληψή του δεν τον εμπόδισε να ασκήσει έντονη κριτική στις αρχές και να καταγγείλει τη στρατιωτική επέμβαση στην Ουκρανία, όπως έκαναν και άλλοι, όπως η Μαρίνα Οβσιαννίκοβα. Γεννημένος στη Μόσχα, θεωρείται έμπιστος του Ναβάλνι και ήταν επίσης κοντά στον πολιτικό της αντιπολίτευσης Μπόρις Νέμτσοφ, ο οποίος δολοφονήθηκε κοντά στο Κρεμλίνο το 2015.

Τον περασμένο Δεκέμβριο, ο Γιασίν καταδικάστηκε σε κάθειρξη 8,5 ετών επειδή υποτίθεται πως δυσφήμισε τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις. Ο Γιασίν συνελήφθη τον Ιούνιο, αφ’ ότου καταδίκασε τη δολοφονία αμάχων στην Μπούτσα της Ουκρανίας σε βίντεό του στο Youtube. Η Μόσχα αρνείται οποιαδήποτε επίθεση στην ουκρανική πόλη κοντά στο Κίεβο.

Πιότρ Βερσίλοφ – ένα ακόμη θύμα δηλητηρίασης

Ένα άλλο παράδειγμα είναι ο Πιοτρ Βερσίλοφ. Ο εκδότης του διαδικτυακού περιοδικού "Mediazona" και μέλος του πανκ συγκροτήματος Pussy Riot, είχε ξαφνικά αισθανθεί πολύ άσχημα το φθινόπωρο του 2018. Οι Γερμανοί γιατροί στο νοσοκομείο Charité του Βερολίνου μπόρεσαν μόνο να διαπιστώσουν ότι είχε δηλητηριαστεί αλλά όχι με ποια ουσία. Ο Βερσίλοφ δήλωσε στα γερμανικά μέσα ενημέρωσης ότι υποθέτει πως η ρωσική μυστική υπηρεσία ή η ρωσική υπηρεσία πληροφοριών GRU βρίσκονταν πίσω από τη δηλητηρίασή του λόγω των ερευνών του γύρω από τις δολοφονίες τριών Ρώσων δημοσιογράφων.

Μπόρις Νέμτσοφ - δολοφονήθηκε στον δρόμο

Ο Μπόρις Νέμτσοφ είχε συναντηθεί με τον Καρά Μουρζά κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης το 1999 και ένα χρόνο αργότερα, ο Καρά Μουρζά έγινε σύμβουλος του Νέμτσοφ. Ο επικριτής του Κρεμλίνου και πρώην αναπληρωτής πρωθυπουργός δολοφονήθηκε το 2015 καθώς περπατούσε προς το σπίτι του σε μια γέφυρα της Μόσχας κοντά στο Κρεμλίνο.

Πέντε Τσετσένοι καταδικάστηκαν για τη δολοφονία του Νέμτσοφ, αλλά οι φερόμενοι ως εγκέφαλοι της δολοφονίας δεν βρέθηκαν ποτέ. Και σε αυτήν την περίπτωση, το Κρεμλίνο απέρριψε κάθε κατηγορία ανάμειξης. Ο Νέμτσοφ, ένας χαρισματικός ομιλητής, είχε επικρίνει έντονα την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 και συμμετείχε τακτικά σε διαδηλώσεις της αντιπολίτευσης.

Άννα Πολιτκόφσκαγια – Νεκρή σε ασανσέρ

Η Ρωσοαμερικανίδα δημοσιογράφος της "Novaya Gazeta" πυροβολήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2006 στο ασανσέρ της πολυκατοικίας της. Μέχρι σήμερα, η δολοφονία της παραμένει ανεξιχνίαστη. Η Πολιτόφσκαγια είχε κάνει ρεπορτάζ για τον πόλεμο της Τσετσενίας και είχε ασκήσει επανειλημμένα κριτική προς τη ρωσική κυβέρνηση. Τρία χρόνια πριν από τον θάνατό της, σε βάρος της δημοσιογράφου είχε γίνει και απόπειρα δηλητηρίασης καθώς αυτή πετούσε από τη Μόσχα στο Μπεσλάν τον Σεπτέμβριο του 2004.

Στέφανι Χέπνερ

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς