Περιοδεία Μπάιντεν στην Ευρώπη: Οι ΗΠΑ επιστρέφουν

Οκτώ ημέρες, τέσσερεις συναντήσεις κορυφής σε 3 χώρες. Το πρόγραμμα του Αμερικανού προέδρου στην πρώτη, ελέω κορωνοϊού, περιοδεία του στην Ευρώπη είναι ασφυκτικά γεμάτο. Τόσο κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής της ομάδας των G7 στην Κορνουάλη, όσο και στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες και στην αντίστοιχη ΕΕ-ΗΠΑ θα έχει συναντήσεις με πολλούς αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων. Αλλά η πιο σημαντική θα είναι την ερχόμενη εβδομάδα στη Γενεύη με τον ρώσο ομόλογό του.

Η Κίνα στο επίκεντρο

Βασικός στόχος του νέου προέδρου είναι να συσπειρώσει τις δυτικές δημοκρατίες εναντίον ολοκληρωτικών συστημάτων που υπάρχουν στη Ρωσία και κυρίως στην Κίνα, τόνισε ο Τζακ Σάλιβαν, σύμβουλος ασφάλειας του Μπάιντεν. Από ευρωπαϊκή σκοπιά το ενδιαφέρον εστιάζεται στην καταπολέμηση της πανδημίας, την προστασία του κλίματος και την χρησιμότητα που μπορεί να έχουν στις φιλελεύθερες δημοκρατίες ανά τον κόσμο, περιέγραψε τους στόχους των διαφόρων συναντήσεων κοινοτικός διπλωμάτης. Είναι ο λόγος που ο πρωθυπουργός  Μπόρις Τζόνσον, ως προεδρεύων της ομάδας των G7, έχει προσκαλέσει ως επισκέπτες κι άλλες μεγάλες δημοκρατίες, όπως η Ινδία, η Ν. Αφρική, η Αυστραλία και η Ν. Κορέα. Ο Τζόνσον, που μετά την έξοδο από την ΕΕ θέλει να εμφανίσει τη χώρα του ως παγκόσμιο διαμορφωτή της κοινής γνώμης, έχει κατά τα νου να σχηματίσει μια νέα «συμμαχία δημοκρατικών χωρών».

Όπως επισημαίνει η πολιτική αναλύτρια Γιάνα Πουλιέρι, επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων στο Βερολίνο, ο αμερικανός πρόεδρος δεν μπορεί να περιμένει ότι με αυτό το ταξίδι θα επιτύχει μια «σταθερή συμμαχία κατά της Κίνας». «Θα είναι μια ακροβασία» υποστηρίζει η Πουλιέρι. «Κυρίως η Γαλλία και η Γερμανία έχουν δικές τους παραστάσεις πολιτικής απέναντι στην Κίνα. Συνεχίζουν να αναζητούν συνεργασία με το Πεκίνο σε θέματα οικονομίας και προστασίας του κλίματος». Η ΕΕ έχει επιβάλει νέες κυρώσεις σε βάρος κινέζων πολιτών λόγω καταπίεσης της μειονότητας των Ουιγούρων, αλλά δεν άρθρωσε τόσο καθαρή άποψη για την κατάσταση στο Χονγκ Κονγκ, όσο οι ΗΠΑ.

Πάντως σημαντικό για τον Μπάιντεν μετά τη λήξη όλων των Συμβουλίων Κορυφής να βγει καθαρή δέσμευση για περισσότερες επένδυσες της Δύσης, ώστε να περιοριστεί η κινεζική επιρροή στην Αφρική και την ανατολική Ευρώπη. Η Γιάνα Πουλιέρι υποστηρίζει ότι επιθυμία τον Αμερικανών για την νατοϊκή συνάντηση κορυφής είναι να ασχοληθεί περισσότερο με την στρατιωτική απειλή που προέρχεται από την Κίνα, χωρίς να αφήσει από το οπτικό της πεδίο τη Ρωσία, που παραμένει βασική απειλή για την Ευρώπη.   

Σε διαφορετικό κλίμα

Από τη συνάντηση Μπάιντεν-Πούτιν την επόμενη εβδομάδα στη Γενεύη η Πουλιέρι δεν περιμένει κινητικότητα. Οι διενέξεις με τη Ρωσία, λόγω Ουκρανίας και Λευκορωσίας, βρίσκονται σε τέλμα. Σημαντικό είναι ο Μπάιντεν να καταστήσει σαφές ότι η Δύση μιλά με μια φωνή. Σε αυτό θα βοηθήσει ο συγχρονισμός των θέσεων σε ανώτατο επίπεδο. Σε αντίθεση με τον Τραμπ, ο Μπάιντεν δεν βλέπει τους Ευρωπαίους ως αντιπάλους, αλλά ως χρήσιμους και πολύτιμους εταίρους, πιστεύει ο Ράινχαρντ Μπιτικόφερ, εμπειρογνώμων των Πρασίνων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Αλλά και κοινοτικοί διπλωμάτες που προετοιμάζουν τη Σύνοδο Κορυφής ΕΕ-ΗΠΑ μιλούν με ενθουσιασμό και μεταφέρουν θετικό κλίμα και βούληση για ανάληψη ευθυνών.

«Υπάρχει μεγάλη διαφορά από την προηγούμενη κατάσταση, μπορώ να το επιβεβαιώσω, δεν είναι μυστικό» απαντά κοινοτικός διπλωμάτης σε ερώτηση της DW. Βασικό σημείο του Συμβουλίου Κορυφής ΕΕ-ΗΠΑ είναι να μπουν στο χρονοντούλαπο οι εμπορικές διενέξεις και οι τιμωρητικοί δασμοί που προκάλεσε ο πρώην πρόεδρος Τραμπ. Οι οιωνοί είναι ευνοϊκοί. Παραμένουν ωστόσο αρκετά σημεία διαφωνιών στην ατζέντα, όπως η απόσυρση των στρατιωτικών δυνάμεων από το Αφγανιστάν, η διαμάχη για τον αγωγό αερίου Nordstream 2 ή η πρόταση Μπάιντεν απελευθέρωσης των πνευματικών δικαιωμάτων για την παραγωγή εμβολίων.

Ιδιαίτερα το τελευταίο σημείο απορρίφθηκε από τους Ευρωπαίους. Ο βρετανός πρωθυπουργός θέλει να επιτύχει, ώστε οι πλουσιότερες χώρες να παραχωρήσουν περισσότερες δόσεις στις φτωχότερες. Στις γραφικές ακτές της Κορνουάλης οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ομάδας G7 θα συναντηθούν δια ζώσης για πρώτη φορά μετά από δύο χρόνια. Παρόλα αυτά για αντιπροσωπείες και δημοσιογράφους υπάρχουν αυστηρά υγειονομικά πρωτόκολλα και υποχρεωτικά τεστ. Σε κάθε περίπτωση κανονικές συνθήκες, όπως αυτές το 2019 στο Μπιαρίτς της Γαλλίας, δεν θα υπάρχουν.Για την Άγκελα Μέρκελ ξεκινά η διαδικασία αποχαιρετισμών: Για εκείνη θα είναι η τελευταία συνάντηση κορυφής των 7 πιο βιομηχανικά ανεπτυγμένων κρατών της Δύσης στην μακρά πολιτική της καριέρα.

Μπερντ Ρίγκερτ

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου