Θα είναι το 2024 η χρονιά της AfD;

«Η επόμενη χρονιά θα είναι η χρονιά της AfD», δήλωσε ο δημοσιογράφος Μίκελ Φρίντμαν. Ο Φρίντμαν ανησυχεί για το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα προς τα τέλη της δεκαετίας του 2020 – διότι η κοινή γνώμη μπορεί να συμφιλιωθεί με την ιδέα της συνεργασίας με την AfD. Κατά τον Φρίντμαν, το 2024 θα μπορούσαν να γίνουν τα πρώτα βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση.

Εδώ και μήνες η AfD τα πηγαίνει πολύ καλά στις δημοσκοπήσεις – και για πρώτη φορά στην ιστορία του το κόμμα θα μπορούσε να κάνει τη μεγάλη έκπληξη τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, επικρατώντας στις εκλογές στη Σαξονία, τη Θουριγγία ή και το Βρανδεμβούργο. Το 2024 επομένως θα αποτελέσει σημαντική ένδειξη για το εάν η AfD μπορεί να συνεχίσει την ανοδική της πορεία ή εάν τα υπόλοιπα κόμματα μπορούν να τη σταματήσουν. Μέχρι τις εκλογές μπορούν να συμβούν βέβαια πολλά. Επί του παρόντος όμως υπάρχει μεγάλη αυτοπεποίθηση στις τάξεις του κόμματος. Επιπλέον, εάν τα εκλογικά αποτελέσματα είναι άσχημα για τα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού, τότε αυτά θα βρίσκονταν υπό ακόμη μεγαλύτερη πίεση, ενώ μέσα στον επόμενο χρόνο η Ένωση CDU/CSU πρόκειται να καταλήξει στον υποψήφιό της για τις ομοσπονδιακές εκλογές του 2025.

Κατά το επόμενο έτος αναμένονται έξι κρίσιμα γεγονότα, τα οποία θα μπορούσαν να καταστήσουν το 2024 μία ταραχώδη χρονιά σε επίπεδο εσωτερικής πολιτικής.

Ιανουάριος: Το νέο κόμμα της Βάγκενκνεχτ

Με την αλλαγή του χρόνου η Σάρα Βάγκενκνεχτ θέλει να ταράξει τα νερά της γερμανικής πολιτικής ιδρύοντας ένα νέο κόμμα. Η αριστερή πολιτικός σκοπεύει να αντιταχθεί σθεναρά στις πολιτικές του κυβερνητικού συνασπισμού για την οικονομία, το κλίμα και τις μεταφορές, όπως και να προτείνει μία αυστηρή μεταναστευτική πολιτική. Με αυτόν τον τρόπο η 54χρονη επιδιώκει να προσελκύσει ψηφοφόρους της AfD, αλλά και όσους αναλογίζονται να ψηφίσουν το ακροδεξιό κόμμα από αντίδραση.

Οι πολιτικοί επιστήμονες εκτιμούν πως το κόμμα της Βάγκενκνεχτ θα μπορούσε να έχει μεγάλη δυναμική – ιδίως στην ανατολική Γερμανία.

Φεβρουάριος: Θα αποφασιστεί η παρακολούθηση της AfD;

Τον Φεβρουάριο πρόκειται να απαντηθεί ένα κρίσιμο νομικό ζήτημα, που θα επηρεάσει τη δημοτικότητα της AfD: το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο θα καθορίσει εάν η Υπηρεσία Προστασίας του Συντάγματος μπορεί να παρακολουθεί το κόμμα και να το κατατάσσει ως ακροδεξιά εξτρεμιστική παράταξη. Ακόμη, θα διευκρινίσει εάν η παράταξη υπονομεύει την ελευθερία και τη δημοκρατία στη χώρα. Στον προηγούμενο βαθμό η Υπηρεσία Προστασίας του Συντάγματος είχε δικαιωθεί ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου της Κολωνίας και η AfD άσκησε έφεση.

Ανεξαρτήτως της έκβασης της δίκης, η AfD σκοπεύει να εργαλειοποιήσει την απόφαση του δικαστηρίου για να κινητοποιήσει τους υποστηρικτές της: εάν το κόμμα δικαιωθεί, θα θελήσει να παρουσιάσει την Υπηρεσία Προστασίας του Συντάγματος ως προκατειλημμένη, ενώ εάν τελικά ηττηθεί, η AfD θα αυτοπροβληθεί ως υποτιθέμενο θύμα του κρατικού μηχανισμού.

Ιούνιος: Ευρωπαϊκές και δημοτικές εκλογές

Η 9η Ιουνίου, ημέρα ευρωεκλογών, θα είναι κρίσιμη: εάν η στήριξη προς τον κυβερνητικό συνασπισμό μειωθεί κι άλλο, τότε μεγαλώνει σημαντικά ο κίνδυνος διάσπασης, ιδίως όσον αφορά τους Πρασίνους και το FDP. Το FDP, το οποίο φαίνεται να νιώθει όλο και πιο… άβολα στον συνασπισμό, δεν έχει πάντως ως επιλογή να εγκαταλείψει τη συμμαχία, διότι η δημοτικότητά του είναι χαμηλή και ως εκ τούτου ενδέχεται να μην καταφέρει να μπει στην επόμενη Μπούντεσταγκ. Ταυτοχρόνως, η 9η Ιουνίου θα είναι και η πρώτη δοκιμασία για το νέο κόμμα της Βάγκενκνεχτ.

Την ίδια ημέρα με τις ευρωεκλογές διεξάγονται και τοπικές εκλογές σε εννέα ομοσπονδιακά κρατίδια, μεταξύ αυτών και στα πέντε κρατίδια της ανατολικής Γερμανίας. Τα βαρύνουσας σημασίας ζητήματα, όπως για παράδειγμα το μεταναστευτικό και ο πληθωρισμός, θα επηρεάσουν προφανώς το αποτέλεσμα – και η AfD ευελπιστεί να κεφαλαιοποιήσει την ανοδική δημοτικότητά της, προκειμένου να καταλάβει περισσότερα αξιώματα στους δήμους.

Σεπτέμβριος: Κοινοβουλευτικές εκλογές σε ορισμένα κρατίδια

Τον Σεπτέμβριο θα μπορούσαν επίσης να συντελεστούν σημαντικές πολιτικές αλλαγές: την 1η Σεπτεμβρίου διεξάγονται κοινοβουλευτικές εκλογές στη Σαξονία και τη Θουριγγία, ενώ στις 22 Σεπτεμβρίου είναι η σειρά του Βρανδεμβούργου.

Συγκεντρώνοντας περισσότερο από 30% δημοσκοπικά η AfD προηγούταν προσφάτως και στα τρία κρατίδια. Εάν καταφέρει να επικρατήσει, θα είναι η πρώτη νίκη του κόμματος σε κοινοβουλευτικές εκλογές. Αν και δεν μοιάζει ως το πλέον πιθανό σενάριο, οι ειδικοί δεν αποκλείουν εντελώς την περίπτωση να αναλάβει κάποιο μέλος του AfD την πρωθυπουργία σε κάποιο από αυτά τα κρατίδια.

Προκειμένου να αποφευχθεί ένα τέτοιο ενδεχόμενο, ίσως να χρειαζόταν να συνεργαστεί ακόμη και το CDU με την Αριστερά – γεγονός πρωτοφανές. Ωστόσο, το CDU έχει ξεκαθαρίσει πως αποκλείεται να ενταχθεί σε κυβερνητικό συνασπισμό με την Αριστερά – όπως ακριβώς και με την AfD.

Οι κοινοβουλευτικές εκλογές στην ανατολική Γερμανία θα μπορούσαν να ταράξουν τα νερά και στο εξωτερικό – πράγμα απολύτως λογικό, εάν για πρώτη φορά μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο αναδειχθεί ως ισχυρότερο ένα κόμμα της (ακρο)δεξιάς.

CDU/CSU καταλήγουν σε υποψήφιο για την καγκελαρία

Στα τέλη του καλοκαιριού αναμένεται και η σημαντικότερη απόφαση της χρονιάς για την Ένωση των CDU/CSU, που πρόκειται να καταλήξουν στον υποψήφιό τους για την καγκελαρία.

Το πότε ακριβώς θα γίνει αυτή η επιλογή δεν είναι ακόμη γνωστό. Ο Μάρκους Ζέντερ, επικεφαλής του CSU, θα προτιμούσε να περιμένει τα αποτελέσματα των τοπικών εκλογών. Εάν πάλι ο επικεφαλής του CDU Φρίντριχ Μερτς καταφέρει να διατηρήσει το κόμμα του στο παρόν επίπεδο ή ακόμη και να βελτιώσει τη δημοτικότητά του, τότε είναι βέβαιο πως θα επιλεχθεί αυτός ως υποψήφιος για την καγκελαρία.

Εάν το CDU χάσει σημαντικό έδαφος στα ανατολικά, μάλλον θα έρθει η ώρα των ανταγωνιστών του: η ώρα δηλαδή του Ζέντερ ή των πρωθυπουργών της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας και του Σλέσβιγκ-Χόλσταιν, Χέντρικ Βιστ και Ντάνιελ Γκίντερ, οι οποίοι τάσσονται υπέρ μίας ηπιότερης χάραξης πολιτικής του κέντρου, όπως εκείνη της Μέρκελ. Ακόμη δεν έχει αποφασιστεί το κατά πόσο είναι προτιμότερη αυτή ή η θρασεία προσέγγιση του Μερτς.

Νοέμβριος: Επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ;

Στις 5 Νοεμβρίου 2024 διεξάγονται και οι αμερικανικές προεδρικές εκλογές. Και μία επικράτηση του Ντόναλντ Τραμπ θα επηρέαζε και τις εξελίξεις στη Γερμανία, όπως και στο ζήτημα της AfD – οι δεξιοί θα υποστηρίξουν πως παντού στη Δύση επικρατεί σταδιακά ένα αντι-κίνημα ενάντια στις αριστερές και πράσινες πολιτικές.

Επιπλέον, υπό τον Τραμπ οι Η.Π.Α. ενδέχεται να περιορίσουν τη στήριξή τους προς την Ουκρανία. Και είναι αμφισβητήσιμο το κατά πόσο οι Ευρωπαίοι θα μπορούν και θα θέλουν να συνεχίσουν να υποστηρίζουν την Ουκρανία δίχως τις Η.Π.Α. στο πλευρό τους. Ακόμη και αυτό θα ήταν προς το συμφέρον της AfD, η οποία έχει ταχθεί εξαρχής υπέρ της αποστασιοποίησης, προτείνοντας να συνεχιστεί η αγορά φθηνού ρωσικού πετρελαίου και αερίου.

Ερωτώμενος το καλοκαίρι σχετικά με την ισχύ της AfD, ο καγκελάριος Σολτς αποκρίθηκε πως «είμαι απόλυτα πεπεισμένος πως στις επόμενες ομοσπονδιακές εκλογές η AfD θα έχει παρόμοια επιτυχία με εκείνη που είχε την προηγούμενη φορά». Οι προηγούμενες αυτές εκλογές ήταν το φθινόπωρο του 2021. Τότε η AfD είχε συγκεντρώσει 10,3%. Το ποσοστό απήχησής της της σε εθνικό επίπεδο είναι σήμερα διπλάσιο.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς