Ουγγαρία: Ο Όρμπαν, οι παραιτήσεις και ένα νέο σκάνδαλο

Κάθε χρόνο οι υποστηρικτές του πρωθυπουργού της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν αναμένουν με ανυπομονησία τις προγραμματικές ομιλίες του. Σε καθεμία από αυτές ο Όρμπαν προβαίνει σε έναν απολογισμό του προηγούμενου έτους σημαίνοντας ταυτοχρόνως και την έναρξη της νέας πολιτικής περιόδου. Τις περισσότερες φορές ο Όρμπαν αρέσκεται να θριαμβολογεί για τις επιτυχίες του παρελθόντος και να ανακοινώνει με μαχητικό τόνο τους νέους επιθετικούς του στόχους.

Φέτος όμως τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά. Διότι η πολυαναμενόμενη ομιλία του Όρμπαν επισκιάστηκε από το σκάνδαλο που συγκλόνισε την Ουγγαρία τις προηγούμενες ημέρες: στις 10 Φεβρουαρίου η πρόεδρος Καταλίν Νόβακ παραιτήθηκε, αφ' ότου αποκαλύφθηκε πως απένειμε χάρη σε έναν άνδρα που είχε καταδικαστεί για συγκάλυψη υπόθεσης σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων.

«Το 2024 δεν θα μπορούσε να ξεκινήσει χειρότερα», ανέφερε ο Όρμπαν σε ομιλία του το περασμένο Σάββατο (17 Φεβρουαρίου). Αντίστοιχος ήταν και ο λόγος του πρωθυπουργού, κάπως κουραστικός, δίχως ιδιαίτερη έμπνευση και δομή – μία από τις πιο «αδύναμες» ομιλίες που έχει εκφωνήσει από το 2010, όταν και ανέλαβε τα καθήκοντά του. Και αυτό δεν οφείλεται αποκλειστικά στο πρόσφατο σκάνδαλο, αλλά αποτελεί και μία ένδειξη της γενικότερης στασιμότητας που έχει επέλθει στο σύστημα του Όρμπαν.

Στη σκιά του σκανδάλου κακοποίησης

Το σκάνδαλο κακοποίησης και η οργισμένη αντίδραση της κοινής γνώμης δεν οδήγησαν μόνο τη Νόβακ σε παραίτηση, αλλά και την πρώην υπουργό Δικαιοσύνης Γιουντίτ Βάργκα, μέχρι πρότινος κορυφαία υποψήφια του Fidesz, του κόμματος του Όρμπαν, στις ευρωεκλογές.

Ο Έντρε Κ., ο άνδρας στον οποίο απονεμήθηκε χάρη, είχε καταδικαστεί επειδή βοήθησε σε τουλάχιστον μία περίπτωση τον προϊστάμενό του, διευθυντή ενός ορφανοτροφείου, να συγκαλύψει τη σοβαρή, συστηματική σεξουαλική κακοποίηση παιδιών. Όταν ο Έντρε Κ. κατέθεσε έφεση, είδε το φως της δημοσιότητας και η χάρη που του δόθηκε από την πρόεδρο Νόβακ – κάπως συγκυριακά, επειδή το πιστοποιητικό χάριτος επισυνάφθηκε στα σχετιζόμενα με την υπόθεσή του έγγραφα.

Η δημόσια κατακραυγή έλαβε πρωτοφανείς διαστάσεις για τα δεδομένα της Ουγγαρίας. Διότι ο Όρμπαν είχε θέσει την προστασία των παιδιών στο επίκεντρο της κυβερνητικής προπαγάνδας εναντίον της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας – τονίζοντας πως η ομοφυλοφιλία είναι αντίστοιχη με την κακοποίηση παιδιών.

Η παραίτηση του επισκόπου Μπάλογκ

Ενδιαμέσως αποκαλύφθηκε επιπλέον πως ένας από τους πλέον έμπιστους ανθρώπους του Όρμπαν, ο καλβινιστής κληρικός και πρώην υπουργός Ανθρωπίνου Δυναμικού Ζόλταν Μπάλογκ είχε πείσει την πρόεδρο να απονείμει χάρη στον Έντρε Κ. Ο επίσκοπος Μπάλογκ αρνήθηκε αρχικά να παραιτηθεί από τη θέση του προέδρου της Συνόδου της ουγγρικής Μεταρρυθμισμένης Εκκλησίας. Εν τέλει, υπό την πίεση και μίας μεγάλης διαδήλωσης διαμαρτυρίας που έλαβε χώρα στη Βουδαπέστη πριν λίγες ημέρες, ο Μπάλογκ παραιτήθηκε. Η συγκεκριμένη διαδήλωση ήταν μία από τις μεγαλύτερες αντικυβερνητικές συγκεντρώσεις απ' όταν ανέλαβε την πρωθυπουργία ο Όρμπαν – 50.000 με 150.000 άνθρωποι φέρονται να συγκεντρώθηκαν στους δρόμους της Βουδαπέστης.

Η διαδήλωση δεν αφορούσε μονάχα το σκάνδαλο κακοποίησης, αλλά και την τακτική του Όρμπαν να θυσιάζει πιστούς υπαλλήλους για σκάνδαλα στα οποία την ευθύνη θα έπρεπε να αναλάβει ο ίδιος, τον συγκεντρωτικό και αυταρχικό τρόπο διακυβέρνησής του και πρωτίστως τη διαφθορά και την κατάχρηση εξουσίας που υπάρχει στο σύστημά του.

Μαζική διαδήλωση στη Βουδαπέστη

Ο ασυνήθιστα υψηλός αριθμός διαδηλωτών σε μία χώρα όπου η πλειοψηφία είναι μάλλον αδιάφορη απέναντι στην πολιτική αποτελεί ένα ιδιαίτερο φαινόμενο. Ο πολιτικός επιστήμονας Ντάνιελ Μίκες το αποδίδει στον «ακτιβισμό των influencers». «Οι πιο διάσημοι Ούγγροι influencers των μέσων κοινωνικής δικτύωσης» ήταν αυτοί που άφησαν για λίγο τον διαδικτυακό κόσμο και οργάνωσαν μία πραγματική διαδήλωση κινητοποιώντας πάρα πολλούς ανθρώπους.

Στην ομιλία του ο Όρμπαν δεν αναφέρθηκε ούτε στη διαδήλωση ούτε σε λεπτομέρειες για το σκάνδαλο κακοποίησης. Αρκέστηκε στο να κατηγορήσει την πρώην πρόεδρο – δίνοντας μία σύντομη εξήγηση: το αξίωμά της ενσαρκώνει την ενότητα του έθνους, την οποία και η Νόβακ δεν μπορούσε πλέον να διατηρήσει. Γι' αυτό και η παραίτησή της ήταν κάτι το αναπόφευκτο.

Ακολούθως ο Όρμπαν άλλαξε ξαφνικά το θέμα και ξεκίνησε να εξηγεί τις ευκαιρίες που ανοίγονται για την Ουγγαρία εάν η χώρα επενδύσει πολλά χρήματα στην ανανεώσιμη ενέργεια. Μετά ήταν η σειρά των συνηθισμένων επιθέσεων κατά της Ε.Ε., των «γραφειοκρατών των Βρυξελλών», και των «ΛΟΑΤΚΙ ακτιβιστών», που θέλουν να καταστρέψουν το παραδοσιακό οικογενειακό μοντέλο της Ουγγαρίας. Ο Όρμπαν επανέλαβε ακόμη και το αφήγημά του για τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία κατηγορώντας την Ε.Ε. και υπογραμμίζοντας πως η Ουγγαρία είναι η μοναδική χώρα που επιδιώκει την ειρήνη στην Ευρώπη.

Ο Όρμπαν σε θέση άμυνας

Στην ομιλία του καθίσταται σαφές πως ο Ούγγρος πρωθυπουργός είναι σε θέση άμυνας. Μακροπρόθεσμα όμως το πρόσφατο σκάνδαλο μάλλον δεν θα του προκαλέσει ιδιαίτερη ζημιά. Οι μαζικές διαδηλώσεις που λαμβάνουν χώρα τώρα οφείλονται στην ηθική αγανάκτηση των συμμετεχόντων – και οι οργανωτές των κινητοποιήσεων δεν έχουν κάποιο πολιτικό πρόγραμμα, ούτε και την πρόθεση να οργανώσουν ένα κίνημα ή κάποιο κόμμα.

Τα υπάρχοντα κόμματα της αντιπολίτευσης επίσης δεν έχουν να κομίσουν ούτε αυτά κάτι περισσότερο. Ο Δημοκρατικός Συνασπισμός του πρώην πρωθυπουργού Φέρεντς Γκιορτσάνι χαρακτηρίζει τον Όρμπαν και τα μέλη του κόμματός του ως κάποιους που «ευνοούν τους παιδόφιλους» - προφανώς επιδιώκει με αυτόν τον τρόπο να πολεμήσει τον πρωθυπουργό με τα ίδια του τα όπλα, αντί να ασκήσει ουσιαστική κριτική βάσει των ανθρωπιστικών αξιών ενάντια στην πρακτική του Όρμπαν να εξισώνει τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα με όσους κακοποιούν παιδιά.

Για τη δικηγόρο Σίλβια Γκιούρκο, που ειδικεύεται στα δικαιώματα των παιδιών, τα θύματα της μακροχρόνιας προπαγάνδας και των τωρινών συζητήσεων είναι πρωτίστως τα ίδια τα παιδιά. «Θα ήταν σημαντικό να μη χρησιμοποιείται η κακοποίηση παιδιών και η παιδοφιλία ως μέσα για τον στιγματισμό του αντιπάλου στην πολιτική αρένα», δηλώνει η Γκιούρκο στην DW. «Θα ήταν καλό να υπήρχε μία πολιτική βούληση που θα πίστευε πράγματι πως τα παιδιά είναι το μέλλον μας».

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς