Τυφώνας Ντάνιελ: Οι ξεχασμένοι της Ντέρνα στη Λιβύη

Ήταν μια από τις πολλές καταστροφές αυτή που δέχθηκε πέρυσι στις 11 Σεπτεμβρίου η πόλη Ντέρνα της Λιβύης στο ανατολικό τμήμα της χώρας. Κι όμως, δεν είχε σχέση με καμιά προηγούμενη. Ήταν μια βιβλική καταστροφή. Το χτύπημα ήρθε από την τυφώνα Ντάνιελ.  Η ορμή της φύσης ήταν τεράστια. Τα νερά του ποταμού, που διέσχιζε την πόλη, φούσκωσαν σε τέτοιο σημείο που έσπασαν δύο παλαιά φράγματα. Από τη μανία του νερού παρασύρθηκαν άνθρωποι, σπίτια, η «καρδιά» μιας ολόκληρης πόλης εξαφανίστηκε από τον χάρτη. Οκτώ μήνες και κάτι ημέρες μετά την καταστροφή, κάτι φαίνεται να κινείται και πάλι στην πόλη. Ο τηλεοπτικός φακός του ειδησεογραφικού πρακτορείου Reuters, αλλά και δημοσιογράφοι της γερμανικής εφημερίδας Süddeutsche Zeitung καταγράφουν οικοδομική κινητικότητα.

Μετ' εμποδίων επιστροφή στην κανονικότητα

Στους χωματένιους δρόμους της πόλης μπουλντόζες απομακρύνουν λάσπες, μπάζα και συντρίμμια σπιτιών, γερανοί μεταφέρουν υλικά, εργάτες σε σκαλωσιές βάφουν προσόψεις των τζαμιών, άλλοι μεταφέρουν με τα χέρια βαριά εργαλεία. Πρόκειται για εργάτες κυρίως της αιγυπτιακής εταιρείας GIEGO, που έχουν αναλάβει να ξανακάνουν την παραλιακή Ντέρνα πόλη βιώσιμη, να της ξαναδώσουν το παλαιό της πρόσωπο που παρέσυραν τα ορμητικά νερά του ποταμού στο Λιβυκό πέλαγος. Όμως, παρά τις προσπάθειες μηνών οι κάτοικοι ανησυχούν για τον αργό ρυθμό της ανάκαμψης της πόλης και φοβούνται ότι η καταστροφή θα αφήσει μόνιμα σημάδια.    

«Οι εργασίες για τον καθαρισμό της λάσπης που προκλήθηκε από την κατάρρευση του φράγματος βρίσκονται σε εξέλιξη, οι εργασίες προφανώς συνεχίζονται» λέει ο Ατία αλ Χαζάντι, κάτοικος της Ντέρνα. «Όσον αφορά στις εργασίες ανοικοδόμησης τα έργα βρίσκονται σε εξέλιξη, οι εταιρείες έχουν αρχίσει να εργάζονται στα έργα που έχουν προσδιοριστεί από το ταμείο ανασυγκρότησης. Όσον αφορά την ανθρωπιστική κατάσταση, δεν μπορούμε να πούμε ότι έχει βελτιωθεί σημαντικά. Οι άνθρωποι εξακολουθούν να υποφέρουν από τις επιπτώσεις της απώλειας των σπιτιών τους, των περιουσιών τους και των θέσεων εργασίας τους. Μετά τον προσδιορισμό του ποσού πληρωμής των ζημιών οι άνθρωποι δεν έλαβαν καμία υλική αποζημίωση, ούτε καν μια ηθική αποζημίωση για όσους έχουν πληγεί άμεσα από την καταιγίδα Ντάνιελ».

Πόσοι έχασαν τη ζωή τους; Κανείς δεν ξέρει με ακρίβεια. Έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας, των Ηνωμένων Εθνών και της ΕΕαναφέρει ότι η θεομηνία έπληξε περίπου 1,5 εκ. ανθρώπους, το 22% του πληθυσμού της Λιβύης. Σύμφωνα με το Γραφείο Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων του ΟΗΕ OCHA ο αριθμός των επιβεβαιωμένων θανάτων είναι 4.352, άλλοι 8.000 αγνοούνται.

«Είμαστε  ψυχολογικά κατεστραμμένοι»

Αλλά τα θύματα είναι πολύ περισσότερα αν πιστέψει κανείς τους κάτοικους, γύρω στους 18.000 με 20.000. Οι υλικές ζημιές και οι απώλειες από τις πλημμύρες στη Ντέρνα και σε άλλες πόλεις από τον τυφώνα ανήλθαν σε 1,65 δισεκατομμύρια δολάρια, περίπου το 3,6% του ΑΕΠ της πλούσιας σε πετρέλαιο Λιβύης.  «Είμαστε ψυχολογικά κατεστραμμένοι», λέει ο Μοχάμεντ αλ Μανσούρι, «διαπιστώνουμε ότι τα πράγματα δεν είναι εύκολα για εμάς. Δόξα τω Θεώ, δεν έχασα κανένα μέλος της οικογένειάς μου, αλλά υπάρχουν άλλοι που υποφέρουν πολύ. Κάποιοι έχουν χάσει γονείς, αδέλφια. Άλλοι έχασαν το μυαλό τους, έχουν τρελαθεί. Υπάρχουν άνθρωποι τους οποίους δεν μπορούμε πια να αναγνωρίσουμε. Περπατούν και μιλούν με έναν τρόπο που μας είναι άγνωστος».

Το οδοιπορικό της γερμανικής εφημερίδας σε μια χώρα δύσκολα προσβάσιμη σε δημοσιογράφους εξηγεί και τα ανυπέρβλητα προβλήματα ενός τόσο πλούσιου σε αποθέματα πετρελαίου κομματιού γης. Ένα από αυτά είναι και το χάος σε μια χώρα διαιρεμένη πολιτικά, με τους πολέμαρχους και τους πολιτοφύλακες που βύθισαν τη χώρα στο χάος και τώρα ισχυρίζονται ότι θέλουν να την απελευθερώσουν από αυτό. Στη Ντέρνα ο κόσμος επαινεί τη "σταθερότητα" που έφεραν ο στρατηγός Χαφτάρ και οι 6 γιοι του μετά από τόσα χρόνια πολέμου, που οι ίδιοι συνέβαλαν στο να προκληθεί. Κυβερνούν στο ανατολικό κομμάτι ως οικογενειακή επιχείρηση, τα πορτρέτα του Χαλίφα Χαφτάρ κρέμονται παντού στους δρόμους, όλο και περισσότερο και αυτά των γιων του. Μέλη της αντιπολίτευσης «εξαφανίζονται» στις φυλακές, αντίπαλοι πεθαίνουν υπό συνθήκες που κανείς δεν θέλει να διευκρινίσει.

Αν και υπάρχει Κοινοβούλιο και κυβέρνηση στην ανατολική Λιβύητελικά κάνουν ό,τι θέλει ο 80χρονος Χαφτάρ και οι γιοι του. Όλο εμπλέκονται στις υποθέσεις του πατέρα τους και δύο από αυτούς θεωρούνται ότι θα τον διαδεχθούν. Είναι ο Σαντάμ, που κατηγορείται από τη Διεθνή Αμνηστία για μαζικές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ο Μπελγκασέμ, επικεφαλής του Ταμείου Ανοικοδόμησης της Ντέρνα. Το Κοινοβούλιο ψήφισε νόμο, που απαλλάσσει το Ταμείο από κάθε έλεγχο.