ماندن یا نماندن؛ پرسش دشوار اوباما درباره افغانستان

این ها پرسش های مهمی هستند که بارک اوباما برای حرکت بعدی خود در افغانستان پس از پایان ماموریت نظامی در سال روان، باید به آنها بپردازد. در اینجا به سوال ها و جواب های مورد بحث می پردازیم.

پرسش: آیا اوباما نگفته است که جنگ امسال به پایان می رسد؟

پاسخ: بله، اما آن گفته فقط بخشی از مساله پایان جنگ طولانی امریکا در افغانستان را بیان می کند. اوباما قصد دارد تا ماموریت نیروهای امریکایی و ائتلاف را در افغانستان تا 31 دسمبر سال روان به پایان برساند؛ همان طوری که چهار سال پیش بر آن توافق شد. در کنار این نکته که جنگ و بدبختی هایش مطمئناً تا پایان امسال برای افغان ها ختم نخواهد شد، مساله باقی مانده برای اوباما این خواهد بود که آیا او می خواهد یک ماموریت مشورتی را پس از آن در ماه جنوری سال دیگر آغاز کند؛ ماموریتی که به نیروهای ویژه امریکایی اجازه می دهد تا شمار اندکی از اعضای القاعده را در شرق افغانستان شکار کنند.

پرسش: وقتی 13 سال جنگ موفقانه نبوده است، مشاورین چه کاری خواهند توانست؟

پاسخ: نظر بر این است که با کمی کمک بیشتر، نیروهای امنیتی افغانستان که توسط امریکایی ها آموزش دیده اند، می توانند حداقل خودشان را در مقابل طالبان حفظ کنند و فرصت بهتری را برای ثبات سیاسی بلندمدت ایجاد نمایند. تقریبا مشخص شده است که نیروهای امریکایی و ائتلاف می توانند بر طالبان ضربه وارد کنند اما نمی توانند به کلی آنان را مغلوب کنند؛ و بهترین امید برای صلح و ثبات راه حلی است که افغان ها باید خود به آن برسند.

مرکز مطالعات استراتژیک "سی. ان. ای" اوایل ماه جدید گزارشی ارائه کرد که در آن نتیجه گرفته است که طالبان قصد دارند تا گروه خود را برای پس از سال 2014 بازسازی و قوی کنند تا بین سال های 2015 تا 2018 تهدیدی را علیه دولت افغانستان به وجود آورند؛ حتا اگر مشاوران بین المللی در افغانستان باقی بمانند. اما این پژوهش می گوید در صورتی که نیروهای خارجی به کلی افغانستان را ترک کنند، اوضاع می تواند بدتر از این باشد. این مرکز تحقیقاتی پیشبینی کرده است که توان نیروهای امنیتی افغانستان و امنیت این کشور "رو به پایین" خواهد رفت مگر این که مشاوران اممیکایی و بین المللی در افغانستان باقی بمانند.

پرسش: چه نظراتی در مخالفت با باقی ماندن مشاوران وجود دارد؟

پاسخ: مشکل عملی این است که حامد کرزی رییس جمهور افغانستان تاکنون از امضای موافقتنامه با واشنگتن سر باز زده است؛ موافقتنامه ای که چگونگی حضور نیروهای امریکایی را پس از سال 2014 در این کشور تضمین می کند. علاوه بر این، عوامل سیاسی نیز وجود دارند. مردم امریکا که بار جنگ را بردوش می کشند، چندان علاقه ای به باقی ماندن نیرو در این کشور ندارند. این یکی از طولانی ترین جنگ های امریکا بوده است.

پرسش: آیا ممکن است اوباما نظرش را مبنی فرستادن نیروی مشورتی به افغانستان ترک کند؟

پاسخ: او گزینه هایش را باز می گذارد؛ اما بسیاری از کسانی که از نزدیک جنگ را زیرنظر داشته اند، به این باورند که اوباما به فشار خود به افغان ها ادامه می دهد تا ماموریت مشورتی ناتو –امریکا را بپذیرند. تقریبا یک سال پس از آن که اوباما به قدرت رسید، او رهبری جنگ را شخصاً بر دوش گرفت و 30 هزار نیروی اضافی به افغانستان فرستاد. او می گفت که امنیت امریکا به ثبات افغانستان بستگی دارد.

میشائل اوهانلون، از موسسه پژوهشی "بروکینگ" روز پنجشنبه در یک مصاحبه انترنتی گفت که اوباما با انتخاب "گزینه صفر" احتمالا " به طور شدیدی به اذعان شکست یا حداقل خطر گفتن این موضوع نزدیک می شود؛ اما اوهانلون معتقد است که اوباما چنین کاری نمی کند.

پرسش: چطور ممکن است که پس از 13 سال جنگ نیروهای افغانستان هنوز آماده نیستند روی پای خود بایستند؟

پاسخ: بستگی دارد که چطور به مساله نگاه کنیم. مقامات امریکایی می گویند که اردوی افغانستان نشان داده است که می تواند با طالبان مقابله کند. نیروهای افغانستان چندین ماه است که رهبری عملیات ها را بردوش گرفته اند. اما آنها از این فراست برخوردار هستند که می دانند از پشتیبانی نیروهای امریکایی را دارند. مشکل خواست یا توانایی افغان ها در جنگ نیست؛ بلکه مشکل از نقطه نظر کاملاً نظامی این است که توانایی حکومت برای تداوم جنگ محدود کرده است. به عبارت دیگر، افغان ها نیاز به کمک دارند تا بتوانند تاسیسات دفاعی خود را اداره کنند؛ مهمات و تجهیزات خود را نگهدارند؛ و نیروی هوایی موثر خود را توسعه بخشند.

چاک هیگل، وزیر دفاع امریکا روز پنجشنبه در بروکسل گفت که بدون حمایت امریکا و ائتلاف، خطر "فرسایش اعتماد و اطمینان" بین افغان ها وجود دارد. برخی می گویند که این عدم اعتماد ممکن است به سقوط بینجامد. جنرال مارتین دمپسی، فرمانده ارشد امریکایی پس از دیدار با فرماندهان جنگ در افغانستان گفت که او هراس دارد خروج نیروهای غربی سبب شود تا طالبان قدرت بگیرند و حتا برخی از نیروهای افغانستان به خاطر "ایجاد حاشیه امن" برای خود با آنان همکاری کنند.

پرسش: اوباما چه وقت تصمیم خواهد گرفت که تمام نیروها را از افغانستان بیرون بکشد؟

پاسخ: تاریخ مشخصی وجود ندارد. مقامات حکومت اواخر سال گذشته گفتند که آنان نیاز دارند تا کرزی این مساله را در چند هفته فیصله کند. اما حالا روشن شده است که اوباما می تواند حتا تا بعد از تابستان با این موضوع سر کند. تا ماه جولای، جنرال جوزف دانفورد فرمانده نیروهای امریکایی در کابل انتظار دارد تا یک نیروی مشورتی و ضد تروریسم برای پس از سال 2014 ایجاد شود؛ هرچند که اردو گفته است که این موضوع پیش از تابستان روشن خواهد شد. به نظر می رسد که دانفورد تا ماه اکتوبر بتواند برای تصمیم نهایی صبر کند.

نکته: روبرت برنس نویسنده ارشد امنیت ملی در اسوشیتد پرس است