منابع مالی داعش: فروش نفت، باجگیری و آدم ربایی

"دولت اسلامی" یا داعش کدام نگرانی پولی ندارد. کاملاً برعکس، با تصرف شمال عراق و سوریه این تروریست ها بخش های با ارزش زیرساخت ها را در اختیار گرفتند که قبلاً به طور منظم به حکومت ها کمک می کردند تا خزانه های شان را پر کنند. مثلاً منابع نفتی و وضع مالیات بر مردم در موصل از این جمله اند. به این اساس داعش منابع مالی متعددی دارد که عبارت اند از: فروش نفت، آدم ربایی و پول خلاص ناشی از آن، باج گیری، پول در برابر محافظت و اخازی. موترها، پول نقد و خانه های آوارگان که به سرقت می روند.

علاوه بر این، کشورهای خلیج مانند عربستان سعودی از القاعده و "دولت اسلامی" یا داعش علیه بشار اسد دیکتاتور سوریه حمایت مالی کرده اند. اما از نگاه راینهارد شولتس، اسلام شناس در دانشگاه برن، امروز دیگر این گروه تروریستی به چنین منابعی متکی نیست.

راینهارد شولتس می گوید: «وقتی که ما به این منابع مالی می بینیم و گفته می شود که دارایی "دولت اسلامی" یا داعش بالغ بر حدود دو میلیارد دالر امریکایی می شود، در آن صورت می توان دید که با تصرفات ارضی که "دولت اسلامی" انجام داده است، در عین زمان پیوسته مناطقی را گرفته است که از لحاظ اقتصادی نیز چیزی داشته است. این ها عبارت بوده اند از یک سلسله مناطق نفت خیز و مناطق زراعتی».

یک نکته مهم این است که داعش در آن مناطق تصرف شده که حفظ کرده می تواند یک اساس اقتصادی و مالی ایجاد می کند. از نقطه نظر شولتس، داعش در این قسمت از القاعده فرق دارد.

این اسلام شناس می گوید: «القاعده یک سازمان به طور نسبی منزوی بود که کنترول ارضی نداشت و قلمروی را کنترول نمی کرد. در این میان "دولت اسلامی" یا داعش یک منطقه بالنسبه وسیع و قلمرو گسترده را کنترول می کند که به این ترتیب می تواند در خود محل سرمایه ایجاد کند و جریان پولی را که در دسترس القاعده نبود تامین نماید».

داعش از همه منابع مالی استفاده می کند. به طور مثال از فروش آثار باستانی که از آن گنجینه های فرهنگی تخریب ناشده در مناطق تحت تصرف به غارت برده اند. اشیای کوچک تر این آثار در بازار سیاه به فروش رسانده می شوند.

اینکه "دولت اسلامی" یا داعش حدود دو میلیارد دالر امریکایی دارد، به این هم ارتباط دارد که این گروه با تصرف شهر موصل و تسلیم گیری بانک مرکزی عراق، بیش از 400 میلیون دالر پول نقد به دست آورد.

با اینهم مهمترین منبع پولی داعش فروش نفت در بازار سیاه است. حدس زده می شود که "دولت اسلامی" یا داعش یک کاروان متشکل از 1000 موتر لاری در اختیار دارد. رانندگان آن در برابر میدان نفتی العمر واقع در شرق سوریه تا یک ماه انتظار می کشند که نوبت شان برسد. گاهی این لاری ها تا یک فاصله شش کیلومتری ازدحام ترافیک را به وجود می آورند. "دولت اسلامی" یا داعش از بابت فروش نفت ماهانه حدود 40 میلیون دالر امریکایی به دست می آورد. این نفت پایین تر از قیمت بازار به افراد میانجی فروخته می شود و این طلای سیاه بعداً در خارج دوباره به فروش می رسد. سود آن در این است که "دولت اسلامی" یا داعش پول نقد فارغ از مالیات به دست می آورد و چنانکه یک فیلم مستند بی بی سی نشان داد، حتا این معامله را با دشمن اصلی اش بشار اسد نیز انجام می دهد. برخی اوقات این نفت به قسم تجارت جنس در برابر جنس نیز صورت می گیرد. مثلاً نفت در مقابل تجهیزات برق.

اخیراً گروه "جی 20" اعلام نموده است که می خواهد جریان پولی این سازمان تروریستی را بخشکاند. البته گفتن این مطلب از انجام دادن آن آسان تر است زیرا قبل از همه "دولت اسلامی" یا داعش با پول نقد سر و کار دارد که به سرعت در دسترس اش قرار می گیرد. کنترول الکترونیکی بر جریان این پول وجود ندارد و انتقالات مالی از طریق سیستمی که با زرنگی به کار گرفته می شود و در عمل بدون ذکر نام صورت می گیرد.

راینهارد شولتس، اسلام شناس در این مورد می گوید: «این یک سیستم انتقال مالی بسیار غیررسمی است. ظن زیاد آن وجود دارد که با سیستم عربی حواله نیز سر و کار داشته باشد. این یک جریان تبادله پولی است که کارشناسان مالی نیز به مشکل می توانند آن را ترصد کنند. این سیستم طوری به وجود آمده است که به آن کسی که پول داده می شود، نمی داند که پول از جانب کی آمده است».

به عین ترتیب غرب نیز کاملاً در زمینه ناتوان نیست. می توان شیردهن نفت "دولت اسلامی" یا داعش را با حمله بر راه های انتقالی آن بست. هواپیماهای جنگی ایالات متحده امریکا با حملات هوایی شان از 295 تانکر داعش 116 عراده آن ها را نابود کرد.

با اینهم برخی خلاها باقی می مانند، چنان که در عراق بانک مرکزی ایالات متحده امریکا دریافته است که از میلیاردها پولی که حکومت امریکا در دسترس حکومت عراق قرار می دهد، میلیون ها مبلغ آن از قرار معلوم در دسترس "دولت اسلامی" یا داعش قرار می گیرد. چگونه؟ ایالات متحده امریکا توسط هواپیما پول نقد به بغداد انتقال می دهد که در آنجا نوت های دالر به قسم مزایده به 2000 موسسه تبادله پولی انتقال داده می شود. بخشی از این پول ها به دست این گروه نیز می رسد.

از آنجایی که کنترولی وجود ندارد، نه تنها پول نقد مالیه دهندگان امریکایی به دست تروریست ها می افتد، بلکه همچنان در دسترس سه بانک ایرانی نیز قرار می گیرد که در لیست تحریم های امریکا قرار دارند.