بیگانگی با کمپیوتر در ادارات افغانستان

هشت تن از ماموران در یکی از شعبه های دولتی در دوسیه ها و کتاب های ضخیم کارهای اداری را به پیش می برند. عمارت این اداره چهار سال پیش ساخته شده است و همه امکانات یک اداره مدرن از سوی موسسات کمک کننده در آن فراهم شده است، اما برسر هیچ میزی کمپیوتر وجود ندارد.

در زیر هر میز یک کمپیوتر خاک آلود و گرد گرفته گذاشته شده است اما از آن ها استفاده نمی شود. موسسات کمک کننده برای این اداره انترنت و سیستم شبکه را فراهم کرده، است ولی وقتی از کمپیوتر استفاده نشود، قصه انترنت و سهولت های آن نیز مفت است.

ماموران میان سال و با تجربه دولتی نه تنها دانش استفاده از کمپیوتر را ندارند بلکه ورکشاپ ها و آموزش هایی هم که در دوازده سال اخیر برای شان برگزار شده، نتوانسته آن ها را با کمپیوتر آشتی دهد.

نیروی کار سرگردان

جوانانی که در سال های اخیر تحصیلات شان را به پایان رسانده اند و با دانش کمپیوتر آشنایی دارند می گویند بخش زیادی از کمک های جامعه جهانی به تهیه کمپیوتر و انترنت مصرف شده، در حالی از این تکنالوژی در عمل استفاده نمی شود.

عزیزالله جوانی که از رشته اقتصاد فارغ شده و با کمپیوتر آشنایی دارد می گوید که برای پیدا کردن کار ماه ها سرگردان شده است: «به چشم خود دیدم که کمپیوتر را گذاشته اند و ماموران با قلم و دوسیه ها کار می کنند و سیستم شان هنوز قلمی است. ما خواهش می کنیم که سیستم نو کمپیوتری را فعال کنند».

کمیسیون اصلاحات اداری می گوید هنوز حتا قانون استفاده از کمپیوتر و انترنت موجود نیست و ارسال اسناد از طریق ایمیل هنوز در اداره های دولتی رسمیت ندارد.

ناسازگاری با کمپیوتر و سهولت های تکنالوژی جدید سبب فساد گسترده در اداره های دولتی شده است. یک مراجعه کننده برای امضای سندش مجبور است روزها در اداره های دولتی سرگردان می شود.

در حالی که هزاران جوان سالانه از دانشگاه ها فارغ می شوند و با دانش جدید کمپیوتر و انترنت آشنایی دارند اما شانس بسیار اندکی برای استخدام آن ها در ادارات دولتی وجود دارد.

سید عثمان محصلی که می خواهد از یک ولایت خودرا به ولایت دیگری تبدیل کند می گوید ورق ها و اسنادش در ادارات دولتی گم شده و حالا نمی داند چه کار کند: «می خواستم خودرا از یک ولایت به ولایت دیگر تبدیل کنم وقتی مراجعه کردم دیدم که هیچ سیستم کمپیوتری موجود نبود. به من گفتند که ورق ها گم شده و سوخته است. حالا من با مشکلات زیادی مواجه شده ام».

اصلاح اداره؟

حکومت افغانستان برای بهبود اداره، کمیسیون اصلاحات اداری را ایجاد کرد ولی این اداره نتوانسته است در بهبود وضعیت ادارات حکومتی موثر واقع شود.

نور محمد زرمتی سرپرست ریاست اصلاح اداره عامه در ریاست اصلاحات اداری می گوید به دلیل خالی نبودن بست در اداره ها زمینه جذب جوانان وجود ندارد: «اداره عامه بست های خودرا دارد؛ براساس بست های خالی جذب می کنیم. چون بست خالی نیست ما نمی توانیم جذب کنیم».

اما سید عثمان می گوید حکومت برای بهبود اداره سیستم را کمپیوتری کند و معیار استخدام در ادارات بجای واسطه و پول، شایستگی و مهارت های کار باشد: «در اصلاحات اداری پول، رشوت و واسطه است. شایسته سالاری نیست که کسی براساس لیاقتش در یک اداره کار کند».

کمیسیون اصلاحات اداری می گوید استخدام ها شفاف صورت می گیرد ولی اصلاح اداره به زمان زیادی نیاز دارد و کمپیوتری کردن ادارات حکومتی حداقل 3 تا 5 سال را در بر می گیرد.