اندونیزیا می‌تواند در روند صلح افغانستان نقش بازی کند؟
۱۳۹۶ اسفند ۲۴, پنجشنبه
دولت افغانستان در سال‌های اخیر از راه‌های مختلف تلاش کرده است تا گروه طالبان را وادار به گفتگوهای صلح کند؛ اما این گروه هنوز حاضر به نشستن پشت میز مذاکره نشده و به گفتگوی مستقیم به امریکا تاکید دارد. به باور مقام‌ها در حکومت افغانستان، کشورهای اسلامی به ویژه اندونیزیا می‌توانند گروه طالبان را وادار به مذاکرات صلح کنند.
این نخستین بار نیست که دولت افغانستان تلاش کرده تا از کشورهای اسلامی در تامین صلح جویای کمک شود. چنین تلاش‌هایی پیش از این از سوی کشورهای عربستان سعودی و قطر نیز صورت گرفته است، اما بی‌نتیجه.
این بار، شورای عالی صلح افغانستان به این باور است که پا درمیانی اندونیزیا می‌تواند گام مهمی در راستای پیشبرد پروسه صلح باشد. مولوی عبدالخبیر عضو شورای صلح افغانستان به دویچه وله گفت: «اندونیزیا در موضوع افغانستان بی‌طرف بوده و این کشور بزرگترین کشور اسلامی است. به همین دلیل افغانستان پیشنهاد کرد که این کشور میزبان علمای افغانستان، پاکستان و اندونیزیا باشد.»
قرار است حدود ۵۰ تن از علمای جهان اسلام در نشست جاکارتا شرکت کنند. این نشست سه روز دوام خواهد کرد و در پایان نشست، با نشر اعلامیه‌ای از یکی از کشورهای اسلامی دیگر خواسته می‌شود تا نشست بعدی صلح افغانستان را میزبانی کند. هنوز زمان مشخص برگزاری نشست صلح جاکارتا اعلام نشده است.
در آخرین مورد، محمد اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان در دومین نشست پروسه کابل اعلام کرد که حکومت حاضر است تا بدون قید و شرط با طالبان مذاکره کند. حکومت اعلام کرده که حاضر است تا برای طالبان در کابل دفتر بگشاید و تحریم‌ها علیه این گروه را از میان بردارد.
طالبان هنوز به این پیشنهاد دولت افغانستان پاسخ مشخصی نداده است، هرچند در نوشته‌ای در وب سایت شان گفتگو با دولت افغانستان را رد کردند. شورای عالی صلح افغانستان به این باور است که طالبان دچار چند دستگی شده، به همین دلیل نمی‌تواند به عنوان یک گروه منسجم به درخواست صلح دولت افغانستان پاسخ دهد.
از سوی دیگر تحلیلگران به این باورند که گروه طالبان خود توانایی تصمیم‌گیری جنگ و صلح را ندارد؛ زیرا پاکستان حامی اصلی این گروه است و تا زمانی که پاکستان حاضر به همکاری نشود، طالبان چنین صلاحیتی ندارند. اعضای شورای عالی صلح نیز می‌پذیرند که طالبان خود در مورد مذاکرات صلح تصمیم گرفته نمی‌توانند. مولوی عبدالخبیر گفت: «سیاست مخالفین مسلح متاثر از سیاست‌های استخبارات پاکستان است، به این دلیل تا زمانی که پاکستان منافع خود را نبیند، طالبان را ممکن تحت فشار قرار دهد تا این گروه مانع نشست علمای اسلام در جاکارتا شود.»
موقف طالبان
با وجودی که شورای عالی صلح می‌گوید اندونیزیا روابط نزدیکی با پاکستان دارد و میزبانی این کشور می‌تواند برای پیشبرد روند صلح افغانستان موثر باشد؛ ولی گروه طالبان در اعلامیه‌ای از علما خواسته است تا در نشست جاکارتا اشتراک نکنند.
آگاهان مسایل سیاسی به این باورند که اگر طالبان در نشست صلح شرکت نداشته باشند، این نشست نتیجه‌ای نخواهد داشت. عبدالمالک همت، آگاه مسایل سیاسی به دویچه وله گفت: «طرف اصلی جنگ که طالبان است در این نشست دعوت نشده و یا این گروه خود نمی‌خواهد در آن شرکت کند. در این صورت برگزاری این نشست ضایع کردن وقت است.»
اما شورای عالی صلح می‌گوید بعضی از شاخه‌های مربوط به گروه طالبان حاضرند تا گفتگوهای مقدماتی صلح را با دولت افغانستان آغاز کنند.
ابعاد پیچیده صلح
افغان ها چهار دهه است که در حسرت صلح و آرامش به سر می برند. آگاهان به این باورند که این جنگ ابعاد پیچیده‌ای دارد و دست یافتن به صلح نیز آسان نیست.
نجیب منلی، آگاه مسایل سیاسی به دویچه وله گفت که در چنین وضعیتی افغانستان باید از هر فرصت برای رسیدن به صلح استفاده کند: «پیشنهاداتی که در پروسه کابل شد و یا نشست علما در جاکارتا می‌تواند راه صلح را برای آینده باز کند. صلح با حزب اسلامی نیز ناممکن به نظر می‌رسید اما بالاخره ممکن شد.»
حکومت افغانستان در حال حاضر تنها با گروه طالبان نمی‌جنگد. براساس آمار حکومتی، ۲۰ گروه تروریستی در این کشور با حکومت می‌جنگند و هر کدام اهداف و مقاصد خود را دارند. حتا اگر طالبان نیز به میز مذاکره حاضر شود و به توافق صلح با دولت دست یابد، احتمال ادامه جنگ در این کشور وجود دارد. زیرا در کنار گروه‌های تروریستی، باندهای جنایت‌کار که از تولید و قاچاق مواد مخدر در افغانستان سود می‌برند، مانع تامین صلح در این کشور خواهد شد.
در تازه‌ترین مورد وزیر دفاع امریکا نیز در سفرش به افغانستان گفته است تلاش می‌کند تا برای معضل کنونی راه حل سیاسی جستجو شود. از سوی دیگر قرار است در روزهای ۲۶ و ۲۷ ماه جاری میلادی یک نشست صلح به میزبانی ازبکستان برگزار شود. در این نشست نمایندگان کشورهای منطقه و جهان شرکت می‌کنند و در رابطه به تامین صلح در افغانستان به تبادل نظر می‌پردازند.
ح. همراز