جنجال مردم و شورای علما بر سر جشنواره دمبوره در بامیان

اخیراَ و با نشر پوسترهای تبلیغاتی یک جشنواره موسیقی در بامیان، شورای علمای شیعه این ولایت با صدور اعلامیه ای گفته است که راه اندازی این گونه جشنواره ها مغایر با ارزش های دینی و اسلامی است. البته این شورا نیز دو پارچه شده و در این اعلامیه که از سوی شاخه دوم شورای علمای بامیان منتشر شده، آمده است که اداره محلی باید جلو این نوع برنامه های "تقویت کننده فساد" را بگیرد.

گروه های مختلف در بامیان به انتشار این اعلامیه اعتراض کرده و برخی ها آن را "طالبانی" خوانده اند. اداره اطلاعات و فرهنگ این ولایت دمبوره را جزئی از ارزش های کهن فرهنگی مردم خوانده و تاکید کرده است که هیچ دلیل قانع کننده ای برای لغو جشنواره موسیقی وجود ندارد.

سید احمد حسین احمدپور، سرپرست این اداره گفت که این جشنواره به خواست مردم بامیان برگزار می گردد: "در جشنواره دمبوره که در واقع بازتاب دهنده و معرف فرهنگ و هنر بومی مردم است، هیچ برنامه ای که منافی ارزش های دینی باشد گنجانده نشده است و به همین سبب مخالفت عالمان دینی با این جشنواره نیز موجه نیست."

بیشتر بخوانید:  انگشتان ترک خورده که صدا خلق میکنند

نخستین دور جشنواره فرهنگی و هنری دمبوره، در روزهای جمعه و شنبه پیش رو در مرکز بامیان برگزار خواهد شد. هنرمندانی که قرار است در این جشنواره آهنگ اجرا کنند، روز سه شنبه در میان استقبال پرشور فرهنگیان، وارد این ولایت شدند.

اداره ارشاد، حج و اوقاف بامیان به عنوان یک نهادهای دینی از برگزاری این جشنواره حمایت کرده و آن را برنامه ای مدنی و اجتماعی خوانده است. به گفته مسئولان این اداره، برگزاری این جشنواره هیچ تناقضی با احکام اسلامی ندارد.

نصرالله بلاغی، عضو شورای علما و مدیر مساجد اداره حج و اوقاف بامیان می گوید که انتشار اعلامیه از آدرس شورای علما، از سوی تعدادی اندک و به احتمال زیاد یک فرد صورت گرفته است: "جشنواره های این چنینی که در تمامی کشورهای اسلامی برگزار می شوند، در تضاد با شریعت اسلامی قرار ندارند."

استقبال از هنرمندان

این نخستین بار نیست که عالمان دینی در بامیان با برگزاری جشنواره های فرهنگی مخالفت می کنند. آنان چند سال پیش نیز ضمن تحریم کنسرت موسیقی "روز جوان" با اداره محلی اعلام مقاطعه کرده بودند.

با آنکه اعلامیه های شورای علمای بامیان در مخالفت با موسیقی، همواره مورد اعتراض و انتقاد مردم قرار گرفته است، اما این شورا در اعلامیه جدید خود از مردم خواسته است تا مانع برگزاری این جشنواره شوند. شهروندان بامیان و برخی از مناطق دیگر کشور اما به این خواست آنان اعتنایی نکرده و از هنرمندان محلی حمایت کرده اند.

با این حال محمد سجاد محسنی معاون شورای علمای بامیان بر لغو جشنواره دمبوره تاکید دارد: "حکومت افغانستان اسلامی است و از همین رو ما اجازه نخواهیم داد تا این برنامه حرام برگزار گردد؛ اما اگر حکومت این جشنواره را برگزار کند، عالمان دینی الزاما با آن مقابله نخواهند کرد."

واکنش کاربران شبکه‌های اجتماعی

کاربران شبکه های اجتماعی نیز به اعلامیه شورای علمای بامیان، واکنش های تند و گسترده ای نشان داده اند. برخی از آنها در حمایت از جشنواره دمبوره و هنرمندان، تصاویر نمایه خود را با تصویر دمبوره جاگزین کرده و گفته اند که "تاریخ سوءاستفاده از عبا و عمامه" برای سلب آزادی های مردم، منقضی شده است.

محمدامین ابتهاج حجتی، یکی از فرهنگیان بامیان گفت که جامعه بامیان متعلق به شورای علما و جزو مالکیت های آن نیست: "بامیان جامعه ای چندفرهنگی دارد که به فرهنگ های متفاوتی در دنیا تعلق می گیرد. ما پاسدار میراث های فرهنگی جهانی موجود در بامیان هستیم و به هیچ عنوان به هیچ کسی اجازه لغو جشنواره دمبوره را نخواهیم داد."

آوازخوانی با دمبوره بخش مهمی از فرهنگ مردم مناطق مرکزی افغانستان است که از طرفداران و علاقه مندان زیادی در میان عموم مردم برخوردار است. در طول تاریخ اما عالمان دینی همواره تلاش کرده اند تا این بخش از فرهنگ اصیل و بومی ساکنان این مناطق را محو کنند. حتی برخی هنرمندان محلی به قتل رسانده شده اند.

با وجودی که این مخالفت ها تا کنون هم ادامه دارند، برگزاری جشنواره های فرهنگی و هنری با اجرای موسیقی محلی در مناطق مرکزی به خصوص بامیان، در بیشتر از یک و نیم دهه گذشته رو به افزایش نهاده است. در دو سال اخیر، دختران بامیانی نیز نواختن دمبوره را فراگرفته و تیم موسیقی محلی تشکیل داده اند. تنها عامل این تغییر مثبت، حمایت مردم از فعالیت های فرهنگی خوانده شده است.

گزارشگر: محمد زمان احمدی