طالبان برای یوتیوبران طرزالعمل ساخته اند

آزادی بیان در افغانستان زیر حاکمیت طالبان شدیداً محدود شده است و در رسانه‌ها به ندرت مطالب انتقادی از طالبان به نشر می‌رسند. این وضعیت باعث شده است که شمار زیادی از خبرنگاران این کشور را ترک کنند.

ویدیوهای جالب معلوماتی را در صفحه یوتیوب ما تماشا کنید! 

شماری از یوتیوبران در افغانستان توسط طالبان بازداشت شده و برخی کانال‌ها نیز از فعالیت باز مانده اند. 

به دنبال بسته شدن شمار زیادی از رسانه‌های محلی به دلیل محدودیت‌های طالبان و مشکلات اقتصادی، کانال‌های یوتیوب اهمیت بیشتر یافته اند. این کانال‌ها عمدتاً مطالب غیرسیاسی و محلی را نشر می‌کنند، بیشترین مخاطبان آ‌ن‌ها را افغان‌های مقیم خارج تشکیل می‌دهند و صاحبان این شبکه‌ها نیز عاید حاصل می‌کنند.

بیشتر بخوانید: یوتیوب: انقلاب دیجیتالی در صنوف درسی

اما وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان طرزالعملی برای کانال‌های یوتیوب ساخته است که براساس آن، هر کانال یوتیوب در بدل پرداخت چهار هزار افغانی باید به عنوان رسانه ثبت شود. علاوه بر این، برای هر کانال یوتیوب باید ۱۰ هزار افغانی ضمانت گذاشته شود.

در این طرزالعمل آمده است: «ریاست نظارت بر نشرات رسانه‌ها، جواز فعالیت کانال‌های یوتیوب را با در نظر داشت عواید شان و در مقایسه با ۲۳ نوع جواز رسانه‌ای، مطابق به قانون رسانه‌های همگانی و مقرره طرز تاسیس و فعالیت رسانه‌های همگانی خصوصی، ثبت و صادر می‌کند.»

عبدالحق حماد، رئیس نظارت بر نشرات رسانه‌ها در وزارت اطلاعات و فرهنگ اداره طالبان به دویچه وله گفت که به خاطر شکایت مردم از غیرمسلکی بودن یوتیوبران و عدم احترام برخی از آن‌ها به کرامت انسانی، این وزارت مجبور شده است به ثبت کانال‌های یوتیوب اقدام کند.

حماد گفت: «به خاطر جلوگیری از فعالیت‌های غیرقانونی یوتیوبران، برای آنان طرزالعمل ساختیم که ثبت و راجستر نمایند و اگر کسی اقدام نکرد، اجازه فعالیت غیرقانونی برای شان داده نمی‌شود.»

در این طرزالعمل آمده است که صاحب امتیاز و مدیرمسئول کانال یوتیوب باید سن ۱۸ سالگی را تکمیل کرده باشند و مدیرمسئول باید از رشته ژورنالیسم فارغ شده باشد و یا دو سال تجربه کاری مسلکی در رسانه‌های افغانستان داشته باشد.

در یکی دیگر از ماده‌های این طرزالعمل آمده است که نام کانال یوتیوب، اهداف، نوع فعالیت، منابع مالی، دارایی منقول و غیرمنقول، منبع تمویل و آدرس مشخص با شماره تماس و ایمیل ارتباطی در اساسنامه یوتیوب مشخص باشد.

این در حالی است که اکثر یوتیوبران افغان به شکل آماتور فعالیت می‌کنند و دانش مسلکی رسانه‌ای ندارند. به خاطر فقر و بیکاری، صدها جوان در نقاط مختلف افغانستان از طریق این کانال‌های یوتیوب مصارف خانواده‌های شان را تامین می‌کنند.

صاحبان کانال‌های یوتیوب می‌گویند که اگر کانال‌های شان با حساب‌های بانکی افغانستان فعال شده باشد پول دریافت نمی‌کنند بلکه نیاز به یک حساب در خارج دارند و از این درک در کشورهای مربوطه مالیات می‌پردازند..

به صفحه اینستاگرام ما مراجعه کنید! 

زمان‌علی ادیب که در چینل یوتیوب «تلویزیون بامیان» مصروف کار است، از ثبت چینل‌های یوتیوب استقبال می‌کند، اما گرفتن پول توسط وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان را مناسب نمی‌داند: «چینل‌های یوتیوب درآمد کم دارند و ما ۲۰ درصد مالیه در کشورهای خارجی پرداخت می‌کنیم و مجبوریم که یک مقدار دیگر در افغانستان پرداخت نماییم. این برای ما مشکل است.»

در نظام ساقط شده جمهوریت، کانال‌های یوتیوب در قانون رسانه‌های هماهنگی به عنوان یک رسانه شناخته نمی‌شد و نیاز به ثبت آن نیز نبود.

بیشتر بخوانید: روز جهانی رادیو؛ توقف نشرات ۱۰۰ رادیو در افغانستان

مجیب مهرداد، مدیر مسئول سابق روزنامه ۸صبح این اقدام طالبان را ادامه محدودیت‌ها بر آزادی بیان و مطبوعات است.

مهرداد افزود: «یوتیوب‌ها هیچ ربطی به افغانستان ندارد، یک رسانه مستقل و انفرادی است و در تمام دنیا فعال است. طالبان می‌خواهند کار یوتیوبران را محدود بکنند، در حالی که هیچ گونه حقی بالای آنان ندارند.»

البته کسب درآمد از طریق کانال‌های یوتیوب نیز کار ساده نیست. هر کانال باید دست کم یک هزار مشترک داشته و ویدیوهایش بیش از چهار صد هزار ساعت دیده شود تا عاید به دست بیاورد. مقدار درآمد به تعداد ویدیوها و بازدیدکننده‌ها بستگی دارد.