مشورت کشورهای اروپایی و آسیایی بر سر تسریع بازگشت مهاجران

در شروع نشست اروپا با کشورهای آسیایی در لوکزامبورگ موضوع مهاجرت مطرح شد. فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت: «از جانب پاکستانی ها علامت‌های مثبتی داده شده است.» به گفته او، حکومت اسلام آباد ابراز آمادگی کرده است که شمار بیشتر مهاجران قبول ناشده پاکستانی به کشورشان پس فرستاده شوند.

بازگشت دادن مهاجرانی که پناهندگی دریافت نکرده اند، تنها یک موضوع نشست 51 کشور اروپایی و آسیایی در لوکزامبورگ است؛ اما در اتحادیه اروپا این موضوع در صدر مباحث قرار دارد. فرانک والتر شتاینمایر، وزیر خارجه آلمان نیز با سرتاج عزیز مشاور امنیت ملی نخست وزیر پاکستان دیدار کرد تا در این رابطه مشوره نماید.

نگرانی از موج جدید مهاجرت

با توجه به شمار مهاجران در سراسر اتحادیه اروپا، پاکستان در جایگاه هفتم قرار دارد. تا تابستان امسال حدود 9000 مهاجر پاکستانی در کشورهای اتحادیه اروپا ثبت شده اند. هرچند این تعداد خیلی زیاد نیست، اما تمایل رو به بالا را نشان می‌دهد و شمار مهاجران پاکستانی در سال گذشته دو برابر شده است. اتحادیه اروپا می‌خواهد یک پیام سیاسی بفرستد، زیرا ترس از موج جدید مهاجرت از کشورهای آسیایی پاکستان، بلنگه دیش و افغانستان وجود دارد. افغانستان فعلاً بعد از سوریه بیشترین متقاضی پناهندگی را در اروپا دارد.

کشورهای اروپایی می‌خواهند واضح سازند که مهاجرانی که پناهندگی دریافت نمی‌کنند، به کشورهایشان پس فرستاده می‌شوند تا از یک طرف از موج جدید مهاجرت جلوگیری کرده و از سوی دیگر، علامتی به مردمان کشورهای خود بفرستند. اما در عمل پس فرستادن این مهاجران کار ساده‌ای نیست.

اتحادیه اروپا هنوز هیچ توافقی برای بازگشت پناهجویان به افغانستان و بنگله دیش ندارد و قرار است در این رابطه گفتگو شود. به ویژه در رابطه با مهاجران افغان قضیه پیچیده است. فعلاً در مورد "زون‌های محافظت" برای مهاجرانی صحبت می‌شود که از بخش‌های ناامن افغانستان می‌آیند. اما سوال این است که این زون‌های محافظت را چه کسی باید تاسیس و محافظت کند؟ در این رابطه پیشرفتی به چشم نمی‌خورد.

در مورد پاکستان قضیه ساده‌تر به نظر می‌رسد، زیرا این کشور از سال 2010 به این سو توافقنامه‌ای برای بازگشت دادن مهاجران دارد. گذشته از این، میزان به رسمیت شناختن پناهندگی مهاجران پاکستانی در اتحادیه اروپا میان 20 تا 25 درصد قرار دارد. به این ترتیب، هزاران مهاجر پاکستانی باید به کشورشان فرستاده شوند، اما با این حال، تا حالا موارد محدود اخراج مهاجران پاکستانی وجود داشته است.

پاکستان آماده همکاری است

سرتاج عزیز گفته است مشکلاتی که در این رابطه با پاکستان وجود دارد، در واقع خیلی جدی نیست. به گفته او، در سال‌های گذشته شمار مهاجران پاکستانی خیلی بالا نبوده است و در ماه‌های قبلی تسریع اخراج مهاجران پاکستانی شروع شده است.

سرتاج عزیز به دویچه وله گفت: «تایید اسناد در گذشته زیاد طول می‌کشید چون توسط پست ارسال می‌شد. حالا بی‌درنگ یک مجرای الکترونیک وجود دارد. از نظر سیاسی، ما در پذیرش این انسان‌ها زمانی که کشور مبداء شان مشخص شود، تعلل نمی‌کنیم. من همچنین امیدوارم که این روند به خوبی پیش برود و افرادی که اکثرشان مهاجران اقتصادی اند، برگردند.»

از جانب دیگر پاکستان امیدوار است که امکانات بیشتری برای مهاجرت کاری قانونی برای شهروندانش در اروپا فراهم شود. سرتاج عزیز گفت که کشورش نیروی تحصیلکرده خوبی دارد که اکثرشان به کشورهای خاورمیانه می‌روند. مشاور امنیت ملی حکومت پاکستان به این نکته هم اشاره کرد که کشورش میزبان حدود سه میلیون مهاجر است که اکثراً افغان هستند. او گفت که در اوج جنگ‌ها در افغانستان، شمار این مهاجران حتی به پنج میلیون تن می‌رسید: «برای ما مشکلی نیست که مردم یک کشور دیگر را جا بدهیم.» به این دلیل، او خاطرنشان ساخت که آشفتگی کنونی اروپا در مورد این موج مهاجرت برای کشورش زیاد قابل درک نیست.

عزیز تاکید کرد که وضعیت اقتصادی کشورش بهبود یافته است و به این خاطر، شمار مهاجران پاکستانی در آینده کم خواهد شد. با وجود این، به گفته او افرادی از مناطق شمال غربی پاکستان که خود را در ناامنی احساس می‌کردند، راه اروپا را در پیش گرفته و مدعی شده اند که از افغانستان هستند. عزیز تاکید کرد که این مساله باید واضح شود.

همچنین وزیران خارجه دیگر کشورهای آسیایی نیز قدرشناسی خود از فعالیت آلمان برای حل بحران مهاجران را ابراز داشتند. تلاش دیپلوماتیک در مسایل بازگشت دادن مهاجران البته نکته به نکته و پرزحمت به پیش می‌رود.