نگرانی از تاثیرات تحریم‌های امریکا علیه ایران بر افغانستان

یک تاثیر غیرمستقیم تحریم‌های ایالات متحده بر ایران این است که تعداد زیادی از مهاجران افغان در ایران دیگر قادر به فرستادن پول به خانواده‌های خود در افغانستان نیستند و این کشور را ترک می‌کنند. در سال جاری تا حالا نزدیک به نیم میلیون مهاجر افغان از ایران بازگشته اند.

براساس اظهارات مسئولان اتاق تجارت افغانستان، تحریم‌ها بر ایران در سه عرصه مبادلات تجارتی، سرمایه‌گذاری های مشترک و بندر چابهار به جانب افغانستان ضرر وارد خواهد کرد.

آمار حکومت افغانستان نشان می‌دهد که دو کشور تنها در یک ربع سال ۱۳۹۷ بیش از یک میلیارد دالر تجارت کرده‌اند. پس از تشدید اختلافات سیاسی و تجارتی بین افغانستان و پاکستان، راه برای اجناس ایرانی به داخل افغانستان بیشتر باز شد و بخش عظیمی از اموال تجارتی بازارهای افغانستان از ایران تامین می‌شود که یا ساخت ایران است و یا از این کشور به افغانستان ترانزیت می‌شود. 

براساس آمارهای ارایه شده از سوی نشریه فایننشیال تایمز، افغانستان چهارمین کشور بزرگ برای صادرات ایران است و محصولات ایرانی در بازارهای افغانستان به وفور به فروش می‌رسند.

اتاق تجارت و صنایع افغانستان می‌گوید که ایران در معاملات تجاری جای پاکستان را گرفته است و حجم مبادلات تجارتی سالانه بین دو کشور به بیش از ۲ میلیارد دالر می‌رسد. اتاق تجارت به دویچه وله گفت این تشویش وجود دارد که با آغاز تحریم‌ها، افغانستان در بخش واردات از ایران متضرر خواهد شد.

صیام الدین پسرلی، سخنگوی اتاق تجارت و صنایع افغانستان به دویچه وله گفت: «این تشویش وجود دارد که ممکن با تصامیم اخیری که گرفته شده، روابط تجارتی افغانستان با ایران چندان خوب نخواهد بود.»

هارون چخانسوری، سخنگوی رئیس جمهور افغانستان ابراز امیدواری می‌کند که از آنجایی که حالا افغانستان در مناسبات تجارتی روی یک کشور وابسته نیست، اگر موانعی در تجارت با ایران ایجاد می‌شود مشکل بزرگی برای افغانستان ایجاد نخواهد کرد.

آقای چخانسوری گفت: «افغانستان حالا از لحاظ اقتصادی به یک یا دو کشور صد درصد وابسته نیست. اما همکاری ها اهمیت دارد. به خصوص بندر چابهار برای افغانستان بسیار مهم است.»

افغانستان از دو نگاه به بازار ایران وابسته است. از یک سو نفت و بسیاری اقلام تجارتی بازارهای افغانستان از ایران تامین می‌شود و از سوی دیگر افغانستان برای دسترسی به بازارهای منطقه و جهانی چشم خود را به بندر چابهار ایران دوخته است. بندر چابهار از این نگاه برای افغانستان مهم است که می‌تواند از این مسیر با هند و سراسر جهان تجارت کند. در صورتی که بندر چابهار مسدود شود، افغانستان هیچ مسیر آبی برای واردات و صادرات نخواهد داشت.

حکومت افغانستان می‌گوید با کشورهای هند و ایران گفتگو کرده تا حداقل تجارت بین هند و افغانستان از مسیر چابهار در نتیجه تحریم‌های امریکا متوقف نشود. حکومت امیدوار است که این گفتگوها نتیجه دهد و افغانستان به دلیل تحریم‌های ایالات متحده امریکا امتیاز تجارتی خود از مسیر چابهار را از دست ندهد.

تشویش دیگر افغانستان این است که در سال‌های اخیرا بر شماری از پروژه‌ها مانند شاهراه‌ها، خطوط آهن و بندر چابهار مشترکا با ایران سرمایه گذاری کرده است و با آغاز تحریم‌ها این سرمایه‌گذاری‌های مشترک صدمه خواهند دید.

آقای پسرلی گفت امریکا در صورتی تحریم را از بندر چابهار رفع می‌کند که سپاه پاسداران ایران در آن نفوذ نداشته باشد: «خواست ما این بود که بندر چابهار در حالت استثنایی قرار گیرد ولی از سوی امریکا گفته شد که سپاه پاسداران نفوذ نداشته باشد ما این تعزیرات را رفع می کنیم.»

اتاق تجارت می‌گوید هنوز معلوم نیست که سپاه پاسداران در این بندر نفوذ دارد و یا خیر.

ح. همراز