انتخابات پس از رقابت‌های سرد انتخاباتی
۱۳۸۶ اسفند ۲۴, جمعه
رای‌گیری برای انتخاب ۲۹۰ نماینده هشتمین دوره‌ی مجلس شورای اسلامی از صبح امروز آغاز شد. بیش از ۴۳ میلیون ایرانی می‌توانند در این رای‌گیری شرکت کنند که ۹ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر از آنها در استان تهران ساکن هستند. این انتخابات از سوی موافقان و مخالفان جمهوری اسلامی با حساسیت ویژه‌ای دنبال می‌شود. مخالفان معتقدند فضای انتخابات سرد است و مردم رغبتی به شرکت در آن ندارند و موافقان شرکت در این انتخابات را حمایت از نظام در مقابل تهدیدها و تبلیغات منفی غرب عنوان کرده‌اند. حرکت به سوی محل‌های اخذ رای که از صبح جمعه به کندی آغاز شده بود، از نخستین ساعت‌های بعدازظهر رفته‌رفته بیشتر شده است.
حوزه‌های خلوت در صبحگاه
اگر صف‌های طولانی مقابل حوزه‌های رای‌گیری نشانه‌ی شرکت گسترده‌ی مردم در انتخابات باشد، در ساعت‌های اولیه‌ی صبح امروز در تهران چنین تصویرهایی زیاد به چشم نمی‌خورد. آغاز همه‌ی انتخاباتی که در سال‌های گذشته برگزار شده تقریبا به همین شکل بوده است؛ کسانی که در رای‌گیری شرکت می‌کنند معمولا ترجیح می‌دهند این‌کار را در آخرین دقایق و پس از انجام بقیه‌ی کارهای روزمره انجام بدهند، به ویژه آنکه، یک هفته مانده به آغاز سال نو، جمعه فرصت خوبی است برای خرید و آماده کردن مقدمات نوروز. به همین دلیل تمدید مدت اخذ رای در انتخابات این سال‌ها امر نادری نبوده است. با این همه انتخابات هشتمین دوره‌ی مجلس شورای اسلامی که رای‌گیری آن صبح امروز، ۲۴ اسفند آغاز شد، با دوره‌های قبل تفاوت‌هایی دارد. یکی از تفاوت‌ها، به فقدان آن چیزی باز می‌گردد که به آن «فضای انتخاباتی» گفته می‌شود.
ارزیابی منتقدان
به اعتقاد منتقدان سردی فضای انتخابات به قوانین محدودکننده برای تبلیغات و نحوه‌ی بررسی صلاحیت‌ها مربوط می‌شود که ظاهرا چهره‌های مشهور اصلاح‌طلب را از شرکت وسیع و موثر در رقابت بازداشته. تعدادی از گروه‌ها و شخصیت‌های اصلاح‌طلب معتقدند از آنجا که در اکثر حوزه‌ها رقابتی واقعی ممکن نیست، شرکت در انتخابات معنایی ندارد. به رغم این، گروه‌های اصلی اصلاح‌طلب اعلام کرده‌اند که با تمام امکانات در رقابت شرکت می‌کنند. ممنوعیت چاپ پوستر و عکس و مجاز نبودن چسباندن هر نوع برگه‌ی تبلیغاتی به در و دیوار باعث شده نشانه‌های برگزاری انتخابات در شهر کمتر به چشم بخورد. با توجه به این ممنوعیت، پخش اعلامیه و بروشور به یکی از اصلی‌ترین شیوه‌های تبلیغ بدل شد. صبح دیروز، ۲۳ اسفند، که مهلت تبلیغات به پایان رسید، اغلب پیاده‌روها به خصوص در نقاط پر رفت‌وآمد، هم‌چنان پر از برگه‌ها و عکس‌های کوچک کسانی بود که خود را برای مجلس هشتم کاندید کرده‌اند. به رغم آغاز پاکسازی شهر، روز جمعه هنوز عکس‌ها و بروشورهای فراوانی زیر پای عابران و در جویهای کنار خیابان به چشم می‌خورد. اغلب برگه‌های تبلیغاتی در خیابان‌ها به نامزدانی تعلق داشت که به عنوان افراد مستقل در رقابت‌ها شرکت کرده‌اند. گرچه انبوه کاغذی که در روزهای گذشته پیاده روها را پوشانده بود، نشان می‌داد تعداد اندکی از این برگه‌ها واقعا مورد توجه قرار می‌گیرد.
اهمیت انتخابات برای رهبران جمهوری اسلامی ایران
ظاهرا حزب‌ها و گروه‌های اصلی، از امکانات دیگری برای جلب آرا استفاده می‌کنند. تبلیغات این گروه‌ها بیشتر از طریق نهادها، جمعیت‌ها و محفل‌هایی است که در آنها نفوذ دارند. رئیس ستاد انتخابات استان تهران با تایید این مطلب، تلویحا سرد بودن فضای انتخابات را نیز می‌پذیرد. صفرعلی برات‌لو در کنفرانس خبری روز پنجشنبه اظهار می‌کند «هرچند در خیابان‌ها و معابر مانند گذشته شاهد تبلیغات كاندیداها نیستیم اما نظرسنجی‌ها نشان داده كه مردم با حضور در محفل‌ها، سخنرانی‌ها و مراسمی كه از سوی نامزدها برگزار شده اخبار خود را تعقیب كرده‌اند و به نوعی این امر جبران شده است.» برات‌لو با اشاره به این‌که ممنوعیت‌های تبلیغاتی مصوبه‌ی مجلس است می‌افزاید «ما به عنوان مجری قانون مقید به قوانین مصوب مجلس هستیم. لذا در ظاهر شاید شور انتخاباتی در خیابان‌ها مشاهده نشود.»
تجربه‌ی دوره‌های قبل نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی همواره توانسته به شیوه‌های مختلف درصد بالایی از رایدهندگان را به پای صندوق‌های رای بکشاند. بعدازظهر امروز تعداد زیادی از شرکت‌کنندگان در نماز جمعه، هم‌چنان که در انتخابات قبل نیز مشاهده می‌شد، پس از این مراسم، راهی حوزه‌های رای‌گیری شدند و این امر رفته‌رفته به تعداد رایدهندگان افزود. طی روزهای گذشته برخی از اصلاح‌طلبان نسبت به سلامت انتخابات ابراز تردید کرده‌اند. سخنگوی ستاد ائتلاف این جناح شب پیش گفت که هیات نظارت بر انتخابات تا غروب پنجشنبه تنها برای ۹۰۰ نفر از ۳۶۰۰ ناظری که معرفی شدهاند، کارت صادر کرده است.
اظهارات مسئولان ارشد جمهوری اسلامی در روزهای گذشته نشان می‌دهد که این انتخابات برای حکومت از اهمیتی ویژه برخوردار است. آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در دو سخنرانی در روزهای چهارشنبه و پنجشنبه «با اطمینان کامل» از سلامت انتخابات سخن می‌گوید و تاکید می‌کند، اصل شرکت در انتخابات دارای ثواب الهی است. حضور مردم در اغلب حوزه‌های رای‌گیری تا ظهر جمعه هم‌چنان به کشیده شدن صف‌های طولانی تبدیل نشده است گرچه از ساعت‌های نخست بعدازظهر، هر ساعت بر تعداد رایدهندگان افزوده می‌شود. برای دانستن تعداد شرکت‌کنندگان در رای‌گیری و اعلام رسمی نتایج آن باید حدود یک هفته منتظر ماند.