بستهی پیشنهادی ۵+۱ در رسانهها و محفلهای سیاسی ایران
۱۳۸۷ خرداد ۲۷, دوشنبه
مجلس شورای اسلامی نیز، که قصد دخالت فعال در موضوع هستهای را دارد، مایل نیست در رد بستهی پیشنهادی عجله کند. برخی از روزنامههای امروز در تیتر اصلی خود از تمایل تهران به بررسی پیشنهادهای جدید خبر میدهند.
خبرگزاری فارس روز گذشته، یکشنبه ۲۶ خرداد، از قول قائم مقام سابق شورای عالی امنیت ملی، بستهی پیشنهادی جدید کشورهای ۵+۱ (پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل و آلمان) را باجخواهانه عنوان میکند.
بنابر این گزارش عبدالرضا رحمانی فضلی اعتقاد دارد این بسته «سخنی فراتر از پیشنهادات ارائه شده در ۲۰۰۶ نداشت.» او میافزاید «به اعتقاد بنده، غربیها دنبال جلب توجه افکار عمومی نسبت به خود هستند و از طریق تبلیغات و عملیات روانی قصد دارند چهره ایران را غیرمنطقی جلوه دهند.»
یک روز پیش از سفر سولانا به تهران یک کارشناس مسائل بینالمللی در گفتگو با خبرگزاری مهر پیش بینی میکند «قطعا سولانا در جریان سفر آتیاش به تهران حرف جدیدی نخواهد زد و در مذاکره با مقامات ایرانی تنها به تکرار مواضع گذشته کشورهای غربی خواهد پرداخت.» همان روز یک صاحب نظر در امور سیاسی به این خبرگزاری میگوید «واقعیت این است که دوران گفتگوهای ایران با سولانا به پایان رسیده است.»
روز شنبه، ۲۵ خرداد، سایت خبری تابناک سفر سولانا به تهران را «مانور تبلیغاتی در خاک ایران، برای تمجید از بسته در افکار عمومی جهان» و سایت شهاب نیوز آن را «تور تبلیغاتی» خوانده است. این پایگاه خبری که مانند تابناک به یکی از جناحهای اصولگرا تعلق دارد مینویسد «رسانههای رسمی جمهوری اسلامی نظیر خبرگزاری ایرنا بسته خاویر سولانا را پیشاپیش «تهی»، «تکراری» و «بیمحتوا» خواندند و حتی سفر وی به تهران را «مشکوک» دانستند.»
برخی از روزنامههای دیروز، از جمله کیهان نیز سفر سولانا را تبلیغاتی و بستهی پیشنهادی جدید را خالی ارزیابی کردهاند. کیهان در شمارهی امروز خود بار دیگر تاکید میکند «در این بسته همچنان که از قبل پیش بینی میشد هیچ نکته درخور اعتنایی وجود نداشت.»
به رغم موضع منفی بسیاری از رسانهها در روزهای شنبه و یکشنبه، عنوان اغلب روزنامههایی که در شمارهی دوشنبهی خود به بستهی جدید ۵+۱ پرداختهاند حکایت از تمایل تهران به بررسی این پیشنهادها و ادامهی مذاکرات دارد. روزنامهی جام جم از قول منوچهر متکی و رسالت از قول رئیس مجلس در تیترهای اصلی خود بر این تمایل تاکید کردهاند.
روزنامهی ایران، ارگان رسمی دولت نیز در گزارشی زیر عنوان «میزبانى هوشمندانه تهران در مذاکرات دیپلماتیک» مینویسد «در واقع مذاکرات صریح سولانا با متکى وزیر امورخارجه و جلیلى دبیر شوراى عالى امنیت ملى و مسئول پرونده هستهاى، امکان از سرگرفته شدن مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ را آشکارتر از پیش ساخت.»
بررسی بستهی پیشنهادی از سوی برخی از نمایندگان مجلس نیز مطرح شده است. ظاهرا مجلس هشتم میتواند و میخواهد در پروندهی هستهای نقشی موثرتر از مجلس قبلی ایفا کند. رئیس این مجلس کسی است که تا مهرماه سال پیش دبیری شورای عالی امنیت ملی و ریاست هیات مذاکرهکننده هستهای را بر عهده داشته است.
علی لاریجانی، هشتم خرداد، در نخستین سخنرانی خود از جایگاه ریاست نهاد قانونگذاری، که با انتشار گزارش جدید مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی همرمان بود، به آژانس هشدار میدهد فریبکاری نکند و «از پاسکاری دیپلماتیک مسائل هستهای ایران با گروه ۱+۵» بپرهیزد. او میافزاید «در صورت ادامه این رفتار، مجلس هشتم با ورود به پرونده، حد و مرز جدیدی برای همکاری با آژانس ایجاد میکند.»
علیرضا زاکانی یکی از رهبران جبههی متحد اصولگرایان معتقد است «مجلس میتواند درحوزه مطالبات و در پیگیری حقوق هستهای چند گام ازدستگاه اجرایی و رسمی کشور جلوتر باشد.» لاریجانی روز گذشته اظهار داشت «مجلس در استیفای حقوق هستهای ملت با هوشیاری و نظارت کامل حضور دارد و بسته پیشنهادی کشورهای عضو گروه ۱+۵ را بررسی خواهد کرد.»
رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس هفتتم نیز با اشاره به بسته پیشنهادی که تهران اواخر اردیبهشت ماه ارائه کرده تاکید میکند«ما امروز رسما بسته ۱+۵ را دریافت کردیم و زمینه برای مذاکرات جدی به وجود آمد.»
علاءالدین بروجردی میافزاید «من فکر میکنم بتوانیم از طریق یک تعامل منطقی، راه حل مناسبی را برای خروج از بن بست فراهم کنیم.» کاظم جلالی سخنگوی این کمیسیون روز گذشته توصیه میکند «مسوولان ما باید به مساله توجه کرده و بدون شتابزدگی به پیشنهادهای آنها پاسخ دهند.» یکی از اعضای هیات رئیسهی مجلس روز جمعه به ایرنا اظهار داشت «چون اصل مذاکره را پذیرفتهایم حتی اگر خوش بین هم نباشیم باید راهکارهای اساسی برای خوش بینی ایجاد شود.»
حمید رضا حاجی بابایی با اشاره به سفر سولانا تاکید میکند «این سفر میتواند مذاکرات را به سمت رفع ابهام از پرونده هستهای ایران و ایجاد اطمینان بیشتر در غرب سوق دهد.» حسین علایی، کارشناس مسائل سیاسی و بین الملل روز گذشته به ایسنا میگوید «بسته پیشنهادی اروپا تا حدی مخالف با بستهها و طرحهای قبلی ارائه شده است و میتواند مورد بررسی ایران قرار گیرد.»
با این همه تعلیق غنیسازی اورانیوم که کشورهای ۵+۱ آن را شرط جلب اعتماد بینالمللی نسبت به ماهیت غیرنظامی برنامههای هستهای جمهوری اسلامی میدانند، همواره از سوی تهران به شدت رد شده است. جمهوری اسلامی بارها تعلیق را خط قرمز و غیرقابل مذاکره اعلام کرده. ناظران معتقدند طرفهای درگیر در موضوع هستهای، چنان بر پذیرش و رد تعلیق غنیسازی اورانیوم اصرار کردهاند که صرفنظر کردن از آن برای هر دو طرف هزینهی سنگینی دارد.
به رغم این به گمان برخی تحلیلگران، ایجاد کنسرسیوم غنیسازی در نقاط مختلف دنیا که مورد پذیرش جمهوری اسلامی است و «حمایت از تحقیق و توسعه در انرژی هستهای به موازات بازیابی تدریجی اعتماد بینالمللی» که در پیشنهادهای جدید ۵+۱ به آن اشاره شده میتواند روزنهای برای برون رفت از این مخمصه تلقی شود.