جشنواره فیلم حقوق بشر نورنبرگ و فیلمهای ایرانی در آن
۱۳۸۸ مهر ۱۲, یکشنبه
"پرسپکتیو" (چشم‌انداز) قدیمی‌ترین جشنواره‌فیلمی است که موضوع فیلمهای آن حقوق بشر است. در این جشنواره فیلمهای سینمایی، مستند و کارتون با کیفیت بالا که به حقوق بشر توجه دارند، نمایش داده می‌شود. محل برگزاری جشنواره نورنبرگ است ،شهر معروف به صلح و حقوق بشر.
جشنواره فیلم حقوق بشر نورنبرگ جشنواره‌ای است مستقل که هر دو سال یکبار با سازماندهی انجمن جهانی فیلم حقوق بشر و شهرداری نورنبرگ در ماه اکتبر برگزار می‌شود. همراه با آن جایزه حقوق بشر نورنبرگ نیز هر دو سال یکبار اعطا می‌گردد. امسال این جایزه به عبدالفتاح سلطانی، وکیل دادگستری و فعال حقوق بشر ایرانی، تعلق می‌گیرد که مقامات امنیتی ایران در آستانه سفر به آلمان از خروجش جلوگیری کردند. برای همین همسر وی بجای او جایزه را در روز یکشنبه (۴ اکتبر / ۱۲ مهر) دریافت خواهد کرد.
سینمای ایران در جشنواره فیلم حقوق بشر نورنبرگ
موضوع بخش ویژه ششمین جشنواره جهانی فیلم حقوق بشر نورنبرگ سینمای ایران است. انتخاب سینمای ایران در بخش ویژه در همخوانی با تعلق جایزه حقوق بشر نورنبرگ به عبدالفتاح سلطانی انجام گرفته است.
نخستین فیلمی که از این بخش به نمایش درآمد، آخرین فیلمی است که هنرپیشه ایرانی-آلمانی، یاسمین طباطبایی، در آن ایفای نقش کرده بنام "آلتی‌پلانو" (منطقه‌ای میان بولیوی و پرو). "آلتی‌پلانو" فیلمی است در باره موقعیتهای انسانی، نابرابری‌هایی که انسان را در وضعیت ویژه‌ای قرار می‌دهد، رسالت خبر و روزنامه‌نگاری. این فیلم سه ماه دیگر در سینماهای آلمان اکران خواهد شد.
فیلم جدید "روزهای سبز" ساخته حنا مخملباف، در روز ۱۱ اکتبر و برای نخستین بار در آلمان، در جشنواره فیلم پرسپکتیو به نمایش گذاشته می‌شود. این فیلم دوره‌ای کوتاه و روزهای پرتاب و تاب آستانه انتخابات بحث‌برانگیز خرداد ماه در ایران را بررسی کرده است. قرار است خود حنا مخملباف در روز و محل نمایش فیلم در نورنبرگ حضور یابد.
پتر لوم، کارگردان چک، فیلم خود "نامه‌هایی به رئیس جمهور" را نشان خواهد داد که مستندی است در باره دوره بحث‌انگیز انتخابات ریاست جمهوری ایران. فیلم مستند دیگری بنام Raugh Cut، از فیروزه خسروانی به نمایش درخواهد آمد که موضوع آن قوانین مربوط به پوشش اسلامی زنان است. فیلم "یک لحظه برای آزادی"، ساخته آرش ریاحی، که پیش از این در آلمان اکران شده، نیز از دیگر فیلمهای شرکت‌کننده در این بخش است.
سهیل آصفی در هیئت ژوری جشنواره
در مجموع ۸۴ فیلم از ۴۰ کشور دنیا برای کسب عنوان برترین فیلم با هم رقابت می‌کنند. از جمله فیلمهای مورد توجه در فستیوال "سرمایه‌داری: یک داستان عاشقانه"، ساخته مایکل مور است که مستندی است درباره بحران اقتصادی کنونی. این فیلم برای نخستین بار در این جشنواره در آلمان به نمایش درمی‌آید.
ترکیب هیئت ژوری بین‌المللی است و به گفته سهیل آصفی، روزنامه‌نگار ایرانی که امسال خود در این هیئت عضویت دارد، یک کارگردان بلژیکی‌و سینماگری از فستیوال حقوق بشر هلند از اعضای آن هستند.
هیئت ژوری فیلمهای بخش مسابقه را از روز ۸ اکتبر تماشا خواهد کرد و در روز ۱۱ اکتبر مراسم پایانی و اهدای جوایز خواهد بود.
سهیل آصفی در مصاحبه با دویچه وله درباره محتوای فیلمها چنین توضیح داد:
«فستیوال فیلمهای حقوق بشر، همان‌طور که از اسمش برمی‌آید، روی موضوع حقوق بشر متمرکز است و فیلمهایی را نمایش می‌دهد که در آن فیلمسازان بر موضوع نقض حقوق بشر در جوامع خودشان تکیه می‌کنند و مردمی را تصویر می‌کنند که برای کسب آزادی و حقوق انسانی خود مبارزه کرده و می‌کنند، سرکوب شده‌اند و می‌شوند.
حقوق بشر مفهوم بسیار گسترده‌ای است که حقوق سیاهان، حقوق همجنسگرایان، شکنجه و اعدام زندانیان، سرکوب مخالفان سیاسی و عقیدتی، حقوق پناهندگان، زنان و کودکان و قربانیان فقر و نابرابری اقتصادی و فرهنگی در جهان را دربرمی‌گیرد.
از طریق چشمان تیزبین و دریچه دوربین فیلمسازان مختلفی از سراسر جهان، ما امسال در فستیوال بین‌المللی پرسپکتیو شاهد حضور انسان و موقعیتهای انسانی در شرایط ویژه هستیم و این تصاویر هستند که برای ثبت شدن و شاید ایجاد جرقه‌ای در ذهن مخاطب به روی پرده می‌آیند، که بگویند حقوق بشر هیچ مرز جغرافیایی ندارد و در هر جایی و تحت هر نامی که کرامت انسانی مورد تعرض قرار بگیرد، باید به آن وضعیت ویژه پرداخت. جهان نابرابر و سیستم اقتصادی‌ای که مبنای آن اساسا سود است و نه انسان محور بسیاری از فیلمهایی است که ما داریم می‌بینیم. و در واقع آن انسان از خودبیگانه‌ای که مورد سو استفاده قرار می‌گیرد، سخن فیلمهایی است که در فستیوال بین‌المللی فیلم پرسپکتیو در نورنبرگ امسال حضور دارند.»
آصفی درباره معیارهای انتخاب فیلم در فستیوال چنین توضیح داد:
«ما در هیئت داوران در این فستیوال که اساسا به عنوان درخور تامل حقوق بشر برگزار می‌شود، علاوه بر جنبه‌های زیبایی‌شناسانه آثار ارائه شده، به مضامین فیلمها هم توجه ویژه‌ای داریم، مضامینی که بر دگراندیشی و دگرباشی تاکید دارد و زاویه نگاهی که به ما می‌گوید که قضاوت کردن کار ساده‌ای نیست و باید در هر پدیده‌ای که پیرامون ما وجود دارد، تامل کرد.»
در طول یازده روز برگزاری جشنواره تماشاگران می‌توانند شاهد تلاشهای فعالان حقوق بشر و کسانی باشند که در سراسر جهان برای کسب آزادی و حقوق فردی و دمکراتیک مبارزه می‌کنند. این فعالیتها به طور محدود بر پرده سینما و نگاتیف ثبت شده و می‌توان آن را در فرصت محدودی که جشنواره به دست می‌دهد، دید و درباره آن تامل کرد.
نویسنده: کیواندخت قهاری
تحریریه: رضا نیکجو