روند تشکیل کابینه جدید عراق در گیرودار دشمنی ایران و آمریکا
۱۳۹۷ مرداد ۲۲, دوشنبه
سخنان حیدر عبادی درباره اجرای تحریم‌های آمریکا علیه ایران در شرایطی عنوان شده است که این کشور با موجی از اعتراضات مردم علیه مشکلات اقتصادی، بیکاری و فساد روبروست. در ماه‌های اخیر در استان‌های مختلف، به ویژه در استان‌های جنوبی عراق تظاهرات گسترده‌ای علیه وضعیت نابسامان اقتصادی این کشور جریان داشته است.
سه ماه پس از برگزاری انتخابات عراق هنوز توافق کاملی میان گروه‌های مختلف عراق برای تشکیل دولت جدید و تقسیم مقام‌های دولتی شکل نگرفته است.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
مشکل بزرگی که در مقابل دولت جدید عراق قرار خواهد گرفت نوع تعامل با ایران و آمریکاست که نفوذی گسترده در عراق دارند و اینک بیش از پیش، از جمله بر سر برجام، در برابر هم قرار گرفته‌اند
پس از مخالفت دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا با توافقنامه هسته‌ای برجام و شروع تحریم‌های یک‌جانبه علیه ایران و در عین حال تحمیل این سیاست آمریکا به کشورهای جهان ، عراق میتواند با مشکلات بزرگی روبرو شود. آمریکا در عراق هنوز جایگاه قدرتمندی در اختیار دارد.
پیش از انتخاب نخست وزیر جدید عراق باید احزاب مختلف این کشور بر سر تعیین رئیس مجلس عراق به توافق برسند. این مقام به طور سنتی در اختیار یک سیاستمدار سنی قرار می‌گیرد، اگرچه این موضوع در قانون اساسی عراق قید نشده است. در باره مقام ریاست جمهوری عراق و رئیس مجلس نیز وضع به همین گونه است. این دو معمولا از میان کردها و سنی‌ها انتخاب می‌شود. برای انتخاب رئیس جمهوری این کشور نیز آرای دو سوم نمایندگان مجلس ضروری است.
اعتراض به تقلبات و تخلفات
اعلام نتایج انتخابات پارلمانی عراق که در ۲۲ اردیبهشت (۱۲ مه) برگزار شد اعتراضات زیادی را در این کشور برانگیخت. مخالفان می‌گویند که تخلف‌ها و تقلب‌های زیادی در شمارش الکترونیکی آرا شده که نتایج را به سود عده‌ای تغییر داده است. هنوز تنها بخشی از نتایج آرا به صورت دستی بازشماری شده است.
در شمارش مقدماتی بلوک مقتدی صدر، روحانی با نفوذ شیعه موسوم به "سائرون" به همراه کمونیست‌ها ۵۴ کرسی از ۳۲۹ کرسی پارلمان را به دست آورد. پس از آن ائتلاف الفتح با محوریت نیروهای "حشدالشعبی"، نیروی شبه‌نظامی مورد حمایت ایران، در مقام دوم قرار گرفت. ائتلاف نصر حیدر عبادی، نخست وزیر فعلی عراق که حمایت آمریکا و اروپا را نیز به همراه دارد، با به دست آوردن ۴۲ کرسی در مقام سوم قرار گرفت.
به دنبال اعتراض به تقلب‌های انتخاباتی که به شمارش دستی آرا انجامید، ائتلاف "الفتح" به رهبری هادی عامری توانست به یک کرسی دیگر دست یابد و در مجموع ۴۸ کرسی پارلمان را در اختیار گیرد. عامری رهبر شبه‌نظامیان بدر، از نیروهای سیاسی نزدیک به جمهوری اسلامی است.
اما در مجموع بازشماری دستی آراء تغییر چشمگیری در نتایج پیشین ایجاد نکرد. دیوان عالی عراق باید نتایج بازشماری را رسما تأیید کند.
برخی ناظران تشکیل دولت در عراق را مشکل ارزیابی کرده‌اند. سخنان حیدر عبادی در اجرای تحریم‌های آمریکا علیه ایران بر دامنه این مشکلات افزوده است.
از آنجایی که مقتدی صدر شخصا در انتخابات شرکت نکرد، نمی‌تواند وارد دولت جدید شود. او اما میتواند با تکیه بر نفوذ زیاد خود بر سرنوشت پست‌های کلیدی تأثیرگذار باشد.
به باور تحلیلگران، نخست‌وزیر جدید عراق باید با تقسیم قدرت میان شیعیان، سنی‌ها و کردها وحدت کشور را حفظ کند. در عراق اکثریت با شیعیان است سنی‌ها در اقلیت هستند.
انتخابات پارلمانی عراق نخستین انتخابات بعد از شکست "دولت اسلامی" (داعش) در این کشور محسوب می‌شد.
خبر آنلاین، پایگاه خبری نزدیک به رئیس مجلس ایران نیز در تحلیلی که روز دوشنبه ۲۲ مرداد (۱۳ اوت) منتشر کرده به سخنان اخیر حیدر عبادی در باره اجرای تحریم‌های آمریکا علیه ایران اشاره کرده است.
نویسنده این تحلیل معتقد است که "عبادی در حالی وارد این قمار شد که حضور و نفوذ منطقه‌ای ایران را به علت اعمال تحریم‌ها و فشار آمریکا تمام شده تلقی کرده و از سویی احساس کرد میتواند سوار موج اعتراضاتی شود که مشکلات داخلی عراق را متوجه ایران می‌کند."
به نوشته خبرآنلاین مواضع غیراصولی و بدون در نظر گرفتن منافع مشترک و در هم تنیده ایران و عراق، تنها میتواند بغداد را در یک پروسه پیچیده و سخت‌تر قرار دهد و انتخاب نخست وزیر را به تعویق بیندازد.
حیدرعبادی در ۷ اوت گفته بود که عراق با وجود این که موافق تحریم‌های آمریکا علیه ایران نیست ولی "در راستای منافع خود از آن تبعیت می‌کند." نخست وزیر عراق خاطر نشان کرده بود که منافع و مصالح عراق حکم می‌کند که این کشور در مناقشه میان ایران و آمریکا، به تحریم‌های تعیین شده از سوی آمریکا علیه ایران پایبند باشد. دولت عراق در همین رابطه اعلام کرد که واردات خودرو از ایران را متوقف خواهد کرد.
پس از برگزاری انتخابات در کشور جنگ‌زده عراق هنوز کابینه جدید در این کشور انتخاب نشده است و حیدر عبادی جایگاه قدرتمندی در مقام خود ندارد.
حیدر عبادی خود عضور حزب شیعی الدعوه عراق است که در واقع رابطه خوبی با ایران دارد. یک پایه اصلی ائتلاف دولت آینده میتواند گروه مقتدی صدر باشد که با توجه به دوری‌گزیدنش از تهران لزوما این ائتلاف تدوام حضور و نفوذ ایران در ساحت سیاسی عراق را بسان گذشته تضمین نخواهد کرد. این در حالی است که گروه مقتدی صدر با آمریکا نیز رابطه گرمی ندارد.
لغو سفر عبادی به ایران
خبرگزاری فرانسه روز یکشنبه به نقل از معاونت مطبوعاتی نخست‌وزیر عراق اعلام کرد که حیدرعبادی روز سه‌شنبه ۲۳ مرداد به ترکیه سفر خواهد کرد اما به دلیل "برنامه کاری شلوغ" به ایران سفر نخواهد کرد.
سیاست پایبندی عراق به تحریم‌های آمریکا علیه ایران پیش از این نیز واکنش‌هایی را در ایران و عراق در پی داشت. برخی از سیاستمداران عراق و از جمله احمد محجوب، سخنگوی وزارت امور خارجه این کشور از همراهی دولت عراق با تحریم‌ها انتقاد کرد و گفت که عراق نمی‌بایست از سیاست تحریم‌های ایران حمایت کند.
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی جمهوری اسلامی در سخنان در روز دوشنبه ۲۲ مرداد از "نفوذ بعثی‌ها" در عراق سخن گفت که "تلاش می‌کنند شرایط را به دوران صدام باز گردانند".
رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی جمهوری اسلامی گفت که اعتقاد دارد "عراق، ایران را دوست و برادر محتوم خود می‌داند" ولی این کشور در حال حاضر از لحاظ سیاسی و جغرافیای سیاسی و همچنین از نظر قومی و مذهبی شرایط خاصی دارد و تحولات پرفراز و نشیبی را طی می‌کند.
او اعلام پایبند بودن به تحریم‌ها از سوی نخست وزیر عراق را "بازی سیاسی حیدرعبادی" خواند.
به نوشته خبر آنلاین موضعگیری شخصیتهای سیاسی به سخنان العبادی بازتاب بسیاری داشت. در این گزارش آمده که "هادی عامری" رئیس ائتلاف الفتح به روزنامه فرامنطقه‌ای "العرب" گفته است دولتی که با نظارت آمریکا تشکیل شود ظرف دو ماه سرنگون خواهد شد. "سهام الموسی"، عضو ائتلاف مذکور هم به این روزنامه گفته است آمریکا وصی و وکیل عراق نیست که بتواند برای رساندن دوباره العبادی به قدرت در عراق دخالت کند.
سخنان عبادی درباره اجرای تحریم‌های آمریکا علیه ایران میتواند تنها روند پیچیده توافق بر سر تشکیل دولت جدید عراق را باز هم پیچیده‌تر کند.