استراتژی چین در آفریقا؛ گسترش حضور نظامی و نفوذ اقتصادی

سربازان چینی برای اولین بار در سال ۲۰۱۱ به آفریقای شمالی اعزام شدند. آن‌زمان دولت چین یک ناو جنگی را راهی بندر لیبی کرده بود تا بر خروج ۳۵ هزار نفر از اتباع این کشور از لیبی که درگیر جنگ داخلی شده بود، نظارت کنند. امروز، یعنی هشت سال بعد، حضور نیروهای نظامی چین در بخش‌هایی از قاره آفریقا به امری عادی بدل شده است.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

کلاه آبی‌های چینی در میان دیگر نیروهای سازمان ملل در سودان و مالی خدمت می‌کنند. آنها هم‌چنین در جیبوتی، نقطه‌ای مهم و استراتژیک در خلیج عدن حضور دارند. چین سال ۲۰۱۷ اولین پایگاه نظامی خود در خارج از این کشور را در جیبوتی مستقر کرد و حالا می‌خواهد همکاری‌های نظامی خود را با سایر کشورهای آفریقایی گسترش دهد.

به همین دلیل نیز وزارت دفاع چین از روسا و فرماندهان ارشد ارتش‌ کشورهای آفریقایی دعوت کرده است از چهاردهم ماه ژوئیه به مدت یک هفته در اجلاسی در پکن شرکت کنند. سال گذشته چنین نشست مشابهی برگزار شده بود. رسانه‌های چین تبلیغ می‌کنند که این نشست‌ها فقط یک هدف دارند: دستیابی به صلح.

اما لینا بن عبدالله، کارشناس مسایل سیاسی معتقد است که چین به دنبال حضور گسترده‌تر به منظور بسط منافع اقتصادی خود در آفریقاست. به همین دلیل نیز این کشور تلاش خود را بر همکاری بیشتر‌با اتحادیه آفریقا گذاشته است. از جمله این فعالیت‌ها آموزش نیروهای پلیس و ارتش در کشورهای آفریقایی است.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

خانم عبدالله می‌گوید، تاسیس پایگاه نظامی در جیبوتی نقشی کانونی برای چین ایفا می‌کند. خلیج عدن نه تنها از نظر نظامی بلکه به لحاظ اقتصادی نیز برای شی جین‌پینگ، رئیس جمهوری چین از اهمیت زیادی برخوردار است، به‌ویژه برای جاده ابریشم، که یک پروژه بزرگ اقتصادی چین محسوب می‌شود. یک خط آهن جیبوتی را به آدیس آبابا، پایتخت اتیوپی وصل می‌کند. ساخت این راه‌آهن با منابع چینی و توسط مهندسان چینی اجرا شده است. چین قصد دارد شبکه راه‌آهن ساخت خود را به تمام منطقه شرق قاره آفریقا گسترش دهد و کشورهای آن را به هم متصل کند.

یک موضوع دیگر نشست امسال در پکن فروش تسلیحات است. چین در سال‌های اخیر به یکی از صادرکنندگان مهم سلاح به کشورهای آفریقایی تبدیل شده است. کوبوس وان اشتادن، از همکاران "انستیتوی بین‌المللی مسایل آفریقا" (SAAIA) می‌گوید روسیه هم‌چنان اولین صادر کننده سلاح به آفریقاست اما چین درست پشت سر روسیه قرار دارد.

لینا بن عبدالله نیز تایید می‌کند که چین می‌خواهد خود را به عنوان یک صادرکننده  تکنولوژی نظامی ارزان و مدرن عرضه کند، ولی او می‌افزاید که روسیه و آمریکا هم بیکار ننشسته‌اند و اهداف اقتصادی و استراتژیک خود را در آفریقا دنبال می‌کنند.

به نظر او رقابت این سه قدرت، هم تهدیدی است برای قاره آفریقا و هم یک فرصت. عبدالله می‌گوید اگر رهبران کشورهای آفریقایی با درایت باشند، تلاش خواهند کرد ضمن حفظ استقلال خود، از این رقابت بهره ببرند، در غیر این‌صورت عرصه دخالت این قدرت‌ها در امور داخلی آنها خواهند شد.