آغاز آزمایش طرح جنجالی تشخیص چهره در اماکن عمومی آلمان

از امروز سه‌شنبه (اول اوت/ ۱۰ مرداد) مرحله‌ی آزمایشی طرح استفاده از دوربین‌های مداربسته برای تشخیص هویت افراد در آلمان آغاز می‌شود. مرحله‌ی آزمایشی در بخشی از یکی از ایستگاه‌های قطار برلین اجرا می‌شود؛ دوربین‌ها نصب شده‌اند، تنظیم نهایی به پایان رسیده و محوطه‌ای که زیر نظر دارند قرار است روز شنبه علامت‌گذاری شود. پلیس آلمان می‌گوید ۳۰۰ نفر داوطلب شده‌اند در این آزمایش شرکت کنند. داوطلبان در ازای مشارکت، هدیه دریافت می‌کنند.

برای اجرای مرحله‌ی آزمایشی سه دوربین ویژه در محوطه‌ای از ایستگاه قطار نصب شده‌اند که پیش از این هم با استفاده از دوربین‌های مداربسته کنترل می‌شد. البته دوربین‌های قدیمی به سامانه‌ی تشخیص چهره ارتباطی نداشتند. دوربین‌های ویژه یکی از ورودی‌ها و یکی از پله برقی‌های ایستگاه را رصد می‌کنند.

مرحله‌ی آزمایشی ۶ ماه به طول خواهد انجامید. هدف این است که مشخص شود آیا این سامانه می‌تواند بر داده‌های بیومتریکی که از یک فرد ذخیره شده، او را در میان توده‌ی مردم تشخیص دهد. پلیس قصد دارد از این فناوری در نهایت در تشخیص خودکار هویت افراد خطرآفرین یا افرادی که ممکن است خطرآفرین باشند، استفاده کند. پلیس آلمان امیدوار است با این فناوری بتواند جرم یا موقعیت‌های خطرناک را از پیش شناسایی و خنثی کند.

موج مخالفت مدافعان حریم خصوصی

طرح پلیس آلمان مخالفان سرسختی هم دارد که عموما در جرگه‌ی مدافعان حریم خصوصی شهروندان هستند.

مخالفان طرح یادشده امروز سه‌شنبه تجمعی سه‌ساعته در برابر ایستگاه مورد نظر برنامه‌ریزی کرده‌اند. آنها از جمله می‌گویند طرح پلیس تنها به تشخیص محل حضور تروریست‌ها یا مجرمان خطرناک محدود نخواهد ماند و به گروه‌های دیگر هم سرایت خواهد کرد؛ مثلا کسانی که بدون بلیت از سیستم حمل و نقل عمومی استفاده کرده‌اند، هنرمندان گرافیتی، بی‌خانمان‌ها یا متکدیان.

به گفته‌ی مخالفان، پس از راه‌اندازی این سیستم، هیچ کس نمی‌تواند از ثبت و ضبط داده‌های بیومتریک خود فرار کند، مگر اینکه دامنه‌ی فعالیت‌های اجتماعی خود را محدود سازد‌. افزون بر این، هنوز مشخص نشده که از اطلاعات ضبط‌شده از شهروندان عادی چه استفاده‌ای دیگری خواهد شد.

پلیس اعلام کرده که داده‌های ۳۰۰ داوطلب مرحله‌ی آزمایشی پس از یک سال پاک خواهند شد. برای این‌که چهره‌ی افراد عادی (غیر از ۳۰۰ داوطلب) در سیستم ثبت نشود هم محوطه‌ی تحت نظر دوربین‌ها علامت‌گذاری می‌شود.

طرحی که به همین‌جا ختم نمی‌شود

پژوهشگران کشورهای مختلف مدت‌هاست تلاش می‌کنند هوش مصنوعی را برای رسیدن به اهدافی مشابه به کار بگیرند. سال گذشته گزارشی از فعالیت پژوهشگران کانادایی منتشر شد که تلاش می‌کنند با فناوری مشابه افرادی که قصد دارند برای خودکشی خود را زیر قطار بیندازند، شناسایی کنند. هوش مصنوعی قرار است از روی ویژگی‌های حرکتی این افراد به مقصود آنها پی ببرد.

طرح پلیس آلمان هم به شناسایی افراد از میان جمعیت محدود نخواهد ماند. قرار است این سامانه در مرحله‌ی دوم به سطحی از هوشمندی برسد که مثلا کیف یا چمدان رهاشده در اماکن عمومی را تشخیص و وجود آن را به مراجع ذی‌صلاح اطلاع دهد؛ یا مثلا از روی الگوهای رفتاری و زبان بدن، جیب‌برها را تشخیص دهد.

تشخیص جرم و مجرم پیش از ارتکاب جرم؛ تصاویری یادآور فیلم‌های تخیلی هالیوود. در "گزارش اقلیت" (Minority Report) استیون اسپیلبرگ که آمریکای سال ۲۰۵۴ را به تصویر می‌کشد، هم یگان پیشگیری از جرم پلیس مجرمان را بر اساس پیشگویی، پیش از ارتکاب جرم دستگیر می‌کند.