اختلاف میان روسیه و غرب بر سر پرونده هسته‌ای ایران
۱۳۸۷ مهر ۳, چهارشنبه
در حاشیه‌ی مجمع عمومی سازمان ملل شکاف میان روسیه و غرب بیش از پیش خود را نمایان ساخت. روز سه‌شنبه، ۲۳ سپتامبر، روسیه در ادامه‌ی چالش‌هایش با غرب، اعلام کرد که جلسه‌ی روز پنجشنبهی گروه ۱+۵ برای بررسی پرونده هسته‌ای ایران را غیرضروری می‌داند. این موضع روسیه باعث شد که آمریکا و آلمان از ضرورت لغو این جلسه سخن بگویند. از سوی دیگر، اتحادیه‌ی اروپا نیز اعلام کرد که مذاکره‌‌ی ماه اکتبر با روسیه بر سر مناقشه‌ی قفقاز را لغو کرده است.
پیش از اعلام قطعی لغو جلسه‌ی گروه ۵+۱، اشتاین مایر، وزیر خارجه آلمان، که در نیویورک به سر می‌برد با ابراز نگرانی از موضع روسیه، گفت که بدون برگزاری جلسه‌ی گروه که در شرایط کنونی شدیداَ به آن نیاز است، ایجاد فشار بین‌المللی ضرور بر ایران دشواری بیشتری پیدا می‌کند. او ابراز امیدواری کرد که موضع مسکو به معنای پایان تلاش‌های گروه ۱+۵ نباشد.
وزیر خارجه‌ی آلمان سپس هشدار داد که "سلطه‌ی سکوت" و فقدان مذاکره میان روسیه و غرب مشکلی را حل نمی‌کند. او گفت: «اتفاقاَ همین مورد ایران نشان می‌دهد که ما باید با روسیه نیز در مذاکره و گفت‌وگو باقی بمانیم تا فشار لازم و عزم و تصمیم جامعه‌ی جهانی را به نمایش بگذاریم.»
اظهارات رایس و واکنش روسیه
گروه ۱+۵ متشکل از ۵ عضو دائم شورای امنیت و آلمان است که از چند سال پیش مأموریت تعیین رویکردها در قبال پرونده هسته‌ای ایران را به عهده دارد. بر مبنای ارزیابی‌ها و پیشنهادهای این گروه تا کنون شورای امنیت سازمان ملل سه قطعنامه در مورد ایران صادر کرده است که شامل مجموعه تحریم‌هایی علیه این کشور هستند. قرار بود در جلسه‌ی پنجشنبهی آینده در حاشیه‌ی مجمع عمومی سازمان ملل، تحریم‌های بیشتر علیه ایران بحث و بررسی شود.
وزارت خارجه‌ی روسیه روز سه‌شنبه، در توضیح علت عدم شرکت در جلسه‌ی یادشده بیانیه‌ای صادر کرد. در این بیانیه گفته می‌شود که مسکو دلیل مبرمی نمی‌بیند که همه کارها را کنار بگذارد و در بحبوبه یک هفته‌ی کاری فشرده که مجمع عمومی سازمان ملل در آن جریان دارد، به مشورت و بررسی در باره برنامه هسته‌ای ایران بپردازد.
این موضع وزارت خارجه روسیه واکنشی به اظهارات کاندالیزا رایس، وزیر خارجه‌ی آمریکا، تلقی می‌شود. خانم رایس هفته‌ی پیش در جریان یک سخنرانی گفته بود که دولت روسیه در سیاست داخلی خود رویکردی اقتدارگرایانه و در سیاست خارجی‌اش روشی تهاجمی در پیش گرفته است. در بیانیه‌ی وزارت خارجه‌ی روسیه در پاسخ به این موضع رایس آمده است: «واشنگتن باید (بالاخره) تصمیم بگیرد که آیا قصد مجازات روسیه را دارد یا در پی همکاری با آن است.»
در همین حال، صبح روز چهارشنبه، ۲۴ سپتامبر، آندره نسترنکو، سخنگوی وزارت خارجه‌ی روسیه، با تاکتیکی خواندن اختلاف‌ها میان اعضای گروه ۱+۵، دوباره بر شانس ادامه‌ی تلاش‌های دیپلماتیک در حل مناقشه هسته‌ای ایران تأکید کرد. این موضع مغایر دیدگاه واشنگتن است که تحریم‌های بیشتر علیه ایران را ضروری می‌داند.
نسترنکو در ادامه گفت که از نظر مسکو، در حال حاضر وضعیت افغانستان و مناقشه در مرزهای این کشور با پاکستان مهم‌تر و وخیم‌تر از سایر مسائل است.
آمریکا: جلسه در شرایط کنونی درست نیست
شون مک‌کورمک، سخنگوی وزارت خارجه‌ی آمریکا، در واکنش به خودداری روسیه از شرکت در جلسه‌ی ۱+۵، اعلام کرد که کشورش با ارزیابی مسکو موافق است و مذاکره در سطح وزیران را در حال حاضر درست نمی‌داند. به گفته‌ی وی، مذاکرات باید در سطح دیپلمات‌های ارشد کشورهای گروه ادامه یابد.
در همین حال، اتحادیه‌ی اروپا اعلام کرده است که به دلیل اختلافات عمیق با مسکو، ملاقات ماه اکتبر میان وزیران اتحادیه و روسیه در باره‌ی اوضاع قفقاز را لغو می‌کند و آن را به سطح دیدار میان کارشناسان دو طرف کاهش می‌دهد. برنارد کوشنر، وزیر خارجه‌ی فرانسه، که کشورش ریاست دوره‌ای اتحادیه اروپا را به عهده دارد، در توضیح این اقدام، آن را ضروری توصیف کرد تا « مذاکراه به ملاقاتی پرتنش و بی‌هدف بدل نشود.» کوشنر افزود که عامل اختلاف میان روسیه و اتحادیه‌ی اروپا، به رسمیت‌شناختن استقلال اوستیای جنوبی و آبخاز از سوی مسکو و نیز تفسیرهای متفاوت دو طرف از قرارداد آتش بس است که بر اساس آن روسیه باید قوای خود را از مناطق داخلی گرجستان خارج کند.
لغو مذاکرات روسیه و اتحادیه اروپا یک روز پس از آن صورت می‌گیرد که واشنگتن نیز از انصراف به شرکت در دیدار وزرای خارجه ۸ کشور صنعتی جهان در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل خبر داده بود. دولت آمریکا دلیل این انصراف را اعتراض به رویکرد روسیه در قفقاز ذکر کرده است.
دفاع احمدی‌نژاد از برنامه هسته‌ای ایران
در همین حال، محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهور ایران، روز سه‌شنبه، در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل، بار دیگر به دفاع ازبرنامه هسته‌ای کشورش پرداخت. او گفت که برنامه هسته‌ای ایران صلح‌آمیز و صرفاَ در جهت تولید سوخت هسته‌ای است. به گفته‌ی احمدی‌نژاد فشارهای «چند قدرت زورگو» نه در راستای مخالفت آنها با سلاح هسته‌ای، که ناشی از مخالفت آنها با پیشرفت ملت‌هاست.
کشورهای غربی برنامه‌ی هسته‌ای ایران را فاقد شفافیت می‌دانند و تردید دارند که صرفاَ برای استفاده‌های صلح‌آمیز باشد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در آخرین گزارش خود که به تازگی منتشر شد، ایران را به عدم همکاری در رفع ابهام‌ها و تردیدها از برنامه هسته‌ای‌اش متهم کرده است. دبیرکل آژانس نیز گفته است که گزارش بازرسانش آن گونه نیست که بتوان ضمانت داد ایران فاقد برنامه هسته‌ای مخفی است.