افزایش تلاش‌های آمریکا برای تشدید تحریم‌ها علیه ایران
۱۳۸۸ اسفند ۶, پنجشنبه
اظهارات متناقض مقامات روسی و ابراز نگرانی مقامات ایرانی از عمل نکردن روس‌ها به تعهدات پیشین، بر ابهامات پیرامون معامله بحث‌برانگیز سامانه موشکی اس- ۳۰۰ افزوده است.
اظهارات متناقض مقامات روسی و درخواست‌های مکرر مقامات نظامی ایران پیرامون تحویل موشک‌های اس- ۳۰۰ خریداری شده به این کشور، بیش از هرچیز نشان از درهم تنیده شدن این معامله نظامی با معادلات سیاسی دارد. در پی افزایش سطح غنی‌سازی اورانیوم و انتشار گزارش اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پیرامون برنامه هسته‌ای ایران، کشورهای غربی تصمیم به تشدید تحریم‌ها علیه این کشور گرفته‌اند و به نظر می‌رسد فشار بر روسیه برای ممانعت از ارسال موشک‌های اس- ۳۰۰ به ایران بخشی از پروژه محدودسازی و پیشگیری از تقویت توان دفاعی ایران در برابر حملات احتمالی به تاسیسات هسته‌ای این کشور باشد.
تحویل موشک، پس از رفع نگرانی‌ها
به گزارش خبرگزاری رویترز، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، روز چهارشنبه، ۲۴ فوریه، در کنفرانسی خبری گفت: «تاخیر در ارسال سامانه دفاعی اس- ۳۰۰ به ایران به خاطر نگرانی‌های امنیتی و تنش‌های منطقه‌ای است.» آقای لاوروف در ادامه گفت تا زمانی که روسیه اطمینان حاصل نکند که ارسال این موشک‌ها منجر به گسترش بی‌ثباتی در منطقه نخواهد شد، از ارسال آنها خودداری خواهد کرد. رویترز اظهارات جدید آقای لاوروف را نشانه‌ای از تغییر موضع روسیه در قبال ایران ارزیابی کرده است.
آقای لاوروف همچنین در پاسخ به سوالی در مورد زمان دقیق اجرای تعهدات این قرارداد، به صراحت گفت که «پیش از اجرای آن، سوالاتی وجود دارد که ایران باید به آنها پاسخ دهد.» وی افزود: «اصول بنیادی موجود در قوانین و نیز تعهدات بین‌المللی ما ایجاب می‌کند که پیش از هر اقدامی برای عمل به تعهدات این معامله، احتمال افزایش و گسترش بی‌ثباتی در منطقه را مورد بررسی قرار دهیم.»
پنج روز پیش مقامات کرملین اعلام کرده بودند که علت تاخیر در ارسال موشک‌های اس- ۳۰۰ به ایران «مشکلات فنی» است و روسیه «پس از انجام اصلاحات لازم بر روی این سامانه موشکی» به زودی به تعهدات خود در قبال ایران عمل خواهد کرد.
کاربرد سامانه موشک‌های دوربرد زمین‌به هوای اس- ۳۰۰ مقابله با حملات هوایی است و اولین بار در سال ۱۹۷۹ در اتحاد جماهیر شوروی برای مقابله با تهدید موشک‌های کروز آمریکایی طراحی و پیاده‌سازی شد.
سرلشگر فیروزآبادی، فرمانده ستاد کل نیروهای مسلح، اواخر آبان ماه امسال با انتقاد از در نظر نگرفتن «اهمیت ژئوپلتیک ایران در تامین امنیت روسیه» از سوی مقامات روسی، به شدت از تاخیر در ارسال سامانه اس- ۳۰۰ به ایران انتقاد کرد. قرارداد خرید این سامانه به ارزش تقریبی ۸۰۰ میلیون دلار در سال ۲۰۰۵ با روسیه منعقد شده و اکنون مدت‌ها از موعد ارسال آن گذشته است. گفته می‌شود مقامات ایرانی این مبلغ را در اختیار روسیه قرار داده‌اند.
"خودمان می‌سازیم"
اصرار مقامات ایرانی بر ضرورت تسریع عمل به تعهدات این قرارداد تا کنون تاثیری در تصمیم روس‌ها نداشته است. در آخرین واکنش‌به این مساله، علاءالدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران در اظهارنظری عجیب اعلام کرد: «در صورتی که روسیه به تعهداتش در قبال ایران عمل نکند، خودمان مشکل را حل می‌کنیم و نیازمان را برآورده می‌سازیم.» وی با اشاره به توانمندی‌های موشکی ایران گفت: «اگر روس‌ها اس- ۳۰۰ را به ما ندهند، خودمان به آن دست پیدا خواهیم کرد.»
با توجه به جدی‌تر شدن لحن مقامات روسی، به نظر می‌رسد این کشور قصد دارد از دور جدید تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران حمایت کند. هیلاری کلینتون، وزیر خارجه آمریکا روز چهارشنبه در سخنرانی دربرابر نمایندگان مجلس سنای این کشور، از "موفقیت‌های بزرگ" در همراه‌کردن روسیه در تشدید تحریم‌ها علیه ایران خبر داد. او همزمان تأکید که کرد که کشاندن چین به این مسیر همچنان با دشواری روبرو است.
روسیه: تحریم آری، ولی نه شدید
به رغم اظهارات خانم کلینتون، سرگئی لاوروف در مصاحبه خود به این نکته هم اشاره کرد که روسیه از «تحریم‌های فلج‌کننده» علیه ایران حمایت نخواهد کرد. به گفته وی تحریم‌هایی که با هدف آسیب رساندن به سیستم بانکی و بخش انرژی ایران اعمال شود، مورد تایید روسیه نخواهد بود. این اظهارات در حالی بیان شد که بنیامین نتانیاهو هفته گذشته در بازدید از مسکو، خواستار تشدید تحریم‌ها بر بخش انرژی ایران شده بود.
با توجه به نقش کلیدی این سامانه موشکی برای ایران جهت دفاع در برابر حملات احتمالی به تاسیسات هسته‌ای و نیز حساسیت شدید این مساله برای اسرائیل، ناظران سیاسی سفر اخیر نتانیاهو به مسکو را در تغییر موضع محسوس و بیان اظهارات جدید مقامات روسی موثر می‌دانند.
احسان نوروزی
تحریریه: فرید وحیدی