ایران: ظاهر آرام، اعماق توفانی
۱۳۸۸ تیر ۷, یکشنبه
در فاصله روزهای جمعه پنجم تا یکشنبه هفتم تیر ماه، چند گزارش مهم از شدت یافتن سرکوب، تشدید بحران بین‌المللی و تلاش‌های پنهان و آشکار برای پیشگیری از سربرکشیدن تنش‌های تازه حکایت داشت.
عدم روادید آمریکا برای معاون احمدی‌نژاد
روز جمعه (۵ تیر ماه) محمد خرازی سفیر جمهوری اسلامی در سازمان ملل متحد اعلام کرد که دولت آمریکا از صدور روادید برای پرویز داوودی معاون اول احمدی‌نژاد و هیئت همراه وی خودداری کرده است. داوودی تصمیم داشت در نشست مالی سازمان ملل متحد شرکت کند. این نشست در روزهای جمعه تا یکشنبه با شرکت نمایندگان بیش از ۱۴۰ کشور در نیویورک برپا شد.
بزرگترین تظاهرات ایرانیان و روابط تیره تهران و لندن
روزهای شنبه و یکشنبه، در برلین، کلن، فرانکفورت و چند شهر دیگر آلمان و اروپا هزاران نفر دست به تظاهرات و راه‌پیمائی زدند و خواستار ابطال انتخابات شدند. "مرگ بر دیکتاتور" یکی از شعارهای اصلی تظاهرکنندگان بود. در فرانکفورت و کلن، گروهی از سیاستمداران احزاب مختلف، دوشادوش ایرانیان در تظاهرات شرکت کردند و طی سخنرانی‌هائی همبستگی خود را با مردم ایران اعلام کردند.
در ایران، دستگیری کارمندان ایرانی سفارت انگلستان در صدر خبرهای تازه قرار داشت. پایگاه اینترنتی نشریه "ولت" آلمان منتشر در این مورد نوشت: «در ایران ظاهرا هشت کارمند ایرانی سفارت انگلستان به اتهام دخالت در اعتراضات اخیر علیه نتیجه انتخابات دستگیر شده‌اند». اما یک سخنگوی وزارت خارجه انگلستان در لندن گفت:« براساس اطلاعات ما، تعداد دستگیرشدگان نه یا ده نفر است. ما مشغول تحقیق پیرامون تعداد دقیق آن‌ها هستیم.»
بعد از ظهر روز یکشنبه (۷ تیر ماه) دیوید میلیباند وزیر خارجه انگلستان اقدام جمهوری اسلامی را "ایجاد فشار و وحشت" خواند و خواستار آزادی فوری کارمندان سفارت شد.
در پی ناآرامی‌های اخیر، مناسبات ایران و انگلستان به شدت تیره شده است. هفته گذشته، ابتدا جمهوری اسلامی ایران دو دیپلمات انگلیسی را اخراج کرد و چند روز بعد، دولت انگلستان در واکنشی مشابه، از دو دیپلمات ایرانی خواست که خاک این کشور را ترک کنند.
وضعیت خطرناک دستگیرشدگان
خبر دستگیری مجروحان زدوخوردهای اخیر در بیمارستان‌ها را "روت یوتنر" از مسئولان عفو بین‌الملل در مصاحبه‌ای با پایگاه اینترنتی نشریه آلمانی "دی سایت" اعلام کرد. او گفت: «نیروهای امنیتی، ردپای مجروحان را تا بیمارستان‌ها دنبال می‌کنند و آن‌ها را در آنجا به اسارت در می‌آورند. دستگیرشدگان به زندان‌های مخفی انتقال می‌یابند. وضعیت زندان‌ها بسیار بد است. تا ماه مارس امسال، دست کم دو زندانی سیاسی در زندان‌های ایران جان خود را از دست داده‌اند.»
در حالی که منابع رسمی در ایران تعداد بازداشت‌شدگان درگیری‌های دو هفته اخیر را ۴۵۰ نفر اعلام کرده، نماینده‌ی سازمان عفو بین‌الملل در مصاحبه خود گفت: «ما، بر اساس اطلاعاتی که از منابع گوناگون کسب کرده‌ایم، تعداد دستگیرشدگان را بیش از ۲ هزار نفر برآورد می‌کنیم.»
ولت آنلاین به نقل از شبکه تلویزیونی سی ان ان گزارش داد که حتی پزشکان بیمارستان‌ها حق ندارند مشخصات خانوادگی مجروحان و دلیل مجروح شدن آن‌ها را ثبت کنند. براساس همین گزارش، ناامنی بیمارستان‌ها سبب شده است که بسیاری از مجروحان از ترس دستگیری به بیمارستان مراجعه نکنند.
تحرکات پشت‌پرده مراجع تقلید
در شرایطی که اعتراضات خیابانی در نتیجه سرکوب شدید و بی‌رحمانه معترضان ظرف چند روز اخیر محدود شده است، گزارش‌های مختلف از تشدید تحرکات پشت پرده برای حل بحران حکایت دارند. از جمله، خبرگزاری کار ایران و روزنامه اعتماد خبردادند که آیت‌الله شبیری زنجانی و آیت‌الله صافی گلپایگانی، برای بررسی حوادث اخیر دیداری محرمانه داشته‌اند.
همین دو منبع نوشتند که روحانیون بلندپایه قم در صدد یافتن راهکارهائی برای حل مسائل هستند. در آخرین روزهای هفته گذشته، برخی از اعضای شورای نگهبان با آیت‌الله موسوی اردبیلی، صافی گلپایگانی و جوادی آملی دیدار کردند. موسوی اردبیلی در این دیدار اعلام کرد که خشونت علیه معترضان به نظام آسیب رسانده و برای جلوگیری از ریختن مردم به خیابان‌ها، باید محلی برای بیان اعتراضات در نظر گرفته شود.
نویسنده: جواد طالعی
تحریریه: شهرام احدی