تشدید فعالیت بریتیش پترولیوم در دریای خزر
۱۳۸۹ مهر ۲۴, شنبه
شرکت انگلیسی "بریتیش پترولیوم"، به اختصار "بی پی"، و شرکت دولتی نفت آذربایجان "سوکار" در ۱۵مهر قرارداد جدیدی را برای اکتشاف و بهره برداری در حوزه‌های گازی "شفق" و "آسمان" امضا کردند. در مراسم امضای این قرارداد رابرت دادلی، مدیرعامل جدید شرکت بی پی، هم حضور داشت.
مدت این قرارداد ۳۰ سال و سهم شرکت بی پی از گاز استخراج شده ۵۰ درصد خواهد بود. هر دو حوزه‌ی گازی مورد نظر در ۱۲۵ کیلومتری جنوب شرقی باکو در دریای خزر واقع شده و وسعت آن بیش از هزار کیلومتر مربع حدس زده می‌شود. حجم ذخائر گازی حوزه‌های گازی شفق و آسمان تا ۵۰۰ میلیارد مترمکعب عنوان می‌شود. بنا به گفته‌ی مقام‌های نفتی آذربایجان، عمق بستر حوزه‌های گازی در دریا ۶۵۰ الی ۸۰۰ متر تخمین زده می‌شود، ولی حفاری‌ها تا عمق ۷ هزار متری انجام خواهد گرفت.
شرکت بی پی فعال‌ترین شرکت در دریای خزر
بنظر واقیف شریف‌اف، مدیر خبرگزاری "ترند کاپیتال"، بزرگترین کنسرن‌های نفت و گاز دنیا از جمله "شل"، "استات اویل"، "اکسون" و "ار و ا" آلمان در دریای خزر حضور فعالی دارند. اما این کارشناس اقتصادی مقیم باکو در گفتگو با دویچه وله تاکید می‌کند، شرکت بی پی جایگاه ویژه‌ای در دریای خزر و حوزه‌های نفت و گاز آذربایجان دارد.
وی می‌افزاید: «شرکت بی پی در طرح‌های نفتی "آذری- چراغ- گونشلی" ۴۰ درصد سهم دارد. و از همه مهم تر اینکه در خط لوله‌ی "باکو- تفلیس- جیهان" ۳۰ درصد سهم دارد.»
شریف‌اف در ادامه‌ی صحبت‌هایش به موفقیت بی پی در آذربایجان اشاره می‌کند که در حوزه‌های گازی شفق و آسمان حتی سهم ۵۰ درصدی را کسب کرده است.
خطوط لوله نفت و گاز برای تامین نیازمندی اروپا
واقیف شریف‌اف، مدیر خبرگزاری "ترند کاپیتال" در باکو، جنبه‌های مهم قرارداد جدید بی پی را اینگونه ارزیابی می‌کند: «در حقیقت بی پی سال‌هاست در جمهوری آذربایجان فعالیت می‌کند و یکی از شرکای قابل اعتماد در حوزه گازی "شاه دنیز" به حساب می‌آید. این شرکت در حوزه‌ی گازی شاه دنیز بیش از ۲۵ درصد سهم دارد. بنظر من قراداد بی پی و سوکار درست به موقع امضاء شد، چونکه در منطقه برای تامین نیاز نفت و گاز اروپا خطوط لوله جدیدی احداث می‌شود و این مسئله را هم آذربایجان و هم بی پی خوب درک می‌کنند.»
ازخلیج مکزیک تا دریای خزر
نشت مواد نفتی در خلیج مکزیک وضعیت مالی شرکت بی پی را تحت تاثیر قرار داد. مسئولین بی پی خبر دادند که این شرکت برای تامین هزینه‌های نشت مواد نفتی ۳۲ میلیارد دلار هزینه کرده است. همچنین بی پی ماه پیش اعلام کرد، فروش دارایی‌هایش طی ۱۸ ماه آینده را به ۳۰ میلیارد دلار افزایش خواهد داد.
برخی از کارشناسان نفت و گاز پیش بینی می‌کردند، بدنبال این ضررهای اقتصادی بی پی سهم خود را در دریای خزر به فروش برساند و دیگر توان سرمایه‌گذاری جدیدی را در این دریا نداشته باشد.
ولادیمیر سوکور، کارشناس امور گازی "موسسه تحقیقی بنیاد جیمز تاون در واشنگتن"، این نظر را قبول ندارد و می‌گوید: «شایعاتی مبنی بر فروش سهم این شرکت در آذربایجان بود و این شرکت ضمن تکذیب آن به طور صریح اعلام کرد، آذربایجان برای شرکت بی پی اهمیت فراوانی دارد و سهم خود از منابع نفت و گاز در این کشور را حفظ خواهد کرد.»
سوکور بر این باور است که شرکت بی پی علیرغم ضررهای اقتصادی قادر است فعالیت خود در دریای خزر را تشدید و حتی سرمایه‌گذاری بیشتری کند.
«خلیج مکزیک ربطی به دریای خزر ندارد»
بنظر واقف شریف‌اف، فعالیت کنونی کنسرن نفتی بی پی در دریای خزر و قرارداد جدید این شرکت با سوکار آذربایجان ارتباطی با وقایع آلودگی نفتی در خلیج مکزیک و به دنبال آن سقوط ارزش سهام بی پی ندارد.
واقف شریف‌اف از"ترند کاپیتال" به جنبه‌های اقتصادی فعالیت‌های بی پی و شرکت‌های دیگر نفت و گاز اروپائی در دریای خزر اشاره می‌کند: «به نظر من در ۳ یا ۴ سال آینده چهره‌ی منطقه تغییرات وسیعی پیدا خواهد کرد. خطوط لوله‌ی جدیدی احداث خواهند شد. حوزه‌های "شاه دنیز۲" و"آبشرون"، "بهار" فعال‌تر خواهند شد.»
بنظر این کارشناس مقیم باکو، فعال شدن بی پی با انتقال انرژی منطقه به اروپا ارتباط دارد. وی یادآور می‌شود که این روند سال‌ها طول خواهد کشید.
پس از نشت مواد نفتی در خلیج مکزیک فعالیت شرکت بی پی در دریای خزر نیز به لحاظ زیست محیطی مورد سئوال قرارگرفت. اما منتقدین بر این باورند، این موضوع در قیاس با منافع اقتصادی کشورهای ساحلی و نیاز شدید اروپا به نفت و گاز دریای خزرمورد توجه چندانی قرار نمی‌گیرد.
طاهر شیرمحمدی
تحریریه: کیواندخت قهاری