توصیه‌های جدید به دولت آمریکا برای مهار برنامه‌ی اتمی ایران
۱۳۸۷ اسفند ۱۶, جمعه
اسرائیل اگر اقدامات جامعه‌ی جهانی برای مهار برنامه‌ی اتمی ایران را کافی تشخیص ندهد، احتمالاَ عزم خود را برای یک اقدام نظامی یک جانبه علیه ایران جزم خواهد کرد. چنین تصمیمی می‌تواند در آینده‌ای نزدیک اتخاذ شود، زیرا تل‌آویو شانس موفقیت اقدام نظامی علیه ایران را در یکی، دو سال آینده رو به کاهش می‌بیند. نگرانی از کاهش امکان موفقیت حمله‌ی نظامی ایران تنها به پیشرفت احتمالی این کشور در توسعه‌ی برنامه‌ای هسته‌ای‌اش مربوط نیست، بلکه تلاش جمهوری اسلامی برای تقویت دفاع هوایی خود نیز فاکتور مهمی در این رابطه است.
جملات بالا بخشی از تزهای مطرح در یک سند استراتژیک هستند که انستیتو واشنگتن در امور مربوط به خاورمیانه (Washington Institute for Near East Policy) روز چهارشنبه، ۴ مارس انتشار داده است و گزارش مربوط به آن در صدر صفحه‌اینترنتی روزنامه‌ی جرازلم‌پست نشسته است.
عنوان سند انتشاریافته چنین است: "جلوگیری از بی‌ثباتی مداوم، تلاش آمریکا برای کنترل پیشرفت اتمی ایران". گروه کاری انستیتو واشنگتن که تهیه‌ی این سند را به عهده داشته است از جمله شامل افرادی همچون دنیس راس را شامل می‌شود که مشاور ارشد هیلاری کلینتون در امور ایران است. راس تا قبل از برگماری به این سمت، از همکاران دائم انستیتوی یادشده بود.
انگیزه‌های احتمالی در انتشار سند جدید
انستیتوی واشنگتن در امور مربوط به خاورمیانه به نزدیکی با اسرائیل شهرت دارد. این نظر وجود دارد که سند یادشده در خدمت تشویق و متقاعدکردن دولت اوباما به ادامه‌ی سیاست سخت‌گیرانه‌‌ی دولت بوش در قبال ایران است و درصورت شروع مذاکرات با جمهوری اسلامی، منافع اسرائیل را مد نظر داشته باشد. در سند گفته می‌شود :« ایالات متحده‌ی آمریکا نیز در صورت اقدام نظامی اسرائیل هزینه‌ی گزافی پرداخت خواهد کرد، زیرا بسیاری این ارزیابی را دارند که واشنگتن برای انجام چنین اقدامی چراغ سبز داده است.»
نویسندگان سند به دولت آمریکا این ضرورت را یادآور شده‌اند که پیشنهاد گفتگو به ایران باید با گام‌های بلاواسطه‌ای در جهت افزایش فشار بر این کشور همراه شود. پیشنهاد یادشده نیز به عقیده‌ی سند، نباید تنها از سوی آمریکا باشد، بلکه باید با اجماع بین‌المللی و به ویژه همراهی و همگامی چین و روسیه ارائه شود. همچنین ارائه‌ی پیشنهاد باید با یک "راهبرد از قبل توافق‌شده در زمینه‌ی تشدید تحریم‌های اقتصادی و فشارهای سیاسی علیه ایران" همراه شود تا در صورتی که مذاکرات به لحاظ زمانی محدود با ایران به شکست انجامید این راهبرد به اجرا درآید. ممانعت از دسترسی ایران به بنزین و سایر فرآورد‌ه‌های پالایشگاهی از جمله پیشنهادهای سند برای تشدید فشارها بر ایران است.
احتراز از دادن کوچکترین امتیاز به ایران
در سند تازه‌ی انستیتوی واشنگتن در امور مربوط به خاورمیانه سپس بر این نکته تأکید می‌شود که در زمینه‌ی غنی‌سازی اورانیوم نباید کوچکترین امتیازی به ایران داده شود و هیچ گونه توافقی در مورد غنی‌سازی در مقیاس کوچک یا برای امور تحقیقاتی نیز با این کشور صورت نگیرد. در مجموع سند خواهان آن است که ایران از هرگونه امکان و ظرفیتی که بتواند به کمک آن سریعاَ به سلاح هسته‌ای دست یابد، محروم شود. به عقیده‌ی نویسندگان سند، "اقدامات بی‌اهمیتی" که بتواند مقام‌های جمهوری اسلامی را در حفظ وجهه‌ی خود یاری کند، می‌تواند موضوع بحث باشد، ولی تنها پس از آن که این کشور به طور اساسی موافقت خود را با انصراف کامل از غنی‌سازی اورانیوم اعلام کند.
نویسندگان سند در انتها به دولت آمریکا توصیه می‌کنند که برای تدارک اقدامات شدیدتر علیه ایران درتلاش برای اجماعی جهانی باشد. آنها نقش روسیه و چین را در این زمینه کلیدی می‌دانند و معتقدند که مهارت دیپلماتیک و انصراف از تقابل و چالش با این دو کشور در ماه‌های آتی، می‌تواند به حصول چنین اجماعی کمک کند.
دنیس راس و درک و دریافت‌ها در ایران
علاوه بر دنیس راس، سناتور ایوان بایر از اعضای کمیته اطلاعات سنا و گری آکرمن از اعضای کنگره و عضو کمیسیون روابط خارجه در امور خاورمیانه نیز از دیگر امضاکنندگان سند هستند. جمهوری اسلامی ایران از زمانی که دنیس راس به عنوان مشاور ویژه وزیرخارجه آمریکا در امور خلیج فارس و جنوب غرب آسیا (شامل ایران) برگزیده شد، پیوسته با نگاهی منفی به این گزینش برخورد کرده است.
خبرگزاری رسمی ایرنا در گزارش مفصلی که روز ۷ اسفند انتشار داد، با استناد به اسناد و ارزیابی‌هایی که راس در ماه‌های گذشته در زمینه‌ی نحوه‌ی مقابله با برنامه‌ی اتمی ایران ارائه کرده است، وی را به داشتن مناسبات بسیار نزدیک با اسرائیل متهم کرد و نوشت: « علی رغم برخی تغییرات تاکتیکی و شکلی درنحوه برخورد یا تعامل واشنگتن با تهران، به نظر می رسد حداقل در کوتاه مدت اراده ایجاد تغییرات راهبردی و بنیادین در این زمینه در حاکمان جدید کاخ سفید وجود ندارد. در چنین فضا و بستری است که باید انتخاب دنیس راس، کهنه کار و دارای گرایش های صهیونیستی و ضد ایرانی را تحلیل و ارزیابی کرد.» با چنین موضعی در قبال دولت جدید آمریکا، که در سخنان روز چهارشنبه‌ی آیت‌الله خامنه‌ای در کنفرانس فلسطین نیز بارز بود، به نظر می‌رسد که شروع ، جریان و به نتیجه‌رسیدن مذاکرات احتمالی میان تهران و واشنگتن با دشواری‌ها و پیچیدگی‌هایی روبرو باشد. شاید با توجه به همین دشواری‌هاست که به نوشته‌ی روزنامه‌ی تاگس اشپیگل، هیلاری کلینتون در سفر اخیر خود به قاهره، در جلسه‌ای با وزرای خارجه‌ی کشورهای عرب به آنها گفته است که چندان خوشبین نیست که ایران به پیشنهاد مذاکره از سوی آمریکا واکنش مثبت نشان دهد.