حوزه یورو فقط ۵ روز دیگر به یونان فرصت داد

سرانجام آخرین ضرب‌الاجل برای یونان تعیین شد. دستکم آن‌طور که دونالد توسک، رئیس شورای اتحادیه اروپا، پس از نشست فوق‌العاده ۱۹ عضو حوزه یورو در روز سه‌شنبه (۱۷ ژوئیه/ ۱۶ تیر) اعلام کرد: «یونان فقط ۵ روز دیگر فرصت دارد».

سران ۱۹ کشور عضو حوزه پول واحد اروپایی (یورو) روز یکشنبه (۱۲ ژوئیه/ ۲۱ تیر) بار دیگر گرد هم می‌آیند. دیگر اعضای اتحادیه اروپا که عضو حوزه یورو نیستند هم به این نشست دعوت شده‌اند، زیرا به گفته توسک، تصمیم احتمالی روز یکشنبه "به همه ۲۸ کشور [عضو اتحادیه اروپا] مربوط می‌شود".

قرار بود دولت یونان روز سه‌شنبه برنامه‌ای مدون به وزیران اقتصادی حوزه یورو ارائه کند؛ برنامه‌ای که مبنای مذاکرات با اعتباردهندگان باشد. این برنامه اما ارائه نشد و جلسه روز سه‌شنبه به بحث در مورد تحولات احتمالی در یونان و بسته سوم کمک مالی به آتن گذشت.

حوزه یورو و بسته جدید کمک مالی

سران کشورهای حوزه یورو به آتن پیشنهاد کردند برنامه‌ای جدید برای دو سال آینده تدوین کند که هدف آن برطرف کردن مشکلات اقتصادی و بازتعریف ساختارهای دولتی باشد. صندوق بین‌المللی پول برآورد می‌کند که چنین طرحی دستکم ۵۰ میلیارد یورو هزینه در بر داشته باشد. صندوق اضطراری حوزه یورو (ESM) این هزینه را تأمین می‌کند.

آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، انتظار دارد که یونان در روز چهارشنبه (۸ ژوئیه) درخواستی مشخص برای دریافت کمک‌های جدید ارائه کند. پیش از این آلکسیس سیپراس، نخست‌وزیر یونان، وعده داده بود که آتن تا روز پنجشنبه طرحی جزئی شامل کمک‌های مورد نیاز و اصلاحات احتمالی در ساختارهای اقتصادی یونان را ارا‌ئه خواهد کرد.

روز یکشنبه سران حوزه یورو پیشنهادهای ارائه‌شده را به بحث می‌گذارند. به گفته آنگلا مرکل، برنامه جدید و شروط تعیین‌شده در آن به برنامه‌ای که مردم یونان در همه‌پرسی یکشنبه گذشته به آن رأی منفی دادند، هیچ ارتباطی نخواهد داشت.

نگاه نه‌چندان خوش‌بینانه اروپا

اظهارات سیاستمداران اروپایی، از جمله آنگلا مرکل، پس از نشست روز سه‌شنبه نشان می‌دهد که خوش‌بینی چندانی به وعده‌های آتن وجود ندارد. خانم دالیا گریبائوسکایته، رئیس‌جمهور لیتوانی، هم پس از نشست در مورد نخست‌وزیر یونان گفت: «اول گفته بود امروز طرحی ارائه می‌کند، حال می‌گوید فردا. طرف یونانی دائم می‌گوید فردا، فردا، فردا». به گفته‌ی حاضران در نشست، بسیاری از سران حوزه یورو ضرب‌الاجل جدید به یونان را با اکراه پذیرفتند.

از این گذشته، وزیر دارایی فنلاند به دویچه وله گفت که بسیاری از کشورهای حوزه یورو از جمله فنلاند و آلمان برای موافقت با بسته کمک مالی جدید به یونان با موانع پارلمانی روبه‌رو هستند.

همچنین از بخشش بدهی‌های آتن هم هنوز سخنی به میان نیامده است. صدراعظم آلمان پس از نشست سه‌شنبه تصریح کرد که بخششی در کار نخواهد بود. از سوی دیگر مشخص نیست که مجموع بدهی‌های یونان چه زمانی کمتر از ۱۲۰ درصد تولید ناخالص ملی شود. مجموع بدهی‌های یونان در حال حاضر از ۱۸۰ درصد تولید ناخالص ملی هم فراتر رفته است.

بانک‌های یونان هنوز بسته هستند. چرخ‌های اقتصاد با ایست کامل فاصله چندانی ندارند. منابع درآمد دولت یونان یکی پس از دیگری از بین می‌روند. بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند چنین شرایطی نمی‌تواند برای چند هفته ادامه یابد. از طرفی گفت‌وگو بر سر بسته کمک مالی جدید دستکم چند هفته به طول خواهد انجامید.

طرح بدیل یونکر

آتن تا نهایی شدن کمک‌های احتمالی جدید به کمک مالی نیاز دارد. آن‌طور که آنگلا مرکل گفته است، بانک مرکزی اروپا پس از نشست فوق‌العاده روز یکشنبه در مورد کمک جدید به یونان تصمیم می‌گیرد. به این ترتیب بانک‌های یونانی فعلا از ورشکستگی نجات می‌یابند و احتمالا شرایط دسترسی مردم به پول نقدِ بیشتر فراهم می‌شود.

در عین حال، آتن باید روز ۲۰ ژوئیه (۲۹ تیر) ۵/ ۳ میلیارد یورو قسط به بانک مرکزی اروپا بپردازد.

همزمان و برای نخستین بار از طرح بدیلی سخن به میان آمده که شامل دو سناریوست: یکی برای خروج یونان از حوزه یورو و دیگری برای حفظ یونان در این حوزه. به گفته‌ی ژان کلود یونکر، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا، اگر یونان مجبور به ترک حوزه یورو شود، کمک‌های انسان‌دوستانه برای مردم این کشور پیش‌بینی شده است.

به گفته وی سناریوی دیگری هم وجود دارد که سناریوی مورد علاقه اوست و با استفاده از آن می‌توان بر مشکلات غلبه کرد و یونان را در حوزه پول مشترک اروپایی نگهداشت.