سنت‌شکنی در سینمای مستقل ترکیه • گالری نماهای فیلم‌ها
۱۳۹۰ اردیبهشت ۱, پنجشنبه
طرح نمایش تازه‌ترین فیلمهای ترکی در اروپا، از سال پیش، پس از پایان بیست‌و نهمین دوره‌ی جشنواره‌ی بین المللی فیلم استانبول شکل گرفت. بخش فرهنگی اتحادیه‌ی اروپا و نهادهای فرهنگی و اقتصادی ترکیه، هزینه‌‌های کلان برقراری این رابطه‌ی فرهنگی ویژه را تأمین کردند و در حال حاضر نیز، از پشتیبانان اصلی این داد و ستد به شمار می‌روند.
نمایش تازه‌ترین فیلمهای ترکی در اروپا، در چارچوب ارائه‌ی "چهره‌ی دیگری" از کشور ترکیه در این قاره صورت می‌گیرد. ترکیه از سال ۲۰۰۵ در صف پذیرش تقاضای عضویت خود در اتحادیه‌ی اروپا ایستاده است. ولی تا هنگامی که دولت این کشور، ۳۵ "پیش‌شرط" تعیین‌شده از سوی اتحادیه را عملی نسازد، جواز ورود به اتحادیه را دریافت نخواهد کرد.
انتظار سودبخش
روشنفکران و سینماگران ترکیه، بیش از دیگر گروه‌های اجتماعی از این "وضعیت انتظاری" سود می‌جویند. دست‌اندرکاران سینمای این کشور در این راستا نه تنها از امکانات فنی و مالی شرکت‌های تهیه‌ی فیلم در اروپا بهره می‌گیرند، بلکه به روند دموکراتیزه‌کردن روابط اجتماعی و نیز مناسبات حاکم بر گستره‌ی فیلم در ترکیه نیز یاری می‌رسانند. مضامین فیلمهای ترکی شرکت‌کننده در بخش مسابقه‌ی ملی این دوره‌ی جشنواره، شاهدی بر این مدعاست: فیلم "روزنامه"، از جمله، سرنوشت گروهی از روزنامه‌نگاران جسور ترک را به نمایش در می‌آورد که به خاطر افشاگری درباره‌ی درگیری‌های خونین سالهای دهه‌ی ۹۰ در دیار بکر، قربانی خشونت دولتی می‌شوند. سدات یلماز، کارگردان جوان این فیلم، برای ساختن آن به سرنوشت روزنامه‌نگارانی نظر دارد که در این سال‌ها ناگهان ناپدید شدند، یا در خیابان و در ملاء عام با شلیک گلوله‌ی "افراد ناشناس" به قتل رسیدند، یا در مواردی دستگیر و زیر شکنجه جان باختند. این فیلم برنده‌ی جایزه‌ی هیئت داوران برای "بهترین فیلم" در بخش "مسابقه‌ی فیلمهای ملی" جشنواره شد.
سوء استفاده‌ی جنسی از کودکان در خانواده
فیلم "چرخ و فلک"، دومین اثر کارگردان زن جوان ترکیه، ایلکسن بشریر، برای نخستین بار در تاریخ سینمای ترکیه به موضوع "سوءاستفاده‌ی جنسی کودکان در خانواده" می‌پردازد: شخصیت اول فیلم، دختر ۱۴ سالهای است که از سوی پدر نویسنده‌ی خود، بارها مورد تجاوز قرار می‌گیرد تا هنگامی که مادرش از این جنایت باخبر می‌شود. ایلکسن بشریر، با گزینش ضدقهرمانی از میان قشر روشنفکر، تصور همگانی جامعه‌ی ترکیه را که پدیده‌ی "سوءاستفاده‌ی جنسی کودکان در خانواده" را به اقشار "تحصیل‌نکرده یا فقیر" نسبت می‌دهد، زیر سئوال می‌برد. این فیلم برنده‌ی جایزه‌ی لاله‌ی طلایی در بخش "مسابقه‌ی فیلمهای ملی" برای تدوین بهترین موزیک شد.
مو و مرگ و کامجویی
فیلم سینمایی "مو"، به کارگردانی تایفون پیرسلیم اوغلو، نیز به موضوع متفاوت و غیرمتعارفی در سینمای ترکیه می‌پردازد: قهرمان فیلم، آرایشگری است که به دلیل ابتلا به بیماری سرطان چند صباحی بیش زنده نخواهد ماند. او در گذر زندگی کسالت‌بار خود، بین کار و مداوای بی‌ثمر، به زنی دل می‌بندد و برای دستیابی به او، همسرش را می‌کشد. این که زن به او علاقه‌ای نشان نمی‌دهد، تغییری در تصمیم آرایشگر رو به موت، ایجاد نمی‌کند.
فیلم سینمایی "مو" ، سومین قسمت از سه‌گانه‌ی پیرسلیم اوغلو است. "رضا" و "بخار"، به ترتیب عناوین نخستین و دومین بخش این سه گانه است. فیلم "مو"، مهم‌‌ترین جوایز این دوره از فستیوال استانبول را از آن خود کرد: بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین بازیگر نقش اول زن برای نازان کشال.
سطح فنی ـ تکنیکی و پرداخت داستانی همه‌ی این فیلم‌ها با بهترین آثار مطرح جهانی برابری می‌کند. شکوفایی سینمای ترکیه که با شروع دوره‌ی هفتم تاریخ آن از سالهای نخستین دهه‌ی نود آغاز شده، در سایه‌ی پشتیبانی‌های مالی ـ تبلیغاتی اروپا، روندی امیدبخش را طی می‌کند. بی شک کارگردانان با استعداد موج نوی این کشور، در پیشبرد این روند نقش اصلی را بازی میکنند. برپایی جشنواره‌‌های ملی و بین‌المللی فیلم در استانبول و شهرهای دیگر ترکیه و تهیه‌ی فیلمهای مشترک با کشورهای دیگر اروپایی، این روند را تقویت می‌کند.
فیلمهای بین المللی و هیئت داوران
در بخش فیلمهای بین المللی جشنواره نیز، نمایش فیلمهای "سنت شکن"، بخش بزرگی از برنامه‌های فستیوال را تشکیل می‌داد: دستمایه‌های این کارها پیرامون پرداختن به روابط سکسی چند مرد هم‌جنس‌خواه که به‌طور اتفاقی سر راه یکدیگر قرار می‌گیرند، (مردی در حمام/کریستف اونوره/فرانسه) گرفته، دور می‌زد تا به تصویر کشیدن عریان تجاوز به زنان از سوی سربازان در بوسنی در جنگ سال ۱۹۹۹این کشور (انگار من آن‌جا نیستم/جوآنیتا ویلسون/ایرلند) می‌رسید. دنیای زیرزمینی موسیقی و هنر در اسکندریه‌ی مصر نیز در فیلم "میکروفون"، از نظر "سنت‌شکنی موضوعی" در همین راستا قرار دارد. این فیلم که دومین ساخته‌ی احمد عبدالله، فیلمساز مصری است و با بودجه‌ای اندک ساخته شده، برنده‌ی جایزه‌ی لاله طلایی جشنواره شد.
کلر دنی، فیلمساز مشهور فرانسوی، ریاست هیئت داوران این دوره‌ی جشنواره‌ی استانبول را بر عهده داشت. آنا بونایوتو (بازیگر ایتالیایی)، پیرس هندلینگ (مدیر جشنواره تورنتو)، جیم استارک (تهیه کننده‌ی آمریکایی)، ژاکوب تیرنی، (فیلمساز کانادایی) و هولیا اوجانسو (مدیر پیشین جشنواره‌ی استانبول)، از جمله اعضای دیگر این هيئت بودند.
برای پی‌بردن به داستان فیلمهای "میکروفون"، "مو"، "روزنامه" و دیدن نماهای آن روی نشانه‌ی » کلیک کنید:
FF/FW