عشق به مدرک دکترا، دردسرساز هم می‌شود
۱۳۹۰ مرداد ۲۴, دوشنبه
مدرک دکترا نه تنها برای پژوهشگران بلکه برای بسیاری در زمینه‌های شغلی متفاوت می‌تواند جذاب و سودآور باشد. در برخی از موقعیت‌های شغلی، حقوق دریافتی برای افرادی که مدرک دکترا دارند، بیشتر از سایر همکاران‌هم‌سطح‌شان است. این‌ها و سایر دلایل اجتماعی گاهی باعث شده‌اند، افرادی یک شبه قصد ره صد‌ساله کنند و به جای تحصیل و پژوهش در دوره‌ی چند ساله‌ی دکترا، دست به "سرقت علمی" بزنند.
مواردی از این دست که از قضا بیشتر در بین سیاستمداران رخ داده، هم در ایران و هم در آلمان مشاهده شده است. البته اخیرا چند سیاست‌مدار آلمانی، از جمله وزیر دفاع پیشین این کشور، کارل تئودور تسو گوتنبرگ، مجبور به کناره‌گیری از تمامی مناصب سیاسی‌شان شدند.
نوشتن رساله‌ی دکترا در آلمان در فرم کلاسیک بدون کلاس درس و تنها با تحقیق و پژوهش بر روی موضوع رساله و در هماهنگی با استاد راهنما دنبال می‌شود. برگزار نشدن کلاس باعث می‌شود دانشجو تا حد زیادی به خود متکی باشد. مسلما افرادی که تشکیل خانواده داده‌اند یا مشغول به کارهای رسمی و اداری هستند، فرصت کمتری برای نگارش پایان‌نامه‌ی دکترا خواهند یافت.
مدرک دکترا در ازای پول
این عوامل و میل برخی شاغلان برای ارتقای پست و افزایش حقوق باعث شده، تا شرکت‌هایی نیز در آلمان به فکر نوشتن پایان‌نامه و فروش آن به متقاضیان مدرک دکترا باشند. توماس نمت، در سوئيس زندگی می‌کند و شرکتی با هدف نگارش پایان‌نامه تاسیس کرده است. او در حال حاضر بیش از سیصد کارمند دارد و دفاتری در اتریش، مجارستان و آلمان نیز راه انداخته است.
به گفته‌ی آقای نمت، بیش از ۹۰ درصد از سفارشات به شرکت او برای نوشتن پایان‌نامه دکترا از کشور آلمان است. بیشترین متقاضیان نیز از رشتههای اقتصاد و پس از آن از رشتههای حقوق و پزشکی هستند. آقای نمت البته تصریح می‌کند که عواقب حقوقی این کار برعهده‌ی شخص متقاضی است و شرکت او مسئولیتی در قبال شکایات و یا احتمالا مشکلات آتی نخواهد داشت.
تاکنون شکایتی نیز علیه نحوه‌ی کار شرکت آقای نمت صورت نگرفته است. از دید حقوقی کمک به نوشتن پایان‌نامه با هدف تمرین و آموزش و یا پیش‌نویس پایان‌نامه جرم محسوب نمی‌شود و این همان نکته‌ای است که صاحبان این دست از شرکت‌ها از آن با اهداف تجاری و سودجویی (سوء) استفاده می‌کنند.
به گفته‌ی آقای نمت شخصی که کار را در نهایت تحویل استاد و دانشگاه می‌دهد مسئول عواقب احتمالی آن خواهد بود و نه شرکت وی. البته شرکت آقای نمت هم عنوان کار خود را نوشتن پایان‌نامه‌ی دکترا نمی‌داند، بلکه آن را "تحقیق علمی تا ۵۰۰ صفحه" خطاب می‌کند. شرکت او در طول یک سال، بیش از ۵۰ نسخه از کارهایی با حجم ذکر شده را عرضه می‌کند. تا آماده‌شدن کار از سوی شرکت بایستی حداقل یک سال صبر کرد و هزینه‌ی آن در مواردی به ۵۰ هزار یورو نیز برای یک پایان‌نامه می‌رسد.
آقای نمت در مورد مشتریان‌اش چیزی نمی‌گوید، اما ظاهرا برای وضعیت آن‌ها تفاهم دارد و "گرفتاری‌هایشان" را درک می‌کند. او می‌گوید: «اکثر مراجعه‌کنندگان زندگی پراسترسی دارند، تشکیل خانواده داده‌اند و یا به طور جدی در دنیای کار گرفتار شده‌اند.» آقای نمت می‌گوید، "سرقت علمی" در کارهای شرکت او رخ نمی‌دهد. او تنها به کسانی که وقت برای نوشتن پایان‌نامه ندارند کمک می‌کند. این صاحب شرکت در ادامه به تحصیلاتش در رشته‌ی فلسفه اشاره می‌کند و می‌گوید، مدرک برای او ارزشی ندارد. می‌گوید، اگر در مقابل من پنج هزار یورو و یک مدرک دکترا برای انتخاب قرار دهند، من پول را برمی‌دارم و این‌گونه خوشبخت‌تر هستم.
با اتفاقاتی که اخیرا برای سیاستمداران آلمانی در این کشور رخ داد، بسیاری از دانشجویان که خود شخصا مشغول به نوشتن هستند هم با ترس و دلهره‌ی بیشتری در ذکر منابع علمی‌شان دقت می‌کنند، چه رسد به افراد "پراسترس". باید دید که آیا پس از این رسوایی‌ها که به کناره‌گیری چند سیاست‌مدار از مناصب دولتی انجامید، آیا مشتریان آقای نمت در آینده کمتر خواهند شد؟ این نکته را نیز نباید فراموش کرد، که دانشگاه‌های آلمان برای جلوگیری از سرقت‌های علمی، با ماشین‌های جستجوگر ویژه‌ای، تمامی متن پایان‌نامه را از این پس موشکافانه‌تر از گذشته بررسی می‌کنند، تا از تکرار اتفاقات اخیر و ضربه به وجهه‌ی علمی کشور آلمان جلوگیری کنند.
KB/AJ