وزیر نیرو: ایران با بحران آب روبروست

"۵۱ سد در حال خشک شدن هستند" این خبر را روز ۱۸ شهریور (۹ سپتامبر) خبرگزاری مهر منتشر کرده است. هم‌زمان وزیر نیرو اعلام کرده که ایران وارد مرحله بحران آب شده است.

حمید چیت‌چیان در یک برنامه تلویزیونی در روز ۱۸ شهریور گفت: «در شرایط فعلی ایران با کمبود شدید منابع آبی روبروست و با توجه به قرار گرفتن کشور در اقلیمی خشک و نیمه خشک، سرانه آب تجدید شونده هم به زیر ۱۵۰۰ مترمکعب کاهش یافته است».

دکتر مجید عباسپور رئیس انجمن متخصصان محیط زیست ایران، مشکل کم‌آبی ایران را نشات گرفته از سه عامل می‌داند: دوره‌های خشکسالی ۳۰ ساله که الان ایران در آستانه چنین دورانی است، تغییرات اقلیمی ومدیریت منابع آبی کشور.

این استاد دانشگاه صنعتی شریف می‌گوید درایران یک دوره ۱۰ ساله خشکسالی وجود دارد و بعد از هر دوره ۱۰ ساله یک دوره ۳۰ ساله خشکسالی پیش می‌آید. به گفته آقای عباسپور ایران در حال حاضر در پایان یکی از دوره‌های ۱۰ ساله و در آستانه یک دوره ۳۰ ساله خشکسالی قرار دارد.

درباره مسئله تغییرات اقلیمی، دکتر عباسپور معتقد است ایران با مشارکت در حرکت‌های منطقه‌ای و جهانی می‌تواند تاثیرات تغییرات اقلیمی را به حداقل برساند.

در بخش مدیریت کلان، آقای عباسپور به عنوان مثال به مشکلی که در حال حاضر ایران با آب‌های مرزی دارد اشاره می‌کند و معتقد است رفع این مشکل می‌تواند یکی از کارهایی باشد که باید برای مبارزه با بحران آب انجام داد.

او می‌گوید: «برای آب‌های مرزی که از سرزمین‌های برون‌مرزی به کشور وارد می‌شوند، مشکلاتی وجود دارد. مثلاً در کشور افغانستان حق آبی که برای ایران طبق توافق‌نامه‌های دهه‌ی ۷۰ میلادی در نظر گرفته شده، الان پرداخت نمی‌شود و این موجب شده که تالاب هامون دچار خشکسالی شود. یا مثلاً رود هیرمند در سوی دیگر همین مشکل را دارد. این‌ها مسائل و تغییرات بیرونی‌ست که طبیعتاً بایستی با مذاکراتی که می‌شود، به گونه‌ای حل شوند».

سدسازی مشکل بی‌آبی را حل نمی‌کند

وزیر نیرو در بخش دیگری از سخنان خود با توجه به سدسازی‌های بی‌رویه در سال‌های اخیر اظهار داشت که برنامه دولت جدید استفاده بیشتر از تولید برق بادی به جای برق آبی است.

وی گفت: «اگر بخواهیم بیش از این سد بسازیم، بیش از این به منابع آبی کشور افزوده نخواهد شد. فقط در برخی نقاط بسیار محدود مرزی نیاز به ساخت سد وجود دارد».

مجید عباسپور می‌گوید ظرفیت تولید برق آبی در ایران ۴۰ هزار مگاوات است که هنوز از تمام این پتانسیل استفاده نشده است در نتیجه به نظر او هنوز هم می‌توان سدهای بیشتری ساخت اما با در نظر گرفتن شرایط زیست محیطی.

عباسپور می‌گوید: «اگر سدسازی می‌خواهد صورت بگیرد، باید کلیه ملاحظات زیست‌ـ محیطی که در ارتباط با سدسازی هست در نظر گرفته شود. نمی‌توان گفت که سدسازی را باید کلاً متوقف کنیم چون هنوز ما پتانسیل‌های زیادی داریم. ولی در کنار این قضیه طبیعتاً وقتی پروژه‌ای و طرحی به‌عنوان طرح سدسازی مطرح می‌شود، باید به همه‌ی جوانب‌اش واقعاً توجه شود».

نجات دریاچه ارومیه؛ برنامه دولت جدید

وزیر نیرو در بخش دیگری از سخنان خود در تلویزیون ایران، به مسئله خشک شدن دریاچه ارومیه اشاره و اعلام کرد که رئیس جمهور دستور توقف سدسازی در حوزه آبریز دریاچه ارومیه را داده است. آقای چیت‌چیان همچنین از احتمال انتقال آب دریای خزر و رود ارس به این دریاچه خبر داد.

دکتر عباسپور می‌گوید حدود ۴۵ تا ۴۶ سد برای دریاچه ارومیه طراحی شده بود که بیست و چندتا از آنها به بهره‌برداری رسیده است. او می‌گوید: «فقط بحث سدسازی نبوده که آنجا مشکل آفرین شده. مثلا چاه‌های عمیقی زده شده که این چاهها رژیم آبی را که برای دریاچه هست مختل کرده و مشکلاتی را به خاطر برداشتهای بی‌رویه ایجاد کرده است».

این استاد دانشگاه می‌گوید سدسازی در اطراف دریاچه ارومیه هم باید مانند سدسازی در بقیه جاها با در نظر گرفتن همه شرایط انجام گیرد.

درباره انتقال آب خزر یا رود ارس به این دریاچه نیز آقای عباسپور این کار را از نظر فنی عملی می‌د‌اند اما می‌گوید از نظر مسائل مالی و نیز پتاسیل زیست‌محیطی باید این کار کاملا بررسی شود.