گونتر گراس همچنان در معرض انتقادهای شدید

عنوان شعر، که روز چهارشنبه ( ۴ آوریل / ۱۶ فروردين‌) همزمان در سه روزنامه نیویورک تایمز، رپوبلیکا و زوددويچه تسايتونگ منتشر شد، "آنچه باید گفت" است. نویسنده برجسته آلمانی و برنده نوبل ادبی سال ۱۹۹۹ در شعر خود ضمن انتقاد به طرح حمله‌ی اسرائیل به ایران، به جنگ‌افزار‌های اتمی مخفی این کشور اشاره کرده و سکوت عمومی در این باره را محکوم می‌کند. به اعتقاد او "قدرت اتمی اسرائيل" برای "صلح شکننده جهانی" خطرناک‌تر از حرافی‌های بی عمل محمود احمدی‌نژاد است.

گراس همچنين به سياست خارجی آلمان در قبال اسرائيل و واگذاری زیردریایی به این کشور توسط آلمان انتقاد کرده است.

ایران در شعر گراس

گونتر گراس در شعر جنجال‌برانگیز خود به‌طور ضمنی به رئیس جمهوری اسلامی ایران و مردم این کشور اشاره کرده، یکی را "پهلوان پنبه" می‌نامد و دیگری را به جمعیتی تشبیه می‌کند که زیر یوغ "پهلوان پنبه" به صورت سازمان یافته فریاد شادی سر می‌دهد. او می‌نویسد، تنها به دلیل این حدس که حکومت ایران در حال ساخت بمب اتمی است، ملت ایران می‌تواند مورد حمله قرار گیرد و نابود شود.
برنده‌ی جایزه‌ی ادبی نوبل پیشنهاد می‌دهد که برنامه‌ها‌ی اتمی ایران و اسرائیل تحت نظارت دائمی یک ارگان بین‌المللی قرار گیرند.

واکنش‌رسانه‌ها به "آنچه که باید گفت"

از روز چهارشنبه (۴ آوریل) گونتر گراس آماج واکنش‌های گوناگونی قرار گرفته است. بسیاری از رسانه‌های اسرائیلی و اروپایی ضمن انتقاد به شعر گراس، گذشته‌ی او را نیز یادآوری کرده‌اند. هنرمند آلمانی در دوران جوانی مدتی در یکی از رعب‌آورترین بازوهای مسلح حزب ناسیونال سوسیالیسم آلمان (اس اس‌های مسلح)، خدمت کرده و این امر را تا چند سال پیش مخفی نگه داشته بود. روزنامه‌ی اتریشی "استاندارد" می‌نویسد: «می‌توان به برخی سیاست‌های اسرائیل انتقاد کرد. اما یک آلمانی، آن‌هم کسی که با رژیم مسبب هولوکاست درآمیخته بوده، بهتر است که متانت به خرج داده و محتاطانه‌تر در باره‌ی کشوری سخن بگوید که یهودیان برای خودشان ایجاد کرده‌اند. گونتر گراس بهتر می‌بود که سکوت می‌کرد.»
روزنامه‌ی ایتالیایی "کوریرا دلا سیرا" نیز نوشته است: «کسی که به اس اس تعلق داشته، بهتر است که محتاطانه داوری کند.»

روزنامه‌ی هلندی "د فولکس کرانت" هم با اشاره به اینکه گونتر گراس عضو اس اس بوده می‌پرسد: «آیا او صلاحیت این را دارد که چنین شعری بسراید؟»

روزنامه‌ی اتریشی "زالسبورگر ناخریشتن" معتقد است که نظرات گونتر گراس در این شعر از ناآگاهی او از پیچیدگی واقعیت امروز خاور نزدیک سرچشمه می‌گیرد.

روزنامه‌ی اسرائیلی "ماریو" از مرزهای انتقاد فرا رفته و خواستار مجازات گراس شده است.

واکنش سیاستمداران

در حالی که نخست‌وزیر اسرائیل و وزارت خارجه‌ی این کشور شعر گونتر گراس را مورد انتقاد قرار دادند و آن را "غیراخلاقی" و "رقت آمیز" خواندند، سخنگوی دولت آلمان با تاکید بر "آزادی هنر" در آلمان از هر گونه اظهار نظری خودداری کرد.

پیشتر راینهولد روبه، رئیس "جامعه‌ی اسرائیل و آلمان" از آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان خواسته بود، در این رابطه سکوت نکند. به اعتقاد او، گونتر گراس به اسرائیل حمله کرده و دولت آلمان موظف است در این باره موضع‌گیری کند.

به استثنای حزب چپ‌ها که از محتوای شعر گونتر گراس دفاع کرده، اکثر احزاب اپوزیسیون آلمان به شعر وی انتقاد کردند. از جمله روپرشت پولنتز، رئيس کميته‌ی امور خارجی حزب دمکرات مسيحی آلمان گفت: "کشوری که نگرانی ما را برمی‌انگيزد ايران است و در اين مورد شعر گراس به انحراف رفته است." به اعتقاد او گراس جای علت و معلول را اشتباه گرفته است.

آندرئا نالس، از رهبران حزب سوسيال دمکرات آلمان نیز اظهار داشت، که "با توجه به اوضاع خاورميانه" شعر گراس "تحريک‌کننده و نامناسب" است.

کرستین مولر، سخنگوی حزب سبزهای آلمان ضمن انتقاد از شعر گراس تاکید کرد که برنامه‌ی اتمی ایران نگرانی جامعه‌ی جهانی را برانگیخته است. مولر گفت، کاملا قابل فهم است که اظهارات سامی‌ستیزانه‌ی احمدی نژاد باعث نگرانی دولت اسرائیل شود. ‌

امانوئل ناهسون، سفير اسرائيل در برلين شعر گراس را "تحريکات سامی‌ستیزانه" خواند و گفت: «اين سنت اروپاست که يهوديان را پيش از عيد پسح به جنايت متهم کنند.»

ديتر گراومن، رئیس مرکز يهوديان آلمان هم شعر گراس را "جزوه نفرت" ناميد و گفت: «یک نويسنده‌ی برجسته حتما نباید یک کارشناس برجسته‌ی سياسی هم باشد.»

ديدر برگر ، دبیر‌ کميته‌ی يهوديان آمريکا نیز به شعر گراس انتقاد کرد و مدعی شد که گراس به روابط دوستانه‌ی آلمان و اسرائيل صدمه شديدی وارد کرده است.

واکنش گراس به انتقادات

سراینده‌ی شعر "آنچه باید گفت" روز پنجشنبه در مصاحبه با شبکه‌ی تلویزیون شمال آلمان گفت، منتقدان به محتوای شعر او توجهی نکرده بلکه کمپینی به‌راه انداخته‌اند تا به نام نیک او لطمه وارد کنند. او معتقد است که مخالفانش خواهان آنند که جامعه در باره‌ی اسرائیل "یک نظر واحد" داشته باشد و در این راه از "شگردهای ناسیونال سوسیالیستی" استفاده می‌کنند. برنده‌ی جایزه‌ی ادبی نوبل گفت، بهتر می‌بود که در این شعر به جای "اسرائیل" از "دولت فعلی اسرائیل" نام برده می‌شد.

FP/JT