Daga Najeriya zuwa Pakistan, ambaliyar ruwa na tagayyara al'umma a duniya

Mutane fiye da 600 suka rasu a ambaliya a Najeriya yayin da wasu dubbai suke jiran taimakon jinkai. Ambaliyar ta shafi jihohi 33 daga cikin 36, ta jefa kasar cikin hadarin jinkai kama daga cutattuka zuwa karancin abinci. Ana yawan samun ambaliya a yankunan kasar na gabar kogi, amma wannan ita ce mafi muni a cikin fiye da shekaru goma.

Bayan tsawon lokaci na fari, ruwan da aka dade ba a ga irinsa ba cikin shekaru 30 ya sa yankuna da dama sun zama gulbi a kasar Chadi. Dubban mutane sun yi kaura, makiyaya suka rasa inda za su ciyar da dabbobinsu. Hukumomin Majalisar Dinkin Duniya sun yi kiyasin fari da ambaliya sun sa mutane fiye da miliyan biyu cikin kangin yunwa yayin da farashin abinci ya yi tashin gwauron zabi.

A kalla mutane uku sun mutu a ambaliyar ruwa a Sri Lanaka, inda lamarin ya fi kamari a Colombo babban birnin kasar. Ambaliyar ta jefa sassan kasar cikin mummunan hadari, yayin da ake hasashen samun karin ruwan sama mai yawa a 'yan kwanaki masu zuwa.

Ambaliyar ruwa ta sa mutane fiye da 500,000 zama a cikin tantuna a fadin Pakistan, wasu mutanen fiye da 1,700 sun rasu. Ambaliyar na raguwa amma mutanen da abin ya shafa a yankuna kamar Sindh da Balochistan a yanzu suna fuskantar hadarin yaduwar cutattukan da ake samu daga ruwa saboda lalacewar asibitoci, da karancin magunguna da kuma rashin bandakuna.

Zaftarewar kasa sakamakon ambaliya da kuma tumbatsar koguna a Venezuela sun haddasa mutuwar mutane 50. Gwamnatin kasar ta ce ruwan sama mai yawa ya haifar da bala'i mafi muni a kasar wanda ba a ga irinsa ba cikin shekaru goma, inda ta dora alhakin hakan a kan sauyin yanayi. Ana hasashen samun karin ruwan sama a fadin kasar da suka hada da jihar Aragua da ambaliyar ta yi mummunan ta'adi.

A yankunan Philippines, 'yan Achaba sun fara sauya fasalin baburansu domin dacewa da yanayin da aka shiga na ambaliya. A Hagonoy da ke wajen babban birnin Manila, zurfin ruwan ya kai kimanin mita biyu a lokacin damuna. A farkon wannan makon, ruwan sama kamar da bakin kwarya ya shafe kauyuka da gonaki a fadin arewacin kasar.

Munanan lamuran yanayi suna yawan faruwa akai akai saboda mutane da suka haddasa sauyin yanayi. Yanayi da iska mai zafi kan rike ruwa da zai iya kwararowa a matsayin ruwan sama. Yayin da ba za ka iya fadin yawan sauyin da ke taimakawa kowane yanayi ba, amma lamarin a baiyane yake. Kuma kasashen da suka fi fuskantar matsalar sune kuma suka fi saukin haddasa ta.

Domin tsawa kan yarjejeniyar Paris kan sauyin muhalli, kasashe na bukatar rage fitar da hayakin masana'antu zuwa tsakiyar karni. Kasashen da suke fuskantar hadari kuma suna bukatar samar da matakan fadakarwa kan ambaliya domin rage tasirin bala'oi da suka shafi muhalli. Samar da kudaden aiwatar da irin wannan tsari shi ne zai kasance babban batu a taron sauyin yanayi da ke tafe.