Борби во Курск: нова стратегија на Украина?

Украина, можеби, го презема „првиот чекор“ кон промена на стратегијата во одбивањето на руската агресија. Вака Џен Спиндел, професорка на американскиот Универзитет во Њу Хемпшир, за ДВ ги оценува актуелните воени дејствија во регионот Курск. „Украина не може да продолжи да ја води оваа војна на ист начин како во претходните две години. Едноставно, нема ресурси за тоа - ниту луѓе, ниту оружје“, забележува американската експертка за надворешна и безбедносна политика.

Шпиндел смета дека операцијата на Украина во регионот Курск може да биде обид за промена на стратегијата „од војна на еднакви - во војна за исцрпување, асиметрична војна“. Таа и нејзините колеги се залагаа за токму таков пристап во написот со наслов „Како Украина може да направи повеќе со помалку“, објавен во американското списание Форин афеарс. „Украина покажува дека руската територија повеќе не е недостапна и дека Украина ќе ја нападне Русија со цел да ја принуди да пренасочи дел од своите сили од бомбардирање и уништување во Украина“, вели таа.

Зошто вооружените сили на Украина влегоа во регионот Курск?

Пет дена по почетокот на операцијата на Вооружените сили на Украина во Курската област, сѐ уште има малку противречни информации за тоа што се случува на украинската страна. Синоќа претседателот Володимир Зеленски само го изјави следново: „Русија ѝ донесе војна на нашата земја и треба да почувствува што направи“.

Руски извори известија дека утрото на 6 август силите на украинската армија, користејќи и украински и западни оклопни возила, влегле на територијата на регионот Курск, напредувале десет километри во внатрешноста и се утврдиле. Руското Министерство за одбрана во четвртокот, 8 август, извести дека напредувањето е запрено и дека борбите се водат во две области - Судженската и Кореневската.

Тоа е прв ваков напад на Украина директно врз Руската Федерација, а не на териториите кои Русија ги окупираше од почетокот на големата инвазија. Во текот на 2023 година, слични операции, но во помал обем, во регионот Белгород на територијата на Русија беа спроведени од вооружени формации составени од Руси кои се борат на страната на Украина. Потоа, во мај 2024 година, Русија зазеде два дела долж границата во Харковската област, пред да биде запрена.

Австрискиот воен историчар, потполковник Маркус Рајзнер, смета дека украинската операција била внимателно планирана, а дека руската разузнавачка служба доживеала „целосен неуспех“. Тој вели дека Украина извојувала „јасна информативна победа“, бидејќи вниманието сега е насочено кон Курск, а не кон Донбас, односно кон градовите Торек и Хасов Јар, каде што „ситуацијата ескалира“ за вооружените сили на Украина. Ако Украина успее да задржи делови од регионот Курск некое време, тоа би можело да ја принуди Русија да се прегрупира и да го „намали притисокот“ врз украинските вооружени сили во Донбас, смета Рајзнер.

„Добро за моралот, но нема големи последици за војната“

Густав Гресел, експерт во берлинскиот истражувачки центар Европски совет за надворешна политика (ЕЦФР), гледа на ситуацијата со поголема доза на скептицизам. „Добро е за моралот, но нема поголеми последици за војната во целина“ – така тој ги оценува настаните во Курската област што се однесува до Украина. „Нема индикации дека Русија ќе ги повлече силите од источна Украина за да ја запре оваа украинска операција“, вели Гресел. „Пред сè, Руската Федерација ќе има корист од растегнувањето на фронтот поради навлегувањето во руска територија, бидејќи тоа ќе доведе до прекумерно растегнување на украинските сили.“

Експертите споменуваат и други цели на Киев - подобрување на позициите во можните идни преговори со Русија и желбата да му покаже на Западот дека Украина е способна успешно да ѝ се спротивстави на руската армија по неуспешната контраофанзива во летото 2023 година. „Можеби украинското раководство сака да ѝ покаже на Русија, а пред сè на Западот, дека нејзината сила не е исцрпена и оти, ако продолжи испораката на оружје, Украина сепак може да победи во војната“, вели германскиот политиколог и публицист Винфрид Шнајдер-Детерс.

Што ќе кажат САД и другите партнери на Украина?

Досега Украина се воздржуваше од такви акции, водејќи сметка за позицијата на нејзините западни партнери, пред сѐ на САД, забележува Шнајдер-Детерс. Плашејќи се од реакциите на Русија, Вашингтон, Берлин и други ѝ забранија на Украина да го користи своето оружје на руска територија. САД и другите земји го ублажија тоа ограничување дури во мај 2024 година поради руската офанзива кај Харков, но само за напади врз воени цели во пограничните области и тоа не со сите видови оружје. Украина, на пример, може да користи ракети ATAКMС само на нејзината територија окупирана од Руската Федерација.

САД досега беа воздржани во својот одговор на настаните во Курск, но експертите како Џен Спиндел веруваат дека „имало многу разговори на високо ниво“ меѓу Вашингтон и Киев и дека „во наредните часови и денови, напорите ќе бидат фокусирани на дипломатски обиди за смирување на тензиите - колку што е тоа можно сега“.

До каде можат да напредуваат украинските сили во регионот Курск?

Според Спиндел, украинската операција во областа Курск нема за цел „да се стигне до Москва“. Таа предупредува дека колку повеќе напредуваат украинските вооружени сили, толку е поголем ризикот Русија да успее да го прекине снабдувањето на таа група. Според нејзиното мислење, Украина за да ги постигне своите воени цели, не треба да навлезе длабоко на територијата на Руската Федерација, туку „да напредува до местата од кои се извршуваат нападите и каде се складира оружјето“.

Во исто време, Киев треба да одржува рамнотежа и да ја земе предвид позицијата на САД, смета Спиндел. Досега, според американската професорка, Украина напредувала „доволно за операцијата да биде чувствителна за Руската Федерација, но недоволно за САД и другите партнери на Украина да стравуваат од можна ескалација“. Сè на сè, Спиндел не очекува дека случувањата во регионот Курск ќе донесат „значајни промени“ во текот на самата војна. Таа смета дека „ќе има уште такви операции, а Украина ќе се обиде да постигне ефект на изненадување“. Целта, заклучува Џен Спиндел, е да се „исфрли Русија од рамнотежа“.