Кој може да стане германски државјанин?

Дебатата околу државјанството повторно е разгорена. Последен повод се во Бундестагот усвоените измени, кои се несомнено потребни заради усогласување со актуелниот дух на времето и кои поддржувачите се обидуваат да ги претстават како разбирливи сами по себе.

И навистина, ретко некој ќе стави под знак прашалник дека на лицата кои при натурализацијата дале погрешни или нецелосни податоци, со право смее да им се одземе германското државјанство, останува прашање на определба дали до пет или десет години подоцна.

Попроблематично е тоа што во иднина германското државјанство може да им биде одземено и на луѓе кои од раѓање се Германци. Но, бидејќи тоа важи само за оние кои во странство се бореле на страната на терористички милиции и само тогаш ако поседуваат и друго државјанство, би било прифатливо за најголем дел од граѓаните во земјата.

Намерна нејасност?

Третата промена меѓутоа е симптоматична: во иднина некој може да добие германско државјанство ако покрај досегашните услови, го исполнува и овој - се подредува на германскиот начин на живот и посебно - не е во полигамен брак. Дека луѓе кои живеат во брак со повеќе лица не може да станат германски државјани е разбирливо, во Германија и онака е забранета полигамија. Но, со додатокот „вклопување во германскиот начин на живот“, намерно е создадена нејасна формулација која отвора врати за различни толкувања. 

Вообичаено, кај новите закони постои стремеж кон што попрецизно формулирање заради што поголемо ограничување на просторот за интерпретација. Една германска поговорка вели дека човек пред суд и на отворено море се наоѓа во божји раце. Интенцијата на недвосмислените формулации е ограничување на искушението на правдата да игра улога на господ. Со нејасниот поим „германски начин на живот“, законот постигнува целосна спротивност.

Обновување на дебатата за водечка култура

Имено, се наметнува прашањето: што е всушност германски стил на живеење? Како се покажува дека некој се вклопил? Со тоа што гледа одредена германска телевизиска серија? Или кога игра германската фудбалска репрезентација станува при интонацијата на германската химна и ја пее? Во никој случај не носи шамија? Или, ако веќе има некоја покривка на главата, тогаш само кипа?

Со овој закон се обновува дискусијата околу германска водечка култура. Но, земајќи ги предвид изборните успеси на деснонационалистичката партија АфД и раширениот антиисламизам, оваа често повторувана и постојано во ќорсокак доведувана дебата не добива поголема смисла. И некој кој не пие радо пиво произведено според сите германски прописи, може да биде добар германски државјанин. Дури и оној кој воопшто не пие алкохол, без оглед дали се воздржува од верски причини.

Инсистирањето на „германска водечка култура“ или сега „вклопување во германски стил на живот“ води кон иронизирање на прашањето кој всушност може и смее да биде Германец. Тоа звучи смешно, но не е. Зашто, прашањето за државјанство е сериозна работа. Од него можат да зависат животни судбини. 

Преку буквалниот текст, секој закон го одразува толку истакнуваниот дух на времето на еден закон. Закон за стекнување германско државјанство, кој всушност би требало да зрачи нешто понудувачко, отворено и интегративно, е во духот на дистанцирање.

Повеќе: 

Сѐ поголем број натурализирани Германци со два пасошa

Германија: Двојното државјанство на удар

Тоа можеби соодветствува на актуелното политичко и духовно расположение во Германија, во кое исламот стои под генерален сомнеж како екстремистички и недемократски, бегалците се гледаат како проблем, а поимите „култура на добредојде“ или „добри луѓе“ одамна станаа погрдни изрази. Но, тоа не е концепт за иднинска ориентација. Зашто концептот на изолација потекнува од стари времиња и тоа не од добрите стари времиња.

Што сакаме да бидеме?

Централното прашање имено е не тоа како да се добие германски пасош, кој ветува различни предности, туку: какви се всушност „Германците“? И како да се стане Германец ако некој нема германски родители? Замаглувањето околу некој „германски начин на живот“ обелоденува длабока несигурност во одговорот на прашањето на клучното прашање на идентитетот.

Старите непобитни вистини (пиво, национална химна) не важат веќе без задршки, општеството е во потрага по нови одговори. Што ќе произлезе на крајот, уште е нејасно. Духот на отворено и поканувачко општество човек залудно ќе го бара во новиот закон. А оној кој не се чувствува добредојден, тешко ќе развие ентузијазам за нов, германски идентитет. Но, без оглед на сите обиди за разграничување и овие луѓе можат да станат Германци. Зашто, во Уставот стои: „Германец е ... оној кој поседува германско државјанство.