Barometr Polska-Niemcy: maleje gotowość do pomocy Ukrainie
21 czerwca 2023
16 miesięcy po ataku Rosji na Ukrainę, zarówno Polacy jak i Niemcy w większości nadal popierają politykę swoich władz, której celem jest wszechstronna pomoc dla napadniętego kraju i stosowanie sankcji wobec agresora.
Z opublikowanego w środę (21.06.2023) sondażu Barometr Polska-Niemcy wynika jednak, że w porównaniu z marcem 2022 roku, czyli okresem bezpośrednio po wybuchu wojny, poparcie społeczne dla pomocy Ukrainie w obu krajach wyraźnie zmalało. Obserwowany spadek poparcia jest większy w społeczeństwie niemieckim niż po stronie polskiej.
Sankcje gospodarcze wobec Rosji popiera obecnie 85 proc. Polaków i 57 proc. Niemców. W marcu 2022 roku odsetek zwolenników restrykcji wynosił odpowiednio 90 i 69 proc. Za przekazywaniem Ukrainie sprzętu wojskowego opowiedziało się 76 proc. Polaków i 51 proc. Niemców. W poprzednim badaniu za dostawami broni dla ukraińskiej armii było 87 proc. Polaków i 58 proc. Niemców.
Spada poparcie dla przyjmowania uchodźców
Wyraźnie spadła też aprobata dla przyjmowania uchodźców z Ukrainy – w Niemczech z 79 do 58 proc., a w Polsce z 77 do 61 proc. Odsetek przeciwników polityki otwartych granic dla ukraińskich uciekinierów wzrósł z 11 proc. w obu krajach do 21 proc. w Polsce i aż 29 proc. w Niemczech.
Wyniki sondażu potwierdzają krytyczną ocenę ze strony polskiej dla skali niemieckiej pomocy dla Ukrainy. 36 proc. polskich ankietowanych uważa, że niemiecka pomoc jest za mała, a 22 proc., że jest duża, ale powinna być zwiększona. Zaledwie 14 proc. Polaków uważa, że niemieckie wsparcie Ukrainy jest odpowiednie.
Maleje poczucie zagrożenia ze strony Rosji
Znacząca większość Polaków nadal dostrzega w Rosji zagrożenie – militarne (74 proc.), polityczne (71 proc.) i gospodarcze (61 proc.), chociaż w porównaniu do marca 2022 r. odsetek ten zmalał – wtedy wynosił odpowiednio 79, 77 i 72 proc.
Za potencjalne zagrożenie uważa Rosję także większość Niemców, jednak odsetek osób podzielających tę opinię zmniejszył się znacznie bardziej niż w przypadku Polaków. Obecnie wojskowego i gospodarczego zagrożenia ze strony Rosji obawia się 60 proc. Niemców, a 54 proc. dostrzega także zagrożenie polityczne. W marcu 2022 roku odpowiedzi twierdzącej udzieliło 74,74 i 73 proc. mieszkańców RFN.
Polacy chcą silnej Bundeswehry
Z sondażu wynika, że większość Polaków (59 proc.) popiera wzmocnienie Bundeswehry i uważa, że zwiększy to także bezpieczeństwo Polski. Obawy wynikające z historii Niemiec wyraziło 19 proc. badanych, a 22 proc. nie ma w tej kwestii zdania. Wyniki są niemal identyczne jak w marcu 2022 roku.
„Po raz kolejny wyniki pokazują, że Polacy nie boją się silnego niemieckiego wojska. Mówienie o rozpowszechnionych obawach jest więc szerzeniem nieprawdy. A niestety i w Polsce, i w Niemczech takie hasła były wykorzystywane dla własnych wewnętrznych politycznych celów” – powiedziała Agnieszka Łada-Konefał z Niemieckiego Instytutu Spraw Polskich (DPI) w Darmstadt.
Polacy i Niemcy różnią się w ocenie wpływu wojny na rolę Polski na arenie międzynarodowej. 42 proc. Polaków uważa, że rola ich kraju uległa wzmocnieniu. 32 proc. jest zdania, że rola Polski nie uległa zmianie. Wśród Niemców dominuje (38 proc.) przekonanie, że pozycja Polski w świecie pozostaje bez zmian. Tylko 29 proc. uważa, że rola Polski wzmocniła się.
Czy wojna wzmocniła Polskę, a osłabiła Niemcy?
42 proc. Polaków nie dostrzega zmian pozycji Niemiec na arenie międzynarodowej. 22 proc. uważa, że pozycja Berlina uległa osłabieniu, a tylko 11 proc. jest zdania, że prestiż ich kraju zwiększył się. Niemcy bardziej optymistycznie oceniają skutki wojny dla swojego kraju – 23 proc. uważa, że pozycja Niemiec w świecie wzrosła, a 22 proc. że zmalała. Największa grupa – 37 proc. jest zdania, że prestiż Niemiec pozostał bez zmian.
Autorzy sondażu zwracają uwagę na stosunkowo wysoki odsetek odpowiedzi „nie wiem/trudno powiedzieć” w obu krajach. W Polsce takiej odpowiedzi udzieliło od 22 do 33 proc. respondentów, a w Niemczech od 18 do 31 proc. Po stronie niemieckiej nie jest to tendencja nowa, gdyż niemieccy ankietowani w przeszłości też bardzo często mieli trudności z wydaniem opinii na temat polskiej polityki. Teza, że Niemcy nie znają Polski jest rozpowszechniona. Zdaniem autorów „Barometru” wysoki odsetek niezdecydowanych Polaków jest interesujący, gdyż dotychczas można było odnieść wrażenie, że temat Niemiec i ich polityki jest wszechobecny, a każdy Polak ma na ten temat wyrobione zdanie – zgodnie z polską polaryzacją – skrajnie pozytywne lub negatywne.
Decydują preferencje polityczne
Autorzy „Barometru” wskazują na tradycyjnie silne powiązanie odpowiedzi z preferencjami politycznymi polskich respondentów. W tym kontekście – jak podkreślają – godne uwagi jest silne poparcie dla pomocy Ukrainie w elektoratach wszystkich głównych sił politycznych w Polsce. W PiS i KO poparcie jest najsilniejsze i wynosi 80-90 proc.
Większe różnice dotyczą przyjmowania uchodźców z Ukrainy. Popiera je ponad 80 proc. wyborców KO, niemal 70 proc. wyborców PiS , ale jedynie 41 proc. Konfederacji. Znaczne różnice dotyczą oceny reformy niemieckiej Bundeswehry – pozytywnie ocenia ją 90 proc. wyborców KO oraz 47 proc. wyborców PiS. 35 proc. tych ostatnich uważa, że plany wzmocnienia niemieckiej armii budzą ich niepokój.
Badania zostały przeprowadzone w ramach cyklicznego projektu badawczego Barometr Polska – Niemcy przez Instytut Spraw Publicznych, Niemiecki Instytut Spraw Polskich (DPI), Fundację Konrada Adenauera i Fundację Współpracy Polsko--Niemieckiej. Za realizację badań odpowiadała firma KANTAR PUBLIC. Badanie zostało przeprowadzone na reprezentatywnej grupie tysiąca mieszkańców Polski i tysiąca mieszkańców Niemiec w wieku od 18 do 75 lat w dniach od 16 do 26 maja 2023 roku.