FAZ: Niemcy zawieszają Dialog Petersburski z Rosją
28 maja 2021
Informację o planach zawieszenia na czas nieokreślony prac Dialogu Petersburskiego, czyli forum dyskusji społeczeństwa obywatelskiego z Rosji i Niemiec, podał w piątek (28.05.2021) niemiecki dziennik „Frankfurter Allgemeine Zeitung”. Ma to być reakcja Berlina na środową decyzję rosyjskiej Prokuratury Generalnej, która uznała trzy niemieckie organizacje pozarządowe za "niepożądane organizacje zagraniczne”, co faktycznie oznacza zakaz działalności.
Chodzi o Forum Rosyjskojęzycznych Europejczyków, Centrum Nowoczesności Liberalnej i Wymianę Niemiecko-Rosyjską. Zarzucono im, że stanowią „zagrożenie dla podstaw porządku konstytucyjnego i bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej”. Za współpracę z tymi organizacjami grożą teraz w Rosji wysokie kary finansowe. Decyzję Moskwy skrytykowała Unia Europejska.
Niemieckie Stowarzyszenie Dialog Petersburski potwierdziło w piątek jedynie to, że planowane na 8 i 9 lipca wspólne ze stroną rosyjską posiedzenie zarządu forum w Moskwie zostaje odwołane. Z kolei główne spotkanie Dialogu Petersburskiego planowane na połowę października w Kaliningradzie odbędzie się tylko wówczas, jeżeli wszystkie organizacje będą mogły swobodnie wziąć w nim udział.
– Rosyjski rząd kontynuuje kurs konfrontacji ze społeczeństwem obywatelskim – oświadczył przewodniczący Dialogu Petersburskiego ze strony niemieckiej Ronald Pofalla. Jego zdaniem utrudnianie pracy i kryminalizacja organizacji pozarządowych osiągnęły poziom nie do zniesienia.
Cios dla relacji z Rosją
Już w środę wieczorem (26.05.2021) szef niemieckiej dyplomacji Heiko Maas zaapelował do rosyjskich władz o wycofanie się z tej decyzji, którą uznał, za „bolesny cios” dla niemieckich starań o lepsze relacje z Rosją. Zakazane organizacje otrzymywały dofinansowanie z niemieckiego MSZ.
Także koordynator niemieckiego rządu ds. współpracy z Rosją Johann Saathof z SPD wezwał rosyjskie władze do cofnięcia decyzji i uznał, że zarzuty, jakoby działalność niemieckich organizacji stanowiła jakiekolwiek zagrożenie dla Rosji są „absurdalne”.
Wiceprzewodniczący klubu parlamentarnego rządzącej chadecji CDU/CSU Johan Wadepuhl powiedział „FAZ”, że zakazanie działalności organizacjom zaangażowanym na rzecz dialogu rosyjsko-niemieckiego jest „nie do przyjęcia”. Dlatego „praca Dialogu Petersburskiego zostanie przerwana” – dodał.
Atak na porozumienie między narodami
Zdaniem polityka niemieckiej chadecji Moskwa próbuje dzielić partnerów na tych nielubianych i tych jeszcze tolerowanych. „Nie będziemy brać udziału w tej grze” – powiedział Wadepuhl, który zasiada w zarządzie Dialogu Petersburskiego. Dwie z organizacji uznanych za niepożądane przez Moskwę mają przedstawicieli w Dialogu Petersburskim.
Także niemieccy Zieloni opowiedzieli się za zawieszeniem prac tego forum. Szefowa klubu parlamentarnego Katrin Goering-Eckardt i poseł Manuel Sarrazin uznali decyzję Moskwy za „atak na porozumienie między narodami” i zaapelowali o poszukiwanie nowych dróg wsparcia społeczeństwa obywatelskiego w Rosji.
„Dialog Petersburski powinien zostać zawieszony do czasu, aż uznanie organizacji za niepożądane zostanie uchylone” – powiedziała „FAZ” posłanka Zielonych Marieluise Beck, również członkini zarządu forum i dyrektorka na Europę Wschodnią zakazanego think-tanku Centrum Nowoczesności Liberalnej.
Kontrowersyjne forum
Niemiecka Fundacja Heinricha Boella opublikowała w czwartek oświadczenie wyrażające solidarność z organizacjami zakazanymi przez Rosję. „W takich okolicznościach nie można sobie wyobrazić zwykłej kontynuacji Dialogu Petersburskiego” – oświadczono w piśmie, pod którym podpisało się 25 znanych naukowców, dziennikarzy i organizacji, które zajmują się Rosją.
Dialog Petersburski został założony w 2001 roku przez prezydenta Władimira Putina i ówczesnego kanclerza Niemiec Gerharda Schroedera. Miał być forum wymiany poglądów między przedstawicielami społeczeństw obywatelskich Niemiec i Rosji. W cyklicznych spotkaniach tego forum, odbywających się przy okazji konsultacji międzyrządowych, często uczestniczyli przywódcy, czołowi polityce, ludzie gospodarki i kultury.
Już w przeszłości nie brakowało głosów krytykujących formułę Dialogu Petersburskiego i zarzucających Rosji, że wykorzystuje forum do celów propagandowych. Po aneksji Krymu przez Rosję i wybuchu konfliktu na wschodzie Ukrainy w 2014 roku odwołano zaplanowane spotkanie dialogu w Soczi.
Długa lista zarzutów
Jak zauważa „FAZ”, decyzja Rosji nie była całkiem nieoczekiwana. W połowie kwietnia niemiecki ambasador w Moskwie Geza Andreas von Geyr uczestniczył w spotkaniu członków „komisji ds. badania informacji na temat ingerowania obcych państw w sprawy Federacji Rosyjskiej”. Agencja Tass informowała wówczas, że komisja zwróciła dyplomacie uwagę na „wieloletnie destrukcyjne ingerowanie” w sprawy Rosji trzech wspomnianych organizacji, jak również związanej z Zielonymi Fundacji Heinricha Boella. Zarzucono im próby „usprawiedliwiania działalności terrorystycznej” i sprzeciw wobec rosyjskich projektów energetycznych. Ten ostatni zarzut dotyczył zapewne krytyki gazociągu Nord Stream 2. Twierdzono również, że organizacje te wspierają „nastroje separatystyczne i nacjonalistyczne” oraz „nietradycyjne wartości wśród młodzieży”, dyskredytują walkę Rosji z pandemią koronawirusa oraz próbują „zniekształcać historię Rosji”.