Koronawirus. Wariant Omikron pod lupą naukowców
3 grudnia 2021
Co mówią naukowcom mutacje w wariancie Omikron?
Naukowcy ustalili, że wariant Omicron ma 32 mutacje w samym białku spike. Wirus wykorzystuje białko spike do przyłączania się do naszych komórek i infekowania nas. Piętnaście z tych mutacji dotyczy części białka spike, które wiąże się ze specyficznymi przeciwciałami i receptorami ACE-2. Koronawirus wykorzystuje receptory ACE-2, które można znaleźć chociażby w naszych nosach, aby dostać się do organizmu.
Mikrobiolodzy uważają, że mutacje Omikronu mogą ułatwiać wirusowi infekowanie nas poprzez receptory ACE-2. Jak twierdzą, możliwe jest również, że nowy wariant unika naszych systemów odpornościowych lepiej niż inne warianty.
W związku z tym badacze przyglądają się trzem specyficznym mutacjom w tak zwanym miejscu rozszczepienia furiny. Furina jest enzymem, którego wirusy, jak SARS-CoV-2, ale także grypa, denga, HIV i wiele innych, potrzebują, aby uzyskać pełną funkcjonalność; furina w zasadzie więc pomaga wirusowi rozwijać się jako choroba w naszym organizmie. Stąd – według naukowców – jeśli Omikronowi łatwiej jest nas zainfekować i stać się w pełni funkcjonalnym, może on również rozprzestrzeniać się szybciej; będzie miał wyższy wskaźnik transmisji.
Ciągły brak pewności wobec skutków Omikronu
W niektórych częściach południowej Afryki zanotowano wysokie wskaźniki infekcji spowodowanych Omikronem. To sugeruje, że są to prawdopodobne teorie. Ale w tej chwili – tylko teorie. Nie zostały jeszcze udowodnione w badaniach naukowych. I te badania również będą musiały zostać zweryfikowane.
„Nie jest jeszcze jasne, czy zakażenie wariantem Omikron powoduje przebieg choroby cięższy w porównaniu do zakażeń innymi wariantami, w tym wariantem Delta – stwierdziła Światowa Organizacja Zdrowia w pisemnym oświadczeniu dla DW we wtorek (30.11.2021).
„Wstępne dane sugerują, że w RPA wzrasta odsetek hospitalizacji, ale może to być spowodowane rosnącą ogólną liczbą osób zakażonych, a nie wynikiem konkretnego zakażenia Omikronem” – napisał rzecznik WHO.
Nie jest również jasne – ale możliwe – że lekarze będą musieli dostosować terapię do leczenia osób, które ciężko zachorują w wyniku zakażenia wariantem Omikron. Na przykład, nowy wariant może nie reagować na terapie obecnie stosowane w leczeniu chorych pacjentów zakażonych innymi wariantami. Naukowcy nazywają to unikaniem odporności, szczepionki lub leczenia.
„Obecnie nie ma żadnych informacji sugerujących, że objawy związane z Omikronem różnią się od objawów przy innych wariantach” – jak przekazała DW Światowa Organizacja Zdrowia: „Początkowo zgłaszane infekcje dotyczyły osób młodszych, u których przebieg choroby zwykle jest łagodniejszy. Jednak zrozumienie, jak poważne są skutki wariantu Omikron, zajmie od kilku dni do kilku tygodni."
Omikron i Delta mają trzy wspólne mutacje. Chociaż istniejące testy antygenowe i PCR mogą wykryć wariant Omikron, jedna z tych mutacji może wpływać na zdolność do wykrywania tego wariantu poprzez zliczanie przeciwciał.
Jak skuteczne są szczepionki wobec wariantu Omikron?
Naukowcy zastrzegają, że potrzebują więcej danych zanim będą w stanie opublikować jakiekolwiek wnioski.
Prezes firmy farmaceutycznej Moderna ostrzegł również, że może nastąpić „istotny spadek” skuteczności istniejących szczepionek COVID przeciwko wariantowi Omikron. Stephane Bancel nie potrafił jednak powiedzieć, jak istotny. „Musimy poczekać na dane” – zastrzegał w wywiadzie dla „Financial Times” we wtorek (30.11.2021). Jak dodał, „ale wszyscy naukowcy (z którymi rozmawiałem) mówią: ”.
Tymczasem, jak również we wtorek powiedział w wywiadzie dla portalu naukowo-medycznego STAT dyrektor naukowy i prezes ds. badań i rozwoju w koncernie Pfizer, Mikael Dolsten, jego firma ma nadzieję, że szczepienia przypominające dadzą wystarczającą ochronę przed wariantem Omikron.
BioNTech-Pfizer, Moderna oraz Johnson & Johnson pracują nad szczepionką skuteczną wobec mutacji wariantu Omikron.
Na konferencji prasowej w poniedziałek, południowoafrykański ekspert ds. chorób zakaźnych powiedział, że istniejące szczepionki prawdopodobnie są skuteczne przeciwko Omikronowi. – Szczepionka powinna dać radę w zapobieganiu hospitalizacji – oświadczył profesor Salim Abdool Karim. Ale to – jak dodał – tylko „prawdopodobny” scenariusz, oparty na dotychczasowej skuteczności szczepionek przeciwko innym wariantom oraz na do tej pory zebranych informacjach na temat wariantu Omikron.
W raporcie opublikowanym 28 listopada WHO napisała: „Pomimo niepewności, rozsądnie jest założyć, że obecnie dostępne szczepionki w jakimś stopniu chronią przed ciężkim przebiegiem choroby oraz i śmiercią”, które mogą być spowodowane przez wariant Omikron.
Czy były już przypadki śmiertelne?
W raporcie z 28 listopada WHO podała, że nie odnotowano żadnych zgonów spowodowanych wariantem Omikron. Wariant ten został po raz pierwszy wykryty w drugim tygodniu listopada.
Gdy 30 listopada DW zapytała, czy w międzyczasie odnotowano jakieś zgony, WHO nie podała konkretnych liczb, ale napisała w swoim oświadczeniu, że „wszystkie warianty COVID-19, w tym wariant Delta, który dominuje na całym świecie, mogą powodować poważne choroby lub śmierć, w szczególności u osób najbardziej narażonych, dlatego zapobieganie jest zawsze kluczowe.”
WHO: Ozdrowieńcy nie są odporni
Tymczasem w czwartek (02.12.2021) Światowa Organizacja Zdrowia poinformowała, że przebycie infekcji koronawirusem nie daje odporności na nowy wariant.
– Sądzimy, że wcześniejsze zakażenie nie chroni przed Omikronem – powiedziała Anne von Gottberg, infekcjolog z Narodowego Instytutu Chorób Zakaźnych w RPA na briefingu regionalnego biura WHO w Afryce.
Ekspert dodała, że kwestia ta jest nadal badana. Wstępne obserwacje sugerują, że osoby, które już zostały zakażone Omikronem, mogą ponownie zachorować na COVID-19, jednak objawy są w takiej sytuacji często mniej nasilone.
Według Anne von Gottberg, istniejące szczepionki powinny nadal chronić przed ciężkimi chorobami.
Według WHO, wariant Omikron został już wykryty w ponad 20 krajach, w tym w Niemczech. Indie w czwartek zgłosiły dwa pierwsze przypadki Omikrona. W południowym stanie Karnataka, wariant ten wykazały testy dwóch mężczyzn w wieku 66 i 46 lat, jak poinformował przedstawiciel resortu zdrowia. Teraz są badane osoby w kręgu ich kontaktów rodzinnych i społecznych.
Centrum Kontroli i Prewencji Chorób Unii Afrykańskiej (Africa CDC) ostrzegło przed paniką związaną z nowym wariantem Omikron. – Nie ma powodów do paniki – zapewniał na konferencji prasowej szef Africa CDC. Uspokajał: „Nie jesteśmy bez ochrony”.
Unia Afrykańska – podkreślił John Nkengasong – wprawdzie jest zaniepokojona, ale „nie uważa, że tej sytuacji nie da się opanować”. Jego agencja przygotowywała się na nowy wariant koronawirusa „już od dłuższego czasu”.
Wskaźnik szczepień w Afryce jest jednak bardzo niski. Tylko 7 procent z 1,2 miliarda mieszkańców jest w pełni zaszczepionych. Wynika to w szczególności z niewystarczającej podaży szczepionek na kontynencie oraz z wyraźnego w wielu miejscach sceptycyzmu wobec szczepień.
(DW, AFP/ jak)