Pożegnalne przemówienie Gaucka: Wyzwania w trudnych czasach

Prezydent Niemiec Joachim Gauck w swoim pożegnalnym przemówieniu domagał się „zdolnej do obrony” demokracji, w której możliwe jest „prowadzenie sporów”. W przemówieniu wygłoszonym przed około 200 gośćmi w pałacu Bellevue Gauck przypomniał o swoim inauguracyjnym przemówieniu w 2012 roku: – Teraz, po prawie pięciu latach, większy wpływ ma na mnie świadomość, że tym demokratycznym i stabilnym Niemcom grożą także niebezpieczeństwa – powiedział. Dodał, że potrzebne będą „wielkie wysiłki na przyszłość”. W tym kontekście Gauck wymienił kryzys Unii Europejskiej ze zbliżającym się opuszczeniem Wspólnoty przez Wielką Brytanię, ale także wojny na Bliskim Wschodzie, we wschodniej Ukrainie i aneksję Krymu przez Rosję. Uwidoczniły one ograniczone możliwości działania niemieckiej i europejskiej polityki zagranicznej. Gauck zwrócił ponadto uwagę na zagrożenie ze strony islamistycznych terrorystów. Nowe wyzwania dla porządku międzynarodowego i stosunków transatlantyckich rodzi także objęcie władzy przez nowego prezydenta Stanów Zjednoczonych, Donalda Trumpa.

Silne państwo i więcej odpowiedzialności

W debacie na temat konsekwencji po zamachach terrorystycznych w Niemczech Gauck opowiedział się za silnym państwem. – Państwo prawa traci, jeśli w walce z przemocą i terroryzmem okaże się słabe czy nawet bezradne – powiedział prezydent Niemiec. – Więcej bezpieczeństwa nie zagraża demokracji, tylko jest konieczne do jej ochrony – dodał.

W polityce międzynarodowej Gauck potwierdził swój postulat przejęcia przez Niemcy większej odpowiedzialności. – Biorąc pod uwagę obecne wyzwania i nasze możliwości moglibyśmy i powinniśmy zrobić dużo więcej – apelował Gauck. Niemcy i Europa powinny wzmocnić swoje wysiłki na rzecz obrony, by nie stać się pionkiem interesów innych stron. – To istota zdolnej do obrony demokracji – skonstatował. 

Skuteczna obrona

W pożegnalnym przemówieniu prezydent Niemiec podkreślił także konieczność wspólnych wysiłków; demokracja to nie „polityczny dom wysyłkowy”, tylko „współkształtowanie własnego losu” – stwierdził. 

Gauck mówił ponadto o europejskiej polityce migracyjnej i nawiązał do sytuacji w Niemczech. O ile udało się znacznie ograniczyć w Europie i Niemczech liczbę uchodźców i nielegalnych imigrantów, wiadomo, że „bez skutecznej ochrony zewnętrznych granic Europy, bez uregulowania europejskiej polityki migracyjnej, a ostatecznie bez poprawy warunków życia w krajach, z których przybywają imigranci, kryzysy będą występować także w przyszłości” – stwierdził. W kierunku wschodnioeuropejskich sąsiadów powiedział, że popiera „wzmożone europejskie starania obronne, co nie wyklucza dalszych dyplomatycznych starań o deeskalację”. – I wstawiam się za niedwuznacznym wyjaśnieniem wobec naszych wschodnioeuropejskich sojuszników: obowiązek udzielenia pomocy ze strony NATO obowiązuje w pełnej formie – podkreślił Joachim Gauck.

„Żyjemy w trudnych czasach”

Gauck odniósł się także do rosnących populistycznych tendencji, namawiając do ofensywnej i wytrzymałej kultury debaty. – Wymiana i dyskusja są tlenem otwartego społeczeństwa, a spór jego ożywiającym elementem – stwierdził, nawołując do „ostrych sporów”, ale z „szacunkiem i odpornością”. – Żyjemy w trudnych czasach – powiedział na zakończenie Gauck. – Często trudno rozróżnić między prawdą a fałszem.

Kadencja Joachima Gaucka kończy się w marcu. Wybory jego następcy odbędą się 12 lutego. Kandydatem największych partii jest obecny szef dyplomacji Frank-Walter Steinmeier. 

dpa / Katarzyna Domagała