1. Przejdź do treści
  2. Przejdź do głównego menu
  3. Przejdź do dalszych stron DW

Turcja. Wielka wymiana więźniów między Rosją a Zachodem

1 sierpnia 2024

Po długich negocjacjach między Moskwą, Waszyngtonem i Berlinem Rosja i Zachód wymieniły więźniów - potwierdził rzecznik niemieckiego rządu.

https://p.dw.com/p/4j0ib
Rosyjski samolot rządowy na lotnisku w Ankarze. W tle terminal i wieża kontroli lotów
Rosyjski samolot rządowy na lotnisku w Ankarze (1.08.24)Zdjęcie: Tunahan Turhan/REUTERS

Jak podał między innymi tygodnik „Der Spiegel” około południa zarówno z Rosji jak i z Niemiec w kierunku Ankary wystartowały samoloty rządowe. To tam po południu doszło do wymiany więźniów. Potwierdził to zarówno rzecznik rządu Niemiec jak i Biały Dom. 

Na pokładzie rosyjskiej maszyny znajdował się m. in. amerykański dziennikarz Evan Gershkovich, skazany w 2023 przez rosyjski sąd za rzekome szpiegostwo. Według niepotwierdzonych informacji Rosjanie mieli wymienić także opozycjonistów m.in. Władimia Kara-Mursę, Ilję Jaszyna i Kevina Licka oraz innego Amerykanina – Paula Whelana. 

Rosjanie wymienili także Niemca Rico Kriegera, skazanego niedawno przez białoruski sąd na karę śmierci, Dietera Woronina, oskarżanego o współpracę z niemieckim wywiadem oraz Patricka Schöbela, aresztowanego za posiadanie marihuany. Kanclerz Niemiec Olaf Scholz zapowiedział, że osobiście powita zwolnionych na lotnisku Kolonia/Bonn.

W sumie w ramach wymiany więźniów Rosjanie zwolnili 16 osób.

Na pokładzie samolotu z Berlina znajdował się z kolei tzw. morderca z parku Tiergarten - Wadim Krasikow, skazany w Niemczech za zamordowanie w Berlinie na zlecenie rosyjskich specsłużb czeczeńsko-gruzińskiego dysydenta.

Evan Gershkovich przed sądem
Reporter "Wall Street Journal" Evan Geshkovich został skazany w Rosji za rzekome szpiegostwoZdjęcie: Sverdlovsk Regional Court/Handout/REUTERS

Wielokrotne wymiany więźniów

Odkąd władzę w Rosji objął Władimir Putin, tego typu wymiany miały miejsce wielokrotnie. W ostatnim czasie 7 września 2019 r., na kilka lat przed rosyjską inwazją na Ukrainę na pełną skalę, skazani i uwięzieni obywatele Rosji i Ukrainy zostali wymienieni w formacie „35 za 35” na lotniskach w Moskwie i Kijowie. Wśród osób przekazanych Moskwie znaleźli się wtedy były dowódca obrony przeciwlotniczej samozwańczej „Donieckiej Republiki Ludowej” Władimir Cemach i szef ukraińskojęzycznej redakcji rosyjskiej państwowej agencji informacyjnej RIA Nowosti Kiriłł Wyszynski.

Według międzynarodowego kolektywu badawczego „Bellingcat”, Cemach był świadkiem zestrzelenia malezyjskiego Boeinga MH17 nad Donbasem, który leciał z Amsterdamu do Kuala Lumpur. Prawdopodobnie ukrył system rakietowy obrony powietrznej Buk, który uderzył w samolot i był w kontakcie z osobami obsługującymi ten system. Po wymianie Rosja odmówiła ekstradycji Cemacha do Holandii, która już wcześniej wysunęła wobec niego podejrzenia w procesie dotyczącym MH17. Według ukraińskich mediów, Cemach rzekomo powrócił do Donbasu.

W zamian do Kijowa powróciło 24 marynarzy przetrzymywanych przez Rosję na Morzu Czarnym oraz ukraiński reżyser filmowy Ołeh Sencow. Został on uprowadzony przez rosyjskie siły bezpieczeństwa na Krymie 11 maja 2014 roku. Moskwa oskarżyła go o stworzenie grupy terrorystycznej i planowanie ataków na półwyspie zaanektowanym przez Rosję. W sierpniu 2015 r. pochodzący z Krymu Sencow został skazany na 20 lat więzienia. Utrzymywał jednak, że jest niewinny i wielokrotnie twierdził, że był torturowany. Sprawa wywołała międzynarodowe poruszenie. Od czasu szeroko zakrojonej rosyjskiej inwazji, Sencow walczył w szeregach ukraińskiej armii na linii frontu.

Ołeh Sencow ze słuchawkami na szyi
Ukraiński reżyser Ołeh Sencow został uprowadzony przez Rosjan i wymieniony w 2019 rokuZdjęcie: Yuriy Grigorovich

Wymiana Jaroszenki na Reeda

27 kwietnia 2022 r. do Rosji powrócił pilot Konstantin Jaroszenko, który został skazany na 20 lat więzienia w USA za przemyt narkotyków i odsiedział tam ponad 10 lat. Został on wymieniony na obywatela USA Trevora Reeda, byłego żołnierza piechoty morskiej odbywającego karę więzienia w Rosji. Wymiana miała miejsce w Stambule.

Teksańczyk Reed odwiedził Moskwę i został aresztowany w sierpniu 2019 r. za rzekomą kłótnię z dwiema kobietami na ulicy i agresywne zachowanie wobec funkcjonariuszy policji. 30 lipca 2020 r. moskiewski sąd uznał go za winnego użycia przemocy wobec funkcjonariusza, która zagrażała życiu lub zdrowiu i skazał go na dziewięć lat więzienia. Reed skarżył się na warunki panujące w więzieniu i rozpoczął strajk głodowy.

Rosjanin Konstantin Jaroszenko, pilot i właściciel firmy Rostavia, został aresztowany w Liberii 28 maja 2010 r., a następnie przywieziony do USA. Jaroszenko został oskarżony o zorganizowanie międzynarodowej operacji przemytu kokainy. Według władz USA, Rosjanin planował przetransportować cztery tony narkotyków z Kolumbii do Afryki. Jaroszenko nie przyznał się do winy. 7 września 2011 roku został skazany na 20 lat więzienia.

Wiktor But prowadzony przez zamaskowanych strażników
Wiktor But (w środku) zwany "handlarzem śmiercią" odsiadywał w USA 25 lat więzieniaZdjęcie: Natthawat Wongrat/Zuma/picture alliance

Wymiana Griner za Buta

8 grudnia 2022 r. koszykarka reprezentacji USA Brittney Griner została wymieniona na lotnisku w Abu Zabi na obywatela Rosji Wiktora Buta, który odbywał karę więzienia w USA za handel bronią.

Griner, która grała w rosyjskim klubie UMMC Ekaterinburg, została aresztowana w marcu 2022 roku. W bagażu zawodniczki, która wracała do Rosji z Nowego Jorku, na moskiewskim lotnisku Szeremietiewo znaleziono e-papierosa i wkłady wypełnione olejem z konopi indyjskich. W sierpniu została uznana za winną przemytu i posiadania narkotyków. Została skazana na dziewięć lat więzienia i grzywnę w wysokości miliona rubli (równowartość około 10 000 euro).

Wiktor But został nazwany „baronem zbrojeniowym” i „handlarzem śmiercią”. Według władz USA rosyjski przedsiębiorca był uważany za jednego z największych nielegalnych handlarzy bronią na świecie. W 2008 r. agenci amerykańskiej Drug Enforcement Administration (DEA) zwabili Buta do Bangkoku pod przykrywką „kolumbijskich rebeliantów”, rzekomo w celu sfinalizowania transakcji na dostawę nowoczesnej broni. 6 marca tego samego roku został aresztowany przez tajlandzką policję i ekstradowany do USA w połowie listopada 2010 roku. 5 kwietnia 2012 r. sąd federalny w Nowym Jorku skazał Buta na 25 lat więzienia.

Chcesz skomentować nasze artykuły? Dołącz do nas na facebooku! >>

Dudek Bartosz Kommentarbild App
Bartosz Dudek Redaktor naczelny Sekcji Polskiej DW