Ubezpieczenie chorobowe dla obcokrajowców w RFN [INFORMATOR]

Długo planowany urlop stał się rzeczywistością. Niestety, choroba lub ból zęba skomplikowały Twój pobyt w Niemczech. Co począć? Ważne jest, by jeszcze przed wyjazdem za granicę zaopatrzyć się w Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ; w Niemczech używa się angielskiego skrótu EHIC) lub prowizoryczny certyfikat zastępczy. Oba dokumenty potwierdzają prawo do korzystania z rzeczowych świadczeń zdrowotnych, czyli dostępu do opieki lekarskiej, badań i leków. Karta jest bezpƚatna, a jej wydaniem zajmuje się odpowiedni dla miejsca zamieszkania wojewódzki oddział Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ).

Karta wydawana jest, gdy celem podróży jest nauka, praca lub wypoczynek na terytorium Europejskiego Obszaru Gospodarczego (czyli terytorium Unii Europejskiej, Norwegii, Islandii i Liechtensteinu) oraz Szwajcarii. W odróżnieniu od europejskich kart wydawanych przed niemieckie kasy chorych, karty wydawane przez NFZ mają stosunkowo krótki okres ważności (od 42 dni do 5 lat). Dobrze mieć to na uwadze i sprawdzić ważność karty przed planowanym wyjazdem. EKUZ nie wystarczy jednak, kiedy celem wyjazdu jest poddanie się leczeniu w Niemczech. W takim wypadku wymagana jest wcześniejsza zgoda NFZ.

Wyjazd na studia

Każdy Polak, który zamierza podjąć studia na niemieckiej uczelni, musi przedłożyć dowód ubezpieczenia zdrowotnego. Bez tego nie uzyska immatrykulacji. Dla tych, którzy podlegają ubezpieczeniu zdrowotnemu w Polsce, wystarczy EKUZ.

Ważne jest, aby związane z tym formalności załatwić jeszcze przed przyjazdem do Niemiec, ponieważ przy zapisie na uczelnię konieczne już będzie stosowne zaświadczenie. Najlepiej zasięgnąć wcześniej informacji w Akademickim Biurze dla Cudzoziemców (AAA) wybranej uczelni na temat dokumentów wymaganych do uznania polskiego ubezpieczenia zdrowotnego.

W niektórych przypadkach również prywatne ubezpieczenie zdrowotne, zawarte i opłacane w Polsce, może być uznane w Niemczech. Posiadacz takiej polisy powinien skierować się do ubezpieczalni i zapytać o warunki. Jeśli opłacane w Polsce ubezpieczenie zostanie uznane, przyszły student potrzebuje do immatrykulacji zaświadczenie, że jest zwolniony z obowiązku ustawowego ubezpieczenia zdrowotnego. Osoba taka nie może jednak w trakcie studiów wstąpić do publicznej kasy chorych.

Jeżeli ubezpieczenie zdrowotne nie zostanie uznane w Niemczech, przyszły student musi ubezpieczyć się w niemieckiej kasie chorych. W publicznej kasie chorych trzeba na to wydać około 80 euro miesięcznie. Po ukończeniu 30. roku życia (lub 14. semestru) opłata jest średnio dwukrotnie wyższa. Ci, którzy w momencie rozpoczęcia studiów ukończyli już 30 lat, mogą ubezpieczyć się jedynie prywatnie.

Kto chce wziąć udziaƚ w przygotowującym do studiów kursie języka niemieckiego, nie może ubezpieczyć się w publicznej kasie chorych. W tym przypadku musi wybrać ubezpieczenie prywatne. Po zakończeniu kursu może przejść na okres studiów do publicznej kasy chorych (pod warunkiem, że nie ma skończonych 30 lat).

Do pracy w Niemczech

EKUZ powinien posiadać także pracownik delegowany do pracy na terenie Niemiec. W razie wypadku przy pracy lub choroby nabytej podczas delegacji, pracownicy oddelegowani mają prawo do takich samych świadczeń zdrowotnych, jak obywatel danego kraju. Jednak prawo do wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, prawo do zasiłku chorobowego i świadczeń, wynikających z niezdolności do pracy, określają polskie przepisy.

Instytucja ubezpieczenia zdrowotnego pracownika w państwie delegującym pokrywa koszty leczenia w Niemczech w takiej wysokości, w jakiej poniosłaby koszty w przypadku leczenia w państwie zatrudnienia. Jeżeli koszty te są wyższe, musi je pokryć pracodawca lub pracownik. Dlatego NFZ zaleca ewentualne zawarcie umowy ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków w podróży i kosztów leczenia za granicą.

Inaczej pracownik przygraniczny, czyli osoba pracująca na własny rachunek lub zatrudniona w państwie członkowskim innym niż państwo zamieszkania i do którego wraca każdego dnia, lub co najmniej raz w tygodniu. Pracownik przygraniczny jest objęty ubezpieczeniem zdrowotnym w państwie, w którym pracuje. Osobie takiej przysługuje pełen zakres świadczeń zdrowotnych, zarówno w państwie zatrudnienia, jak i państwie zamieszkania.

Do lekarza w Niemczech

W razie choroby lub konieczności leczenia stomatologicznego należy wybrać lekarza mającego umowę z publiczną kasą chorych. Poza godzinami pracy praktyk lekarskich można się zwrócić bezpośrednio do przychodni szpitalnych. W nagłych przypadkach numer alarmowy w Niemczech to 112.

W każdym przypadku należy przedstawić dokument potwierdzający prawo do korzystania z usług medycznych (EKUZ lub certyfikat) oraz dowód osobisty lub paszport (ten ostatni jest preferowany). Przyjmujący lekarz zażąda kserokopii karty. Dlatego warto mieć przy sobie już kilka gotowych kopii.

U lekarza pacjent otrzyma druk 81 (dostępny również w języku polskim), na którym powinien podać m. in. planowany czas pobytu w Niemczech, podpisać oświadczenie, że nie przybył do Niemiec w celu otrzymania leczenia oraz wskazać niemiecką kasę chorych, która rozliczy udzielone mu świadczenia (do wyboru jest m.in.: AOK, BKK, TK, IKK, DAK).

Na podstawie EKUZ przysługują świadczenia medyczne w zakresie niezbędnym z medycznego punktu widzenia. Lekarz udzielający pomocy ustala, czy dane świadczenie jest niezbędne w konkretnym przypadku, biorąc pod uwagę jego charakter oraz przewidywany okres pobytu za granicą. Pod względem prawa do świadczeń polski ubezpieczony będzie w Niemczech traktowany jak osoba, która jest ubezpieczona w niemieckim systemie opieki zdrowotnej. Leczenie szpitalne lub specjalistyczne wymaga skierowania.

Jeżeli przyjmujący lekarz nie zna procedury postępowania wobec pacjentów posiadających EKUZ, można się zwrócić o pośrednictwo do niemieckiej instytucji łącznikowej DVKA (Deutsche Verbindungsstelle Krankenversicherung Ausland) w Bonn.

Zapomniałeś karty?

Zapomnienie EKUZ nie powinno mieć wpływu na leczenie. – Lekarz lub placówka zdrowotna mogą jednak wymagać zapłaty pełnego kosztu albo zaliczkowej wpłaty pewnej części swego honorarium – wyjaśnia Franz-Peter Kampmann z DVKA. W takim przypadku należy jak najszybciej skierować się do NFZ z prośbą o przesłanie faksem lub pocztą elektroniczną prowizorycznego certyfikat zastępczego. – Jeśli pacjent dostarczy lekarzowi ten dokument w ciągu 10 dni od pierwszego skorzystania ze świadczeń zdrowotnych, lekarz jest zobowiązany do zwrotu zapłaconego honorarium – mówi Kampmann.

Jeśli w czasie pobytu w Niemczech pacjent stanie się niezdolny do pracy, lekarz udzielący pomocy wystawi stosowne zaświadczenie. Zaświadczenie to ubezpieczony powinien jak najszybciej przekazać do właściwej instytucji ubezpieczenia zdrowotnego.

Dopłaty do świadczeń

W przypadku korzystania ze świadczeń medycznych w Niemczech obowiązują dopłaty. Za środki lecznicze (w wysokości 10 proc. ceny i 10 euro za przepisanie środka), za leki i materiały opatrunkowe (10 proc. ceny, między 5 a 10 euro), za leczenie szpitalne (10 euro za dzień i nie więcej niż za 28 dni w ciągu roku). Z dopłat tych zwolnione są dzieci i młodzież do 18. roku życia.

Inaczej wygląda sprawa z transportem sanitarnym, który w Niemczech zapewniają instytucje niezwiązane ze szpitalami. Przewoźnikowi należy okazać EKUZ, a jeśli to niemożliwe, należy to zrobić później po otrzymaniu rachunku za transport.

Za transport sanitarny do szpitala na terytorium Niemiec obowiązuje dopłata w wysokości 10 proc., jednak nie mniej niż 5 euro i nie więcej niż 10. Koszty przewozu na leczenie ambulatoryjne są refundowane tylko w wyjątkowych przypadkach.

EKUZ nie zapewnia pokrycia kosztów transportu medycznego do Polski oraz obowiązujących w Niemczech dopłat pacjenta za świadczenia medyczne. Aby uniknąć obciążenia tymi kosztami, pomocne może się okazać wykupienie dodatkowego prywatnego ubezpieczenia.

Zwrot kosztów

W przypadku obciążenia opłatą za usługi medyczne można uzyskać zwrot tych kosztów po powrocie do Polski, składając wniosek do właściwego ze względu na miejsce zamieszkania oddziału wojewódzkiego NFZ. W celu uzyskania zwrotu kosztów leczenia należy przedstawić oryginały rachunków i recept oraz dowody zapłaty. Ubezpieczony ponosi jednak część kosztów związanych z udzielonymi świadczeniami rzeczowymi (dopƚaty będące udziaƚem wƚasnym) i koszty te nie podlegają refundacji przez NFZ.

Więcej szczegóƚów na stronie: ehic.europa.eu

Katarzyna Domagała-Pereira

red. odp.: Małgorzata Matzke