Dokumenta o Aušvicu - svetska baština

Prvi „Frankfurtski proces" zločincima iz Aušvica (1963-1965) izneo je na svetlo dana jezivu preciznost sa kojom su ubijani milioni Jevreja, Roma i Sinta kao i politički protivnika nacističke diktature. Sistematsko ubijanje i „uništavanje radom", kako su to u svojim dokumentima zvali Nacionalsocijalisti, prvi put je postalo poznato široj javnosti, ne samo onoj u Zapadnoj Nemačkoj.

UNESCO je dokumentaciju sa ovog suđenja u ponedeljak (30.10) uvrstio u „Baštinu svetskih dokumenata" i time i u svetski registrat dokumenata od posebnog značaja, kako je to prenela Nemačka komisija te organizacije UN za kulturu.

„Priznanje podvlači jedinstven istorijski i društveni značaj dokumenata za posleratnu istoriju i kulturu sećanja u Nemačkoj", rekao je Ministar za nauku i umetnost nemačke savezne pokrajine Hesena Boris Rajn (CDU). Dokumentacija o kojoj je reč obuhvata 454 fascikle sa papirima i 103 tonske trake.

Dokumenta protiv zaborava

U „Frankfurtskom procesu" su prvi put u Saveznoj Republici Nemačkoj na optuženičkoj klupi bila 22 lica optužena za ubistvo i saučesništvo u ubistvu. Nacionalsocijalisti su u koncentracionom logoru Aušvicu između 1940. i 1945. Ubili više od milion ljudi. Suđenje je trajalo 134 dana, a saslušano je 360 muškaraca i žena, među njima 221 svedok iz redova žrtvi i 85 esesovaca koji su bili logorski čuvari. Na pomenutim tonskim trakama su snimci potresnih iskaza 319 svedoka.

U dokumentaciji koja se čuva u hesenskom pokrajinskom arhivu u Vizbadenu, nalaze se istražni dokumenti Državnog tužilaštva u Štutgartu i Centralnog ureda za rasvetljavanje nacionalsocijalističkih zločina (ZST) u Ludvigsburgu. U to spadaju i papiri koje je od 1959. Sakupilo Državno tužilaštvo u Frankfurtu. Prvi put u istoriji Savezne Republike Nemačke, domaći državni tužioci su 1960. godine putovali u Istočni blok, u Aušvic u Poljskoj.

Registra programa UNESCO „Pamćenje sveta" obezbeđuje – i stavlja na raspolaganje javnosti – dokumenta od izuzetnog kulturno-istorijskog značaja. Kriterijumi za uvrštavanje u tu zbirku su svetski značaj, autentičnost, jedinstvenost i nezamenljivost. U Svetsku baštinu dokumenata spada 427 zbirki iz čitavog sveta, od kojih je 24 iz Nemačke.

Rimska rolna papirusa: jednaka prava za sve

U tu baštinu je unet i papirusni dokument koji se čuva u Univerzitetskoj biblioteci u Gisenu – Constitutio Antoniniana. To je dokument kojim je rimski car Septimije Basijan Karakala oko 212. godine svim slobodnim stanovnicima Rimske imperije garantovao primenu rimskog građanskog prava.

Do tada su mnogi stanovnici imali rang „tuđinaca" i time bili hendikepirani u odnosu na domaće stanovništvo kada je reč o krivičnom i civilnom pravu, plaćanju poreza i drugim vrstama prava i obaveza. To je prvi dokument u istoriji kojim je svim stanovnicima jednog područja zagarantovan jednak građanski status.

Čitajte nas i preko DW-aplikacije za Android