Prijedor ćuti

Na području prijedorskog regiona danas (31.5.) se obeležava Dan belih traka – dan kada je nesrpskom stanovništvu pre 24 godine rečeno da na vidna mesta istaknu bele trake, a na kuće bele čaršave. To je, po mnogima, bio uvod u ono što će se dešavati u narednim godinama na teritoriji opštine Prijedor kada je reč o hapšenjima, zarobljeništvu, odvođenju u logore, ubistvima.

Sudbin Musić iz Prijedora, preživeo je logor Trnopolje i ono što se dešavalo tih godina na području ove opštine. Njegov otac nije. Kaže takođe da se stvara pogrešna slika o tome da je sve počelo na taj dan.

„Bojim se da bela traka ne postane Fejsbuk-događaj“

„U nekim presudama navodi se da je do tog datuma u Prijedoru ubijeno preko 800 ljudi. Zato je opasno da se na taj način relativizuju stvari. Iako se Dan belih traka obeležava godinama, ne menja se ništa, povratnicima je sve teže i ja ne vidim da to vodi igde osim na početak, a to je kultivisanje tuge i traume bez efekata na našu stvarnost i realnost. Ja se upravo bojim da Bela traka ne postane nekakav Fejsbuk-događaj ili nešto slično. Jer prošle godine smo imali najmanje Prijedorčana na tom obeležavanju“, kaže Musić.

Isticanjem belih traka na rukavima i mirnom šetnjom u više gradova u Bosni i Hercegovini biće obeležen Dan belih traka. Udruženje za društvena istraživanja obeležiće Dan belih traka i u Brčkom.

„Podsetićemo javnost na zločin koji se dešavao na području opštine Prijedor. Obeležavamo jer građani Brčkog o tome ne znaju ništa, nisu dovoljno upoznati. Zbog toga ćemo simboličnim stavljanjem belih traka na ruke građana koji to budu hteli, obeležiti taj dan”, kaže Edvin Čudić iz Udruženja za društvene komunikacije.

Nema spomen obeležja

Ipak, nakon toliko godina, porodice stradalih prijedorskog regiona nemaju adekvatno spomen-obeležje. Pre nekoliko godina upućen je zvaničan zahtev prijedorskim vlastima, ali odgovora do danas nema. Peticiju su predali pre dve godine, međutim skupština grada Prijedora nikada se o tome nije izjasnila.

„Poslednje dve godine borimo se za spomenik ubijene dece kojih je ubijeno 102. Ove godine simbolično ćemo napraviti spomenik i pokazati vlastima da je to jedna lekcija iz humanosti i da pružimo ovim činom nadu roditeljima ubijene dece koji i danas traže njihove posmrtne ostatke“, kaže Dražena Lepir iz udruženja „Jer me se tiče“ koje je pokrenulo inicijativu za obeležavanje ovog dana, podsećajući da su 2012. godine gradske vlasti zabranile okupljanje u Prijedoru na današnji dan. „I tada je počela inicijativa 'Jer me se tiče' i četiri godine se okupljamo. Ove godine imamo i dodatni razlog, a to je da odgovorni u 'Kozarskom vjesniku', gradskim dnevnim novinama, nisu dozvolili objavljivanje pomena za ubijenu decu Prijedora“, kaže Dražena Lepir.

Pavić: „Ne dajem izjave povodom toga“

Dok se čeka odluka gradske skupštine, koja jedina može da odbije ili prihvati zahtev za izgradnjom spomenika, gradonačelnik Prijedora Marko Pavić, ranije je rekao da generalno nije protiv izgradnje obeležja, ali da o tome jedino može da odluči gradska skupština. Ipak, na naše pitanje da prokomentariše zašto je inicijativa još na čekanju, Pavić kaže da ne želi da o tome govori: „Ne dajem izjave povodom toga, ko se tako nepošteno odnosi prema deci i prema gradu… Ne dajem izjave“.

Kolumnista magazina „Buka“, novinar Dragan Bursać, kaže da je sramota grada Prijedora i njegovog rukovodstva zbog čega još nema spomenika za poginule. Na sceni je kaže neka vrsta prećutnog zaborava zbog činjenice da ni neki od roditelja te dece više nisu živi: „Grad Prijedor ćuti. Ako pogledate većinu oficijelnih medija u RS i oni većinom ćute, to je gotovo nevidljiv događaj. A to je upravo jedna od najvećih sramota i grada čelnih ljudi grada Prijedora, ali i Republike Srpske“.

Gradska organizacija porodica poginulih Prijedor obeležila je juče 24 godine od dana odbrane grada. Dan kasnije, u istom gradu, na istom mestu, obeležava se Dan belih traka kada je ubijeno 3.176 civila među kojima je 102 deteta. Oko 30.000 ljudi sa ovih prostora bilo je zarobljeno u logorima u okolini Prijedora tokom proteklog rata.