'Seçimler adil değildi'

Rusya’da üçüncü kez devlet başkanlığı görevine seçilen Vladimir Putin, seçmenlerin yaklaşık yüzde 64’ünün desteğini aldı. Ancak bu oyların tümünün meşru olmadığına dair iddiaların ardı arkası kesilmiyor.

Seçimler sırasında Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) ile Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi’ne bağlı olarak görev yapan gözlemciler, seçim prosedürünün uluslararası standartlara uygun olmadığı yönünde birleşiyorlar. AGİT misyon şefi Tonino Picula, gözlemci bulundurulan seçim lokallerinin yaklaşık üçte birindeki oy sayımlarında olumsuzluklar saptandığını açıkladı. AB gözlemcileri de bu çekinceleri paylaşıyorlar ve seçim galiplerinin bu suçlamaları aydınlatmasını talep ediyorlar.

Kameralar kaydetti

Moskova’daki bir okulda seçim sandığı gözlemcisi olarak görev yapan 24 yaşındaki işadamı Yakov Lifşiz, seçim sandıkları açılır açılmaz usulsüzlükler saptadıklarını şu sözlerle dile getiriyor:

 “Oy pusulalarında bazı isimlerin yanında işaretler vardı. Bunun üzerine komisyon başkanına başvurduk ve pusulalardaki işaretler kaldırıldı. Bu durumu video kamerasıyla kaydettik.”

Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı AGİT’in gözlemci heyeti başkanı Haidi Tagliavini de gittikleri 98 seçim lokalinin yaklaşık üçte birinde usulsüzlük saptadıklarını açıkladı ve sözlerine şunları ekledi:

“Adaylar bu seçimde eşit koşullarda yarışmadı. Bunun önemli nedeni, medyanın kullanımında eşit şartlara sahip olmamalarıydı. Devletin olanakları suiistimal edildi. Ayrıca adayların seçime katılım ve kayıt şartlarının da aşırı ağır tutulduğu tahmin ediliyor, o yüzden de gerçek bir rekabet ortamı sınırlı kaldı.”

‘Seçimin meşruiyeti yok'

Uluslararası seçim gözlemcilerinin tespitleri Rus aktivistlerinin ve hükümetlere bağlı olmayan kuruluşların raporlarıyla örtüşüyor. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı AGİT’in eleştirilerinin ise muhalifleri cesaretlendirdiği belirtiliyor. “Özgür seçimler” adlı vatandaş girişimi, seçimin meşruiyeti olmadığına işaret ederek kitleleri protesto gösterilerine davet etti.

Ancak Putin seçim akşamı yaptığı bir konuşmada, karşıtlarını darbe planı yaptıkları gerekçesiyle zan altında bırakması üzerine hava daha da gerginleşti. Eski Sovyetler Birliği Devlet Başkanı Michail Gorbaçov, protestoların barışçıl kalması talebinde bulundu. Liberal “Yabloko Partisi’nden Grigori Yavlinski de Moskovalıları barışçıl gösterilerde bulunmaya çağırdı. Yavlinski, şiddet karışan protestoların Rusya’nın liberalleşmesine katkıda bulunmayacağını vurguladı.

Devlet başkanlığı görevine üçüncü kez seçilen Putin’in seçim sonrasında aydın seçmen kesimi suçlayan sözleri, kendisi ile liberal orta sınıf arasındaki uçurumun açılmakta olduğu şeklinde yorumlanıyor. Ancak görevden ayrılacak olan eski devlet başkanı Dimitri Medvedev, seçimin hemen ertesinde, 2003 yılında hapse atılan, Putin'e muhalif Rus petrol milyarderi Mihail Hodorkovski hakkında yürütülen tartışmalı davayı incelemeye aldırtacağını ve bazı muhalefet partilerinin seçime katılmasının neden önlendiğinin araştırılacağını sürpriz bir biçimde açıklamasının, aydınlar tarafından dikkatle izlediği belirtiliyor.    

Rusya yol ayrımında

Rus Seçim Gözlemci Komisyonu Golos’un yöneticisi Liliya Şibanova bu konuda şunları söylüyor:

 “Kanımca önemli bir yol ayrımındayız. Bir yandan reformlardan söz ediliyor, öte yandan sert önlemlere başvurma yönünde tehditler savruluyor. Ondan dolayı asıl ilginç gelişmelerin seçimden sonraki aşamada ortaya çıkacağını sanıyorum.” 

Öte yandan Almanya Başbakanı Angela Merkel, seçim prosedürüne ilişkin eleştirilere rağmen Rusya devlet başkanlığı görevine yeniden seçilen Putin'e, 'stratejik ortaklık' sürecini geliştirme ve sıkı işbirliği teklifinde bulundu. Alman Dışişleri Bakanı Guido Westerwelle ise Rusya yönetimine, seçimlerdeki tüm usulsüzlük iddialarını aydınlatması çağrısında bulundu.

© Deutsche Welle Türkçe

Roman Goncharenko / Çeviren: Çelik Akpınar

Editör: Murat Çelikkafa