TÜR 0112 OSZE Gipfel

Almanya Başbakanı Angela Merkel Kazakistan'ın başkentinde devam eden zirvede Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'nı (AGİT) eleştirdi. Merkel AGİT'in hâlâ sorunları çözme konusunda büyük eksiklikleri olduğunu ve şu anki haliyle ortak bir uzlaşma platformundan oldukça uzak olduğunu vurguladı. Almanya Başbakanı ayrıca AGİT üyesi 56 ülkeye insan haklarının korunması konusuna önem vermeleri çağrısında bulundu.

"İnsan hakları ve temel özgürlüklere saygı konusundaki ortak taahhütlerimizin daha iyi bir şekilde hayata geçirilmesi, her zamanki gibi gündemimizdeki yerini koruyor. Bu bağlamda basın özgürlüğü konusuna da atıfta bulunmak istiyorum. AGİT içinde kapsamlı basın özgürlüğüne de ihtiyaç vardır. Hukukî güvenlik de, hâlâ üzerinde çalışılması gereken bir konu olmayı sürdürüyor. İşte bütün bu konularda ilerlemenin ne kadar önemli olduğunu hep beraber yaşadık.''

''Wikileaks skandalı işbirliğini engellemeyecek''

Merkel ve ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton çözülmesi gereken konular arasında özellikle Moldova'dan bağımsızlığını ilan eden Transdinyester Bölgesi ve Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki Karabağ sorununa değindi. Wikileaks skandalının Washinton'ın diğer ülkelerle işbirliğini engellemeyeceğini söyleyen Clinton ayrıca, AGİT'in Afganistan konusunda daha fazla sorumluluk almasını talep ederek, ''Bizim Afganistan'da daha güçlü bir role ihtiyacımız var. Afganistan'daki istikrarsızlık durumu, bütün AGİT ülkeleri için bir tehlike teşkil ediyor'' diye konuştu. BM Genel Sekreteri Ban Ki-Moon da gelecekte sorunların daha erken tespit edilip krizle mücadelede daha etkin olunmasını çağrısında bulundu.

''Etabın üçüncü ayağı başladı''

Zirveye ev sahipliği yapan ve AGİT'in bu yılki dönem başkanlığını yürüten Kazakistan'ın Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev de iki günlük zirvenin açılışında yaptığı konuşmada ''Biz, Astana'da halklarımızın geleceğinin güvenliği için ortak hareket etme amacıyla sağduyulu insanların zaferi adına biraraya geldik'' dedi. En son 1999'da İstanbul'da düzenlenen AGİT zirvesinin Astana'da yapılmasının bir anlamda teşkilatın yeniden doğuşu anlamına geldiğini belirtti ve ''şimdi de etabın üçüncü ayağı başlamıştır'' şeklinde konuştu:

''Bir okyanustan bir diğerine, geniş koordinatlarda güvenlik ve işbirliğinde yeni bir düzeye geçiş yaşıyoruz. İşte asıl konu da budur, yani Atlantik Okyanusu'ndan Pasifik'e ve Kuzey Kutup Denizi'nden Hint Okyanusu'na, dört okyanusun sınırladığı alanda tek bir güvenlik alanı yaratmaktır.''

Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü ise zirvenin Kazakistan'da yapılmasına büyük tepki gösterdi. Çünkü Kazakistan'ın Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev, basın ve sendika özgürlükleri konusunda en çok eleştirilen isimlerden biri.

''AGİT modernleştirilmeli''

Nazarbayev, AGİT'in özellikle uyuşturucu ticareti ve yasadışı göçle mücadele için görev alanının genişletilmesini istedi. Rusya Devlet Başkanı Dimitri Medvedev ise bu öneriyi geri çevirerek, AGİT'in krizlerin çözümünde daha etkin davranabilmesi için bağlayıcı kurallar getirilmesi çağrısı yaptı. Şiddet kullanımını önleme, müzakere ve barış görüşmelerinde alınan kararlara saygı gösterme ve çatışma içindeki bölgelerde sivil halkın haklarının güvence altına alınması gibi konularda bu kuralların gerekliliğine dikkat çekti. Medvedev AGİT'in potansiyelini kaybettiğini ileri sürdü ve modernleştirilmesi gerektiğini savundu. Bir Avrupa Güvenlik Anlaşması düzenlenmesi için kendi tasarılarını iki yıl önce Berlin'de sunduğunu hatırlatan Medvedev, Gürcistan'ı eleştirdi:

''Bazı basma kalıp kurallara hâlâ ağırlık veriliyor olabilir ve bu girişim gereğinden erken de başlatılmış olabilir ama şundan hiç şüphe etmiyorum: Bir Avrupa Güvenlik Anlaşması'nın zamanı eninde sonunda gelecektir. Bugün artık hiçbir ideolojik engel veya askerî gerginlik söz konusu değildir. O nedenle sorunların çözümü için biraraya gelmek zorundayız. Tekrar ediyorum, toprak anlaşmazlıklarının çözümü kesinlikle barışcıl yollardan olmalıdır. Gürcistan yönetiminin 2008 yılında Güney Osetya'da yaptığı gibi askerî şiddet kullanımına kesinlikle izin verilmemelidir.''

© Deutsche Welle Türkçe

Derleyen: Başak Demir (DW, dpa, rtrd)

Editör: Beklan Kulaksızoğlu