Η «αχίλλειος πτέρνα» του ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου

Οι μεταναστευτικές ροές προς την Ε.Ε. αυξάνονται διαρκώς, καθιστώντας επιτακτική την ανάγκη για τη διαμόρφωση ενός λειτουργικού συστήματος ασύλου.

Ένα από τα βασικά ζητήματα είναι η διαχείριση και η επιστροφή των μεταναστών, στους οποίους δεν χορηγήθηκε άσυλο, πίσω στις χώρες από τις οποίες ταξίδεψαν. Αυτό αποτελεί και την «αχίλλειο πτέρνα του ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου», όπως σχολιάζει στη Welt, η Αγγελική Δημητριάδη, επικεφαλής του Προγράμματος Μετανάστευσης στο ΕΛΙΑΜΕΠ.

Οι προσπάθειες της Ε.Ε. για σύναψη συμφωνιών με τρίτα κράτη, «όπως η συμφωνία με την Τουρκία ή με την Τυνησία,αποτυγχάνουν στην πράξη», σχολιάζει το γερμανικό μέσο, προσθέτοντας επιπλέον πως ακόμη «δεν είναι σαφές το ποια θα είναι η διαδικασία διαχείρισης των μεταναστευτικών ροών στα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε.»

Η Welt σημειώνει ιδίως τα όσα συμβαίνουν στην περίπτωση της Ελλάδας τα τελευταία χρόνια: «στην Ελλάδα έχουν διαμορφωθεί κλειστά κέντρα με ελεγχόμενη πρόσβαση, ορισμένα από τα οποία μοιάζουν με εγκαταστάσεις υψηλής ασφαλείας με συρματοπλέγματα, απαγόρευση κυκλοφορίας και βιομετρική αναγνώριση προσώπου. Πρόκειται για συνθήκες που έχουν επικριθεί έντονα από ακτιβιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Και τώρα η προτεινόμενη μεταρρύθμιση για το άσυλο προβλέπει και αυτή συνθήκες κράτησης για τους μετανάστες». Συνθήκες όπως αυτές, αλλά και οι αντικειμενικές δυσκολίες «καθιστούν ευάλωτο το μοντέλο της διεκπεραίωσης των διαδικασιών χορήγησης ασύλου αποκλειστικά στα εξωτερικά σύνορα και ιδίως σε περιόδους κρίσης οι αδυναμίες του γίνονται εμφανείς».

Η Δημητριάδη, πάντως, εκτιμά πως «η σχεδιαζόμενη μεταρρύθμιση αποτελεί κατ’ αρχήν ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση». Ωστόσο, «οι Βρυξέλλες ενδέχεται να μην μπορούν να εξαναγκάσουν ορισμένα κράτη-μέλη να δεχθούν μετανάστες στο πλαίσιο του Μηχανισμού Αλληλεγγύης, ελέω και των εσωτερικών πολιτικών πιέσεων σε περιόδους κρίσης». Εν ολίγοις «δεν αρκεί η ύπαρξη μίας νομοθεσίας», όπως λέει η ειδικός, αλλά αυτή «πρέπει και να επιβληθεί».

Ελληνοτουρκική συνεργασία στο μεταναστευτικό;

Ελλάδα και Τουρκία επιθυμούν να συνεργαστούν για τον περιορισμό της παράνομης μετανάστευσης στα θαλάσσια και χερσαία σύνορα μεταξύ των δύο κρατών, σύμφωνα με την οικονομική επιθεώρηση Handelsblatt.

Όπως αναφέρει ο ανταποκριτής της γερμανικής εφημερίδας, «για τον σκοπό αυτό πρόκειται να τοποθετηθεί ένας αξιωματικός της Ελληνικής Ακτοφυλακής στη Σμύρνη της Τουρκίας και ένας αξιωματικός της Τουρκικής Ακτοφυλακής αντιστοίχως στη Σάμο ή τη Λέσβο. Με αυτόν τον τρόπο τα δύο κράτη θέλουν να επιταχύνουν την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τις μετακινήσεις των μεταναστών, όπως και να σταματούν εγκαίρως τις βάρκες που χρησιμοποιούν οι διακινητές για τη μεταφορά ανθρώπων από τις τουρκικές ακτές στα ελληνικά νησιά».

Επικαλούμενη και πηγές του ελληνικού υπουργείου η Handelsblatt επισημαίνει πως «οι συνομιλίες εξελίσσονται θετικά και έχουν προχωρήσει αρκετά». Ωστόσο, υπάρχει και ένα ζήτημα που εκκρεμεί. Η Τουρκία έχει ψηλά στις προτεραιότητές της τη διευκόλυνση της έκδοσης βίζας για τους πολίτες της. Έτσι, σε ένα πιλοτικό σχέδιο «Αθήνα και Άγκυρα θέλουν και να διευκολύνουν τις επισκέψεις Τούρκων πολιτών στα ελληνικά νησιά του Αιγαίου - νησιά όπως η Σάμος, η Λέσβος, η Κως και η Ρόδος που έχουν γίνει δημοφιλείς προορισμοί για τους Τούρκους τα τελευταία χρόνια. […] Σε αυτό το πλαίσιο συζητείται η έκδοση θεωρήσεων διάρκειας ενός έτους. Όμως αυτή είναι μία απόφαση που θα πρέπει να ληφθεί και σε ενωσιακό επίπεδο», καταλήγει η γερμανική εφημερίδα.

«Το Ισραήλ χρειάζεται ένα όραμα για το αύριο»

Σε εξέλιξη βρίσκεται η επίθεση του ισραηλινού στρατού στη Λωρίδα της Γάζας, με το Ισραήλ να στοχεύει στην εξολόθρευση της Χαμάς. Ωστόσο, «δεν είναι καθόλου βέβαιο πως η ασφάλεια της χώρας μπορεί να επιτευχθεί με τους σφοδρούς βομβαρδισμούς της Λωρίδας της Γάζας», σχολιάζει η εφημερίδα του Βερολίνου tageszeitung. «Οι Η.Π.Α. συγκρατούν κι εκείνες το Ισραήλ και απαιτούν ένα συγκεκριμένο σχέδιο για την επόμενη μέρα, στην περίπτωση που το Ισραήλ πράγματι καταστρέψει τη Χαμάς».

Όμως «η ισραηλινή κυβέρνηση δεν έχει κανένα τέτοιο όραμα, ούτε για τους ομήρους. Παραβλέπει πως το ζήτημα των ομήρων είναι υπαρξιακό για δύο λόγους: επειδή αφορά μεν τις ζωές των ομήρων - αλλά και το ερώτημα τι είδους χώρα θα είναι το Ισραήλ στο μέλλον. Μία χώρα που έσωσε τους ομήρους ή μία χώρα που τους εγκατέλειψε αυτούς και τις οικογένειές τους; Εάν φτάσει η κατάσταση στη δεύτερη περίπτωση, τότε η χώρα ενδέχεται να υποστεί ανεπανόρθωτη ζημιά».

Από την πλευρά της η Handelsblatt υπογραμμίζει πως «είναι σημαντικό να αποφεύγονται κατά το δυνατόν οι απώλειες αμάχων - όπως και να αποφεύγονται οι στρατιωτικές επεμβάσεις σε περίπτωση αμφιβολίας», προσθέτοντας πως εάν η ισραηλινή κυβέρνηση αντιδράσει με εντελώς δυσανάλογο τρόπο, «τότε θα βλάψει τα ίδια τα πολιτικά της συμφέροντα».

Όσο για το μεταπολεμικό αύριο, η γερμανική εφημερίδα εκτιμά πως «το Ισραήλ μπορεί να καταπολεμήσει μακροπρόθεσμα το μίσος και τον αντισημιτικό ισλαμισμό μονάχα εάν κερδίσει τις μετριοπαθείς φωνές που υπάρχουν στις μουσουλμανικές κοινωνίες. Και είναι ακριβώς αυτές οι φωνές που το Ισραήλ θα χάσει, εάν προβεί σε υπερβολικά αντίποινα».