Roth zaprasza Polaków do współpracy przy budowie pomnika

– Przyjechałam z zaproszeniem. Chcemy razem (z Polakami) wdrożyć ten projekt, ponieważ ma on być ważnym krokiem na drodze do porozumienia i zrozumienia naszych historycznych relacji. Po stronie niemieckiej istnieje w tym względzie wiele luk – powiedziała Roth w środę (07.06.23) w Warszawie, odnosząc się do projektu budowy Pomnika Polaków – ofiar wojny i niemieckiej okupacji w Berlinie.

Niemiecka minister stanu do spraw kultury i mediów w rządzie Olafa Scholza przyjechała do Polski z pierwszą wizytą.

Wizyta w Polin – przewodnikiem Marian Turski

Roth złożyła wieńce pod pomnikami upamiętniającymi powstanie warszawskie i powstanie w getcie.  Zwiedziła też Muzeum Historii Żydów Polskich Polin. Po wystawie czasowej "Wokół nas morze ognia. Losy żydowskich cywilów podczas powstania w getcie warszawskim" działaczkę partii Zieloni oprowadził Marian Turski – ocalały z Holokaustu, członek Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej.

– Pracujemy intensywnie nad tym ważnym projektem dotyczącym pamięci, nad tym miejscem. Utworzyliśmy sztab dla tego projektu. Dyskutujemy i ulepszamy koncepcję – powiedziała Roth pytana przez Deutsche Welle o stopień zaawansowania prac przy budowie pomnika w Berlinie.

Roth – chcemy rozmawiać z rządem i społeczeństwem

Jej zdaniem projekt „Miejsca pamięci i spotkań” poświęconego Polakom jest „niepowtarzalny”, a na całym świecie nie ma placówki, z którą można by ten projekt porównać. – Ma powstać Niemiecko-Polski Dom, ale chcemy zrealizować to razem z Polakami. Chcemy dyskutować z Polakami o kształcie projektu. Chcemy rozmawiać z młodymi ludźmi w Niemczech i Polsce o tym, czego potrzebujemy w naszej polityce pamięci, aby była ona skierowana ku przyszłości. Aby tworzyła wspólne, przyjazne, silne relacje niemiecko-polskie. Aby stabilizowała Europę – tłumaczyła Roth.  

Minister stanu zastrzegła, że niemiecka propozycja współpracy nie ogranicza się do strony rządowej, lecz obejmuje także placówki naukowe i organizacje pozarządowe. Podkreśliła, że szczególną rolę w dyskusji o projekcie powinna odegrać młodzież obu krajów.

Najważniejsza młodzież

– Należy wciągnąć młodzież do dyskusji o tym, jak uwzględnić w pamięci fakt, że nasza historia jest znacznie dłuższa i większa niż koszmarne zbrodnie z lat 1939-1945 popełnione przez Niemców na Polakach, chociaż to one pozostaną w centrum (pamięci) – powiedziała.  

– Jak powinniśmy dziś pamiętać o różnych aspektach niemiecko–polskiej historii, aby budować zaufanie, przyjaźń i wzajemną siłę – zastanawiała się Roth.          

Więcej uwagi dla historii

Niemiecka polityk zapowiedziała, że niemieckie władze będą w przyszłości zwracać większą uwagę na rocznicę najazdu III Rzeszy na Polskę. – 1 września uległ zapomnieniu i powinien stać się dla nas w Niemczech ponownie ważną datą – podkreśliła.  

– Trzymamy rękę na pulsie. Chcemy stworzyć naprawdę ważne miejsce. Chcemy, aby ten projekt powstał we współpracy Niemiec i Polski – zapewniła Roth pytana o postępy w realizacji projektu pomnika.   

Roth powiedziała, że spotkanie z naukowcami i przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego w Warszawie przekonało ją, że chociaż II wojna światowa, nazistowski terror i niemieckie zbrodnie powinny być trzonem projektu, to należy go otworzyć też na inne tematy. – Łączy nas przecież 1000-letnia historia – podkreśliła.  

Roth chce rozmawiać o zrabowanych dziełach sztuki

– Jestem tutaj, ponieważ my Niemcy, dotyczy to także mnie, musimy się jeszcze wiele uczyć. Nasza wiedza o Polsce ma ciągle jeszcze wiele białych plam.  Dotyczy to zarówno rozmiarów niemieckich zbrodni (w Polsce), jak i wkładu Polski w historię Europy, w tym polskiej „Solidarności” w zjednoczenie Niemiec – powiedziała Roth dziennikarzom po spotkaniu z ministrem kultury Piotrem Glińskim. – Moim celem jest budowa zaufania – dodała. Było to ich pierwsze dwustronne spotkanie od utworzenia pod koniec 2021 roku rządu Olafa Scholza.  

Rozmowa dotyczyła między innymi polskich roszczeń reparacyjnych i zwrotu dzieł sztuki zrabowanych podczas wojny.  W tej drugiej sprawie, Roth zaproponowała powołanie grupy roboczej złożonej z przedstawicieli jej resortu oraz MSZ i ministerstwa sprawiedliwości.

Czy prace nad pomnikiem przyspieszą?

Pomysł budowy w Berlinie Pomnika Polaków – ofiar wojny i niemieckiej okupacji w latach 1939 – 1945 powstał w środowisku niemieckich działaczy społecznych, naukowców, dziennikarzy i polityków utrzymujących od dziesięcioleci bliskie kontakty z Polską. Propozycja została publicznie przedstawiona w listopadzie 2017 roku. Trzy lata później niemiecki Bundestag podjął decyzję o powstaniu „Miejsca pamięci i spotkań” poświęconego Polakom.

Planowana placówka ma być miejscem upamiętnienia polskich ofiar, a równocześnie ma spełniać funkcję edukacyjną oraz ma być platformą niemiecko-polskiego dialogu i spotkań. Obecnie strona niemiecka używa określenia „Niemiecko-Polski Dom”.

Wybory parlamentarne w Niemczech na jesieni 2021 roku oraz związane ze zmianą władzy przeniesienie nadzoru z MSZ do Urzędu Kanclerskiego spowodowały opóźnienie realizacji projektu. Zaniepokojenie wyrażały zarówno władze Polski, jak i pomysłodawcy projektu, w tym była przewodnicząca Bundestagu Rita Suessmuth.    

Obecnie rysuje się szansa na przyspieszenie prac. Na początku roku niemiecki Bundestag przeznaczył milion euro na przygotowanie planu. Pieniądze trafiły do Fundacji Pomnik Pomordowanych Żydów Europy, która wspólnie z Niemieckim Instytutem Spraw Polskich w Darmstadt (DPI) wybrała ekspertów odpowiedzialnych za opracowanie planu. Ma on być gotowy wiosną przyszłego roku, a po zatwierdzeniu przez niemiecki parlament stać się oficjalną podstawą realizacji inwestycji. Pod koniec marca w Berlinie zaczęła działać specjalna komórka, której eksperci mają przygotować propozycję realizacji projektu.

Chcesz skomentować ten artykuł? Dołącz do nas na facebooku! >>